“Vấn đề Trung Quốc” trên nghị trường Mỹ

Một loạt sửa đổi đối với dự luật trị giá 190 tỷ USD của Thượng viện Mỹ trong nỗ lực hỗ trợ nghiên cứu công nghệ cao và chất bán dẫn, đang bị lấp lửng sau khi gặp phải “vấn đề Trung Quốc”.

Theo Reuters, các quy định hoặc đánh giá mới về các khoản đầu tư và giao dịch ở Trung Quốc có thể sẽ làm gián đoạn hoạt động tương lai của các doanh nghiệp Mỹ tại quốc gia này, bao gồm chất bán dẫn và thiết bị y tế. Bất kể thâm hụt thương mại song phương đã lên tới hơn 100 tỷ USD mỗi năm kể từ năm 2002.

Vấn đề ở chỗ là các quan chức chính phủ cả hai bên đều đang “phòng thủ” nhau.

Chẳng hạn như Bắc Kinh, họ đang tiết lộ các kế hoạch an ninh bắt buộc và đánh giá liên ngành để ngăn các doanh nghiệp Mỹ xâm phạm an ninh quốc gia nước này bằng cách thuê ngoài các công nghệ quan trọng cho Trung Quốc.

Còn về phía nước Mỹ, trong Dự luật của Thượng viện Mỹ đã thông qua 120 tỷ USD cho nghiên cứu công nghệ cao và 54 tỷ USD khác để trợ cấp cho sản xuất chất bán dẫn của Mỹ. Mục tiêu chính của khoản tài trợ là đưa các nhà máy chip tiên tiến nhất thế giới đến Mỹ và chỉ có công ty sản xuất chất bán dẫn Đài Loan TSMC và Samsung của Hàn Quốc là có công nghệ để làm điều đó.

Song, Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa tại Florida là Marco Rubio đã đề xuất sửa đổi dự luật, yêu cầu các quan chức an ninh quốc gia Mỹ sàng lọc người nhận và yêu cầu tiết lộ nguồn tài trợ hoặc hỗ trợ từ các thực thể nước ngoài, bao gồm chính phủ Trung Quốc hoặc các doanh nghiệp nhà nước Trung Quốc.

Mà, đối với các nhà máy sản xuất chip, hầu như không có sự phân biệt giữa người nhận nước ngoài và các công ty có trụ sở tại Mỹ trong việc xác định ai nhận tiền cho các cơ sở của nước này. Trong khi cả TSMC và Samsung đều có các hoạt động tại Trung Quốc.

Chưa hết, còn một yêu cầu sửa đổi khác từ Thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ Bob Casey và Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa John Cornyn, yêu cầu xem xét liên ngành về bất kỳ khoản đầu tư nào của Mỹ vào Trung Quốc hoặc các nước đối địch. Điều đó sẽ đánh dấu một sự thay đổi lớn đối với luật pháp Mỹ dù trong nhiều thập kỷ đã có các quy định về sàng lọc các khoản đầu tư vào, nhưng không phải đối với đầu tư ra nước ngoài.

"Nếu một công ty muốn đưa chất bán dẫn ra nước ngoài đến Trung Quốc, chúng tôi cần biết về điều đó", Thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ Bob Casey cho biết.

Trong khi đó, Hạ viện Mỹ cũng đang lên kế hoạch cho phiên bản riêng của dự luật Trung Quốc và có thể bổ sung các điều khoản khác về tài trợ chip.

Theo các chuyên gia phân tích đánh giá, có vẻ như nước Mỹ đang làm mọi cách để bảo hộ cho sự phát triển có lợi của các doanh nghiệp Mỹ, đặc biệt là Intel. Rõ ràng, bất kỳ hạn chế nào về trợ cấp cho các công ty nước ngoài sẽ đem lại lợi thế cho Intel, nhà vô địch quốc gia lâu năm của Mỹ về sản xuất chip.

Mới đây, Intel đã hứa sẽ tăng gấp đôi nỗ lực của mình trong các công nghệ tiên tiến nhất và chi hơn 20 tỷ USD cho việc mở rộng sản xuất chip tại Mỹ. Và năm ngoái, Intel đã bán bớt nhà máy sản xuất chip duy nhất ở Trung Quốc cho SK Hynix.

Chuyên gia Derek Scissors, thuộc Viện Doanh nghiệp Mỹ bảo thủ, người nghiên cứu về Trung Quốc và các vấn đề an ninh, cho rằng các công ty nên buộc phải đưa ra lựa chọn.

"Nếu nhận tiền của chính phủ liên bang, bạn không thể mở rộng kinh doanh ở Trung Quốc từ thời điểm đó. Và nếu bạn không thích điều đó, đừng nhận tiền", Scissors nói.