Gửi bình luận
Niềm tin sụt giảm, cạnh tranh tiền tệ gia tăng do chính sách khó đoán định từ chính quyền Trump và biến động toàn cầu đang khiến đồng USD ngày càng trở nên suy yếu.
Đồng USD từ lâu thống trị hệ thống tài chính toàn cầu, được sử dụng trong khoảng 90% giao dịch ngoại hối, gần 50% thương mại hàng hóa và chiếm gần 60% dự trữ ngoại hối của các quốc gia.
Tuy nhiên, vị thế của đồng USD đang lung lay. Chỉ số USD index đã giảm hơn 10% trong 6 tháng đầu năm 2025 — mức giảm nửa năm tệ nhất từ 1973. Sự suy yếu này nối dài xu hướng mất niềm tin vào đồng tiền này bắt đầu từ năm 2022, khi Mỹ hạn chế Nga tiếp cận USD do chiến sự ở Ukraine, khiến nhiều nước cân nhắc đa dạng hóa dự trữ để tránh rủi ro “vũ khí hóa” tiền tệ.
Các động thái chính sách gần đây dưới thời Tổng thống Donald Trump càng làm gia tăng bất ổn. Tháng 4/2025, việc áp rồi hoãn thuế quan của chính quyền Trump một cách thất thường đã khiến cả USD và trái phiếu Kho bạc Mỹ đồng loạt giảm giá. Lạm phát cao và tình hình tài khóa xấu đi càng làm dấy lên nghi ngờ về "sức khỏe" kinh tế Mỹ.
Trên bình diện quốc tế, nhóm quốc gia BRICS thúc đẩy hệ thống thanh toán phi USD, châu Âu tìm cách nâng vai trò của đồng euro, còn Trung Quốc nỗ lực quốc tế hóa nhân dân tệ dù vẫn bị hạn chế bởi kiểm soát vốn.
Theo Saleha Mohsin, một nhà bình luận của Bloomberg và tác giả một cuốn sách về đồng USD, nhà đầu tư và ngân hàng trung ương trên thế giới cũng tìm kiếm kênh trú ẩn khác, đặc biệt là vàng, bất chấp khả năng sinh lời thấp và khó sử dụng trong thương mại. Một số gia tộc giàu có ở châu Á giảm nắm giữ tài sản Mỹ, cho rằng thuế quan của chính quyền Trump khiến môi trường đầu tư ở Mỹ khó dự đoán hơn.
Chưa có đồng tiền nào đủ sức thay thế USD, nhưng kịch bản một thế giới đa tiền tệ đang hiện rõ: USD vẫn thống trị trong các giao dịch, nhưng các đồng khác chiếm tỷ trọng ngày càng lớn hơn trong dự trữ và giao dịch quốc tế.
Nhà kinh tế Barry Eichengreen (Đại học California, Berkeley) ước tính rằng nếu Mỹ rút lui khỏi vai trò lãnh đạo toàn cầu, tỷ trọng USD trong dự trữ của các quốc gia phụ thuộc an ninh Mỹ có thể giảm khoảng 30 điểm phần trăm, và lãi suất dài hạn của Mỹ tăng tới 0,8 điểm phần trăm.
Điều này đồng nghĩa chi phí vốn của Mỹ sẽ cao hơn. Lãi suất vay mua nhà tăng sẽ bóp nghẹt tiêu dùng, trong khi chính phủ phải trả lãi lớn hơn cho khoản nợ công gần 2.000 tỷ USD mỗi năm.
Lợi suất trái phiếu 30 năm đã hơn gấp đôi kể từ 2022, vượt 5% vào tháng 5/2025, và chi phí trả lãi nợ công hàng năm hiện đã vượt ngân sách quốc phòng theo một số thước đo.
Đồng USD yếu hơn có thể hỗ trợ xuất khẩu và giảm nhập khẩu, nhưng cũng làm giảm giá trị tài sản tính bằng USD của hộ gia đình và doanh nghiệp.
Sức mạnh địa chính trị của Mỹ cũng chịu tác động. Đồng USD ít được sử dụng hơn sẽ làm giảm hiệu quả của các lệnh trừng phạt, tăng chi phí duy trì căn cứ quân sự ở nước ngoài, và gây khó khăn cho việc giám sát dòng tiền phục vụ hoạt động bất hợp pháp.
Josh Lipsky, Giám đốc Trung tâm Địa kinh tế tại Hội đồng Đại Tây Dương, cảnh báo: “Sở hữu tài sản dự trữ toàn cầu nghĩa giúp Mỹ vay rẻ hơn và có khả năng giám sát hệ thống tài chính để thực hiện chính sách đối ngoại. Tuy nhiên, lợi thế này đang bị đe dọa.”
Từ sau Thế chiến II, USD nhiều lần bị dự báo sẽ bị mất vị thế, nhưng đến nay vẫn trụ vững. Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent tin rằng lần này cũng vậy. Tuy nhiên, khác biệt hiện nay là hệ thống tài chính toàn cầu gắn kết hơn, cạnh tranh tiền tệ gay gắt hơn và niềm tin — nền tảng của vị thế USD — đang bị bào mòn bởi bất ổn chính sách và tài khóa của Mỹ.
Theo các chuyên gia, USD chưa biến mất khỏi kho dự trữ toàn cầu, nhưng rõ ràng đang bước vào thời kỳ phải chia sẻ quyền lực với những đối thủ mới trong một thế giới đa cực.
