Xuất khẩu cá tra sang Brazil vẫn khó đủ đường

Hiệp hội chế biến xuất khẩu thủy sản Việt Nam (Vasep) cho biết, tính đến nửa đầu tháng 10/2018, giá trị xuất khẩu cá tra sang thị trường Brazil đạt 59,8 triệu USD, giảm 24,8% so với cùng kỳ năm trước.

Được biết, 9 tháng đầu năm nay, xuất khẩu cá tra sang thị trường Brazil trái ngược so với cùng kỳ năm ngoái. Theo thống kê của ITC, trong ba quý đầu năm 2018, giá trị nhập khẩu sản phẩm cá thịt trắng của thị trường này giảm ở hầu hết các thị trường (trong đó có Việt Nam).

Trong ba quý đầu năm nay, duy nhất trong quý 2, xuất khẩu cá tra sang thị trường này tăng trưởng tốt từ 24-42% so với cùng kỳ năm 2017 nhưng tính về giá trị xuất khẩu lại thấp hơn so với quý 1 và quý 3/2018. Đây là bước giảm đột ngột so với năm trước bởi năm 2017, Brazil được coi là thị trường tiềm năng với mức tăng trưởng cao nhất trong bối cảnh các thị trường nhập khẩu lớn như Mỹ, EU giảm.

Mặc dù hình hình xuất khẩu cá tra sang thị trường Brazil ảm đạm hơn so với những năm trước đây, nhưng đem vào bức tranh chung của nhập khẩu cá thịt trắng nước này thì Việt Nam vẫn đang là nguồn cung cá thịt trắng dẫn đầu, tiếp đó là Argentina, Trung Quốc và Bồ Đào Nha.

Hiện Brazil đang được coi là một thị trường quan trọng đối với thủy sản Việt Nam. Vừa qua, trong khuôn khổ chuyến thăm và làm việc tại Brazil, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đã đề nghị Chính phủ Brazil tạo điều kiện thuận lợi cho các mặt hàng thủy sản Việt Nam như cá tra, basa, tôm xuất khẩu sang nước này.

VASEP thông tin, đối với xuất khẩu thủy sản, Brazil là một thị trường lớn và đầy tiềm năng ở châu Mỹ, nhất là với sản phẩm cá tra. Thống kê của Trung tâm Thương mại Quốc tế (ITC), cho thấy, trong năm 2016, Brazil đứng hàng thứ 21 trên toàn cầu về nhập khẩu thủy sản.

Từ năm 2012 đến nay, mỗi năm Brazil nhập khẩu thủy sản với giá trị hơn 1 tỷ USD. Xuất khẩu thủy sản Việt Nam sang Brazil luôn có xu hướng tăng lên trong những năm qua, nhưng thị phần còn khá khiêm tốn. Năm 2016, Việt Nam đứng thứ 5 trong số những nước xuất khẩu thủy sản vào Brazil, với giá trị đạt 64,936 triệu USD, chiếm 5,9% tổng giá trị nhập khẩu thủy sản của nước này.

Năm 2017, chứng kiến sự tăng trưởng rất mạnh về xuất khẩu thủy sản sang Brazil, mà chủ yếu là mặt hàng cá tra với 104,7 triệu USD, tăng tới 54% so năm 2016. Như vậy, Brazil đã trở thành một trong những thị trường lớn nhất của cá tra Việt Nam. Và ở khu vực châu Mỹ, giá trị xuất khẩu cá tra sang Brazil chỉ đứng sau Mỹ. 

Xuất khẩu cá tra sang Brazil tăng mạnh trong năm qua, một phần do gặp khó khăn tại 2 thị trường truyền thống là Mỹ và EU, nên nhiều doanh nghiệp chuyển hướng mạnh sang các thị trường khác, trong đó có Brazil. Nhưng quan trọng hơn là thị trường này dễ dàng chấp nhận những sản phẩm cá tra chất lượng cao và sẵn sàng trả mức giá cao. Trong những tháng đầu năm nay, Brazil vẫn tiếp tục là một thị trường quan trọng của cá tra Việt Nam. Ông Ong Văn Hoàng, Phó TGĐ Cty Trường Giang (Đồng Tháp), cho hay, bên cạnh thị trường Trung Quốc, nhiều doanh nghiệp cá tra đang đẩy mạnh xuất khẩu sang Brazil vì có giá bán tốt.

Tuy nhiên, theo phản ánh của các doanh nghiệp thủy sản, xuất khẩu thủy sản nói chung sang Brazil vẫn đang đối mặt với nhiều khó khăn, rủi ro, bởi thị trường này có yêu cầu chất lượng rất khắt khe và có nhiều rào cản kỹ thuật nhằm bảo vệ sản xuất nội địa. Do đó, các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản sang Brazil vẫn đang phải đối mặt với nguy cơ bị khiếu kiện từ các hiệp hội ngành hàng thủy sản của nước này.

Từ thực tế này, việc đẩy mạnh đàm phán với Brazil nhằm tạo thuận lợi hơn nữa cho thủy sản Việt Nam vào nước này đang là mối quan tâm của Bộ NN -PTNT (Brazil cũng đang muốn đàm phán để thúc đẩy XK thịt bò, hoa quả... vào Việt Nam). Vào cuối tháng 6, Cục Thú y đã có công văn số 1357/TY-TS gửi VASEP, yêu cầu góp ý về những khó khăn, vướng mắc khi xuất khẩu vào thị trường Brazil. Về những yêu cầu nói trên, bà Tô Thị Tường Lan, Phó Tổng thư ký VASEP, cho rằng, trước hết, Cục Thú y cần giúp doanh nghiệp thủy sản cập nhật một cách nhanh chóng nhất các quy định nhập khẩu của Brazil để tránh vướng mắc, cũng như nhận diện các nguy cơ về khiếu kiện liên quan đến phòng vệ thương mại; phải có các biện pháp chủ động để chứng minh tôm từ Việt Nam không phải là nguy cơ gây ra nhiễm bệnh đối với tôm ở nước nhập khẩu.