Số liệu bán lẻ, đầu tư và sản xuất đồng loạt suy yếu cho thấy nhu cầu nội địa Trung Quốc đang "hụt hơi", đặt nền kinh tế số 2 thế giới trước bài toán chính sách khó khăn trong năm 2026.
Dữ liệu kinh tế thường kỳ công bố gần đây cho thấy tăng trưởng doanh số bán lẻ của Trung Quốc đã rơi xuống mức thấp nhất kể từ sau đợt sụp đổ do Covid-19, trong khi đầu tư tiếp tục trượt dốc, làm nổi bật sự mờ nhạt kéo dài nhiều tháng của các chỉ số quan trọng.
Doanh số bán lẻ của Trung Quốc, một thước đo quan trọng về chi tiêu tiêu dùng, chỉ tăng 1,3% trong tháng 11 so với cùng kỳ năm trước. Mức tăng trưởng này không chỉ chậm hơn nhiều so với mức 2,9% của tháng trước đó mà còn tệ hơn tất cả các ước tính trong khảo sát với các nhà phân tích.
Ngoài giai đoạn phong tỏa đại dịch, đây là tốc độ tăng trưởng yếu nhất được ghi nhận. Sự sụt giảm đột ngột này, một phần được các chuyên gia ở Trung Quốc lý giải là do sự thay đổi về lịch khuyến mãi của ngày Độc thân (Singles' Day) và ảnh hưởng của việc loại bỏ dần các khoản trợ cấp mua ô tô so với cùng kỳ năm 2024. Tuy nhiên, điều này phản ánh rõ nét thách thức của Bắc Kinh trong việc khôi phục niềm tin và chi tiêu của người tiêu dùng.
Sản xuất công nghiệp cũng có dấu hiệu chững lại, khi chỉ tăng 4,8%, giảm nhẹ so với 4,9% của tháng trước. Tuy nhiên, sự lo ngại lớn hơn đến từ lĩnh vực đầu tư. Đầu tư tài sản cố định trong 11 tháng đầu năm đã giảm 2,6%, trong bối cảnh đầu tư bất động sản tiếp tục lao dốc không phanh.
Mặc dù tỷ lệ thất nghiệp ở khu vực thành thị duy trì ở mức 5,1%, nhưng sự kết hợp giữa nhu cầu tiêu dùng và đầu tư yếu ớt đã tạo ra một vòng luẩn quẩn khó phá vỡ.
Cục Thống kê Quốc gia (NBS) của Trung Quốc đã phải thừa nhận trong một tuyên bố rằng "nền kinh tế đã phải đối mặt với một số thách thức" trong tháng 11, với "nhiều bất ổn và không chắc chắn từ bên ngoài, và nhu cầu trong nước không đủ."
Tuyên bố này đã nhấn mạnh một sự thật ngày càng rõ ràng rằng, sự phụ thuộc quá mức vào nhu cầu bên ngoài đang đẩy Trung Quốc vào thế dễ bị tổn thương, đặc biệt khi xuất khẩu được dự báo sẽ chậm lại trong năm 2026 sau một năm 2025 mạnh mẽ đến bất ngờ.
Khi chủ nghĩa bảo hộ lan rộng và căng thẳng thương mại leo thang không chỉ với Mỹ mà còn với các quốc gia khác, mô hình tăng trưởng dựa vào xuất khẩu của Trung Quốc đang đứng trước một thử thách lớn.
Nhu cầu tiêu dùng và kinh doanh yếu ớt trong nước đã đeo bám nền kinh tế số 2 thế giới này trong nhiều năm, dẫn đến tình trạng giảm phát kéo dài, gây tổn hại đến lợi nhuận của doanh nghiệp và tiền lương của người lao động. Các dấu hiệu cho thấy tình hình có thể tồi tệ hơn đang hiện hữu, với tăng trưởng tín dụng chậm lại đáng kể và sự sụt giảm khó hiểu trong đầu tư những tháng gần đây.
Tại các cuộc họp kinh tế cấp cao được tổ chức vào tuần trước, các nhà lãnh đạo hàng đầu của Trung Quốc đã liệt kê việc thúc đẩy nhu cầu trong nước là ưu tiên hàng đầu trong năm mới, một động thái báo hiệu sự cảnh giác trước những bất ổn thương mại nước ngoài. Tuy nhiên theo giới quan sát, chưa có động thái chính sách nào đủ mạnh mẽ và đột phá được đưa ra.
Thị trường tài chính cũng phản ứng tương đối dè dặt, hợp đồng tương lai trái phiếu chính phủ 30 năm của Trung Quốc chỉ giảm nhẹ sau khi công bố dữ liệu, và đồng Nhân dân tệ gần như không đổi.
Ông Raymond Yeung, Kinh tế trưởng khu vực Trung Quốc của Ngân hàng ANZ, nhận định mối liên hệ đồng thời giữa sự suy giảm của hoạt động bất động sản và sự chậm lại của doanh số bán lẻ. Ông cho rằng cả hai đều đang "hạ nhiệt" nhanh hơn trong những tháng gần đây, một xu hướng đi ngược lại với thông điệp của giới lãnh đạo Trung Quốc về việc thúc đẩy nhu cầu nội địa.
Trước áp lực ngày càng tăng, NBS cho biết Trung Quốc sẽ áp dụng các chính sách kinh tế vĩ mô chủ động hơn, tiếp tục mở rộng nhu cầu nội địa và tối ưu hóa nguồn cung.
Theo Yeung, các nhà chức trách Trung Quốc sẽ cần phải hành động vào năm 2026, và bất kỳ biện pháp chính sách nào cũng cần phải mang tính đột phá và toàn diện chứ không chỉ là các giải pháp tạm thời.
