Ứng phó thuế tối thiểu toàn cầu: Cần tạo môi trường đầu tư thuận lợi hơn để bù đắp

>> Doanh nghiệp cần chủ động ứng phó với thuế tối thiểu toàn cầu

Thống kê cho thấy, Việt Nam hiện có 1.015 doanh nghiệp vốn đầu tư nước ngoài (FDI), trong đó, có hơn 70 doanh nghiệp có khả năng chịu ảnh hưởng của thuế tối thiểu toàn cầu. Nếu các quốc gia có công ty mẹ đều thực thi loại thuế này, thì các quốc gia này sẽ được thu thêm phần thuế chênh lệch năm 2024 ước tính khoảng hơn 12.000 tỷ đồng.

Không chỉ có vậy, theo các chuyên gia, nếu các quốc gia áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu thì các biện pháp ưu đãi thuế trước đây của Việt Nam sẽ không còn nhiều tác dụng. Từ đó, việc duy trì tính cạnh tranh về môi trường đầu tư quốc gia sẽ đứng trước những thách thức không nhỏ.

Thực tế, phần lớn quốc gia có vốn đầu tư ra nước ngoài lớn sẽ áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu từ năm 2024 để thu thêm phần chênh lệch từ mức thuế thực tế so với thuế tối thiểu toàn cầu (15%). Bên cạnh đó, một số nước thu hút lớn đầu tư nước ngoài cũng đã có các giải pháp nhằm đảm bảo tính cạnh tranh.

Cụ thể, Chính phủ Thái Lan dự kiến xây dựng một “gói” pháp lý chính sách để thực hiện thuế tối thiểu toàn cầu, trong đó bao gồm các chính sách mới về ưu đãi thuế nội địa, mức thuế tối thiểu trong nước và quy định hỗ trợ khác (như hỗ trợ chi phí phát triển cơ sở hạ tầng, trợ giá điện); Ấn Độ đã có chính sách hỗ trợ chi phí sản xuất công nghệ cao bằng một khoản tiền đối với mỗi chiếc điện thoại trị giá khoảng 130USD;...

Trước thực tế đã nêu, để hạn chế tác động tiêu cực của thuế tối thiểu toàn cầu đối với thu hút đầu tư FDI tại Việt Nam, nhiều ý kiến cho rằng, cần tạo môi trường đầu tư thuận lợi hơn để bù đắp một phần cho doanh nghiệp. Bởi, giải pháp này không chỉ đảm bảo không vi phạm quy tắc về thuế tối thiểu toàn cầu, mà còn phù hợp với cam kết, thông lệ quốc tế cũng như đảm bảo sự công khai minh bạch, giảm thiểu tác động xấu tới môi trường đầu tư.

>> Làm gì để giữ chân nhà đầu tư nước ngoài khi áp thuế tối thiểu toàn cầu?

Theo ông Robert King - Phó Tổng giám đốc Công ty TNHH Ernst & Young Việt Nam, bài toán về chính sách đặt ra cho Việt Nam tại thời điểm này là đạt được hai mục tiêu quan trọng về chủ động giành quyền đánh thuế và tiếp tục tạo môi trường đầu tư thuận lợi.

Trên cơ sở đó, ông Robert King đề nghị, Việt Nam nên áp dụng thuế tối thiểu nội địa đạt chuẩn. Cùng với đó, Chính phủ nên có chính sách hỗ trợ cho nhà đầu tư để tăng tính cạnh tranh, trong đó, các khoản hỗ trợ phải đảm bảo sẽ không chỉ áp dụng cho những đối tượng bị ảnh hưởng của việc thực hiện thuế suất tối thiểu toàn cầu, mà cần mở rộng ra cho cả các đối tượng khác. Mặt khác, Chính phủ có thể cân nhắc giải pháp tài chính hỗ trợ song không được thể hiện mối liên quan đến số thuế nộp bổ sung.

“Bối cảnh suy thoái kinh tế chung cùng lúc các quy tắc mới về thuế tối thiểu được áp dụng có thể xem như là tác động kép đối với các doanh nghiệp. Và, đối tượng ảnh hưởng của các quy tắc này lại là các doanh nghiệp lớn mà Việt Nam đang muốn thu hút. Vì vậy tại thời điểm này, sự đồng hành của Chính phủ với nhà đầu tư là yếu tố đặc biệt quan trọng hơn bao giờ hết để giữ chân và thu hút các nhà đầu tư”, ông Robert King bày tỏ.

Còn theo bà Nguyễn Thị Cúc - Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam, ưu đãi thuế vẫn luôn là một trong những công cụ quan trọng thu hút đầu các nhà đầu tư nước ngoài đến Việt Nam. Nhưng khi áp dụng mức thuế suất tối thiểu 15% thì chắc chắn sẽ có ảnh hưởng đến thu hút vốn đầu tư nước ngoài ở cả tính hồi tố với các tập đoàn lớn thuộc điều chỉnh thuế suất tối thiểu và cả các tập đoàn mới chuẩn bị chọn Việt Nam làm điểm đến đầu tư.

Do đó, Việt Nam cần thực hiện sớm thuế tối thiểu toàn cầu, nhưng cũng phải tìm cách điều chỉnh chính sách ưu đãi khác tương thích để vừa đảm bảo quyền đánh thuế, vừa ít tác động nhất đến các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài kinh doanh tại Việt Nam.

“Các cơ quan quản lý cân nhắc giải pháp áp dụng cơ chế thuế tối thiểu nội địa đạt tiêu chuẩn (QDMTT) để giành quyền thu phần thuế bổ sung trước các quốc gia khác như một số quốc gia trong khu vực đang áp dụng như Singapore, Thái Lan, Indonesia, Malaysia, Philippines”, bà Cúc khuyến nghị.

Cùng với các khuyến nghị đã nêu, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam cũng cho rằng, cần tạo môi trường đầu tư thuận lợi hơn để bù đắp một phần cho doanh nghiệp; chú trọng nâng cao chỉ số năng lực cạnh tranh của Việt Nam, qua đó giảm thiểu, tiến tới loại bỏ hoàn toàn các chi phí ngầm mà các doanh nghiệp đang gánh chịu. Đồng thời, tăng cường cải cách thủ tục hành chính, nâng cao chất lượng dịch vụ công, đảm bảo thông thoáng, rõ ràng minh bạch, thống nhất, dễ hiểu, dễ làm… giúp doanh nghiệp giảm thiểu chi phí quản lý, nâng cao hiệu quả kinh doanh.

“Khảo sát từ nhiều doanh nghiệp nước ngoài cho thấy, các doanh nghiệp đầu tư vào Việt Nam không chỉ vì được ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp mà quan trọng hơn là các yếu tố về lực lượng lao động, vị trí địa lý. Thay vì ưu đãi thuế chưa hợp lý, việc cắt giảm các chi phí như vận chuyển, cấp quyền khai thác mỏ… sẽ mang lại giá trị gia tăng tốt hơn cho môi trường đầu tư Việt Nam”, bà Cúc nói.