Vấn đề thời hạn sở hữu chung cư tiếp tục làm nóng nghị trường

>> Diễn biến thị trường bất động sản ra sao trong quý 3/2023?

Trong đó, theo Đại biểu Phạm Trọng Nghĩa (đoàn Lạng Sơn) cần phân biệt giữa thời hạn sử dụng và thời hạn sở hữu. Đối với trường hợp mà đất giao sở hữu không xác định thời hạn thì thời gian sử dụng nhà chung cư vẫn phải có thời hạn theo tiêu chuẩn về kỹ thuật đối với nhà chung cư.

Không gắn thời hạn sở hữu chung cư với thời hạn sử dụng đất

Đại biểu Đồng Ngọc Ba - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Định cũng cho rằng dự thảo Luật đã phân biệt rất rõ về thời hạn sử dụng và vấn đề sở hữu. Việc sử dụng đã được quy định tại điều 99 luật hiện hành và Điều 58 dự thảo Luật. Dự thảo đã quy định hoàn thiện, đầy đủ hơn, thời hạn sở dụng liên quan đến chuẩn kỹ thuật và an toàn trong sử dụng nhà chung cư. Dự thảo quy định bổ sung nhằm đảm bảo trong mọi trường hợp sử dụng an toàn, đảm bảo yêu cầu về sử dụng...

Đồng thời, đã bổ sung quy định công bố về thời hạn sử dụng nhà chung cư khi hết hạn. Nội dung này được phân biệt rất rõ với quyền sở hữu, quyền tài sản. Trong quy định hiện hành cũng như trong dự thảo Luật, đối với nhà chung cư nói riêng và nhà ở nói chung thì không có quy định về thời hạn sở hữu. Quyền sở hữu được chấm dứt theo quy định của pháp luật.

Đại biểu chia sẻ, Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về các trường hợp chấm dứt quyền sở hữu đối với tài sản khi bị tiêu huỷ. Điều 214 có quy định riêng về vấn đề xử lý đối với sở hữu nhà chung cư khi nhà chung cư bị tiêu huỷ. Đại biểu cho rằng đây là cơ sở pháp lý đã rất rõ về vấn đề sở hữu.

Tuy nhiên, hiện nay có quy định thêm loại hình nhà chung cư có thời hạn sở hữu hay không thì cần phải xem xét kỹ lưỡng về cơ sở chính trị, cơ sở thực tiễn. Cùng với đó, nội dung này liên quan trực tiếp tới vấn đề Luật Đất đai có quy định loại đất xây dựng nhà chung cư có thời hạn hay không. Đại biểu cho rằng, cơ sở chính trị và cơ sở thực tiễn về vấn đề này chưa đủ độ chín. Mặt khác, trong bối cảnh hiện nay vẫn chưa đặt ra vấn đề quy định đất ở nói chung, đất xây dựng nhà chung nói riêng có thời hạn.

Nhiều ý kiến đại biểu tập trung vào thời hạn sử dụng nhà chung cư, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết dự thảo Luật phân biệt rất rõ thời hạn sử dụng nhà chung cư với việc có quy định hay không thời hạn sở hữu nhà chung cư. Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật nêu rõ đây là 2 vấn đề hoàn toàn khác nhau.

"Thời hạn sử dụng nhà chung cư được quy định rất rõ và dự thảo luật quy định thời hạn này phải được xác định khi lập Đồ án thiết kế nhà chung cư. Đồng thời, dự thảo Luật cũng đã có quy định về kiểm định chất lượng để trên cơ sở kết luận kiểm định sẽ có đánh giá cho ở hay là cần phải phá dỡ để xây dựng lại" - khẳng định.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật cũng cho rằng không nên gắn giữa thời hạn sở hữu nhà chung cư với thời hạn sử dụng đất.

>> Phương án nào quản được chung cư mini?

Kinh nghiệm quốc tế

Trước đó, nội dung này cũng đã nhận về nhiều ý kiến trái chiều và đề xuất tham vấn kinh nghệm quốc tế. Hiện, tại Singapore được chia làm 2 loại: Nhà ở bình dân do Cơ quan Phát triển nhà ở (Housing & Development Board - HDB) xây dựng và nhà ở tư nhân.

Trong đó, vào giai đoạn đầu phát triển loại hình nhà ở bình dân, chính phủ Singapore quy định quyền sở hữu các căn hộ chỉ từ 30 - 50 năm. Sau đó, khi chất lượng các công trình ngày càng tốt lên, nhà nước kéo dài thời hạn này lên mức 99 năm.

Tiền mua nhà có thể trả theo kỳ, giống như thuê nhà. Tuy nhiên, luật pháp Singapore quy định, người mua nhà có thời hạn hoàn toàn có quyền dùng nó làm tài sản thế chấp.

Tại Trung Quốc, hiến pháp quy định không cấp giấy tờ sở hữu vĩnh viễn cho đất đai hay căn hộ. Thay vào đó, tùy mục đích sử dụng, nhà nước khống chế bằng quy định mục đích và thời gian sử dụng đất (quy định là từ 40 - 70 năm).

Tại Hong Kong, ngoại trừ Nhà thờ Thánh John, mọi mảnh đất tại thành phố này đều thuộc quyền sở hữu của chính quyền và là tài sản cho thuê. Chính quyền Hong Kong công nhận quyền sở hữu có thời hạn, các bất động sản cũ có thể được tự động gia hạn trên cơ sở đóng phí hàng năm.

Trong khi đó, các nước phương Tây bán chung cư và nhiều loại bất động sản khác dưới hình thức sở hữu có thời hạn và phải đóng thêm phí khi gia hạn thời gian sở hữu.

Tại Mỹ, khoảng 85% bất động sản được bán dưới hình thức có thời hạn. Thời gian sử dụng tối đa có thể lên tới 99 năm. 

Hay tại Anh, người mua có thời hạn sử dụng nhà lên tới 999 năm. Tuy nhiên, luật pháp Anh nêu rõ, người mua nhà có thời hạn chỉ được sở hữu căn nhà, trong khi người mua nhà vĩnh viễn có toàn quyền quyết định đối với mảnh đất nơi căn nhà tọa lạc.