Áp thuế với hàng nhập khẩu giá trị thấp: Cơ hội cho hàng nội địa

Theo Quyết định 01/2025 ngày 03/01/2025 của Thủ tướng Chính phủ bãi bỏ toàn bộ Quyết định số 78/2010/QĐ-TTg ngày 30/11/2010 về mức giá trị hàng hoá nhập khẩu gửi qua dịch vụ chuyển phát nhanh được miễn thuế, từ ngày 18/2/2025, các loại hàng hóa có giá trị dưới 1 triệu đồng khi gửi qua dịch vụ chuyển phát nhanh sẽ phải chịu thuế nhập khẩu và thuế giá trị gia tăng.

Sự thay đổi chính sách này được đưa ra trong bối cảnh thương mại điện tử phát triển mạnh mẽ, hàng hóa nhập khẩu giá trị nhỏ gia tăng đáng kể. Điều này không chỉ gây thất thu ngân sách, mà còn tạo sự không công bằng giữa hàng nhập khẩu và hàng sản xuất trong nước.

Thực tế cho thấy, năm 2024, mặc dù kinh tế toàn cầu và khu vực vẫn đối mặt với nhiều thách thức song thương mại điện tử Việt Nam tiếp tục duy trì tốc độ tăng trưởng ấn tượng, vượt mốc 25 tỷ USD, chiếm tỷ trọng khoảng 9% so với tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng cả nước.

Đặc biệt, Báo cáo toàn cảnh thị trường sàn bán lẻ trực tuyến 2024 và dự báo 2025 của Metric cho thấy, năm 2024 chứng kiến sự tăng trưởng mạnh của hàng nhập khẩu với hơn 324,1 triệu sản phẩm được đưa vào Việt Nam, tạo ra 14.200 tỷ đồng doanh số, mức tăng trưởng lần lượt 37,9% và 42,9% so với cùng kỳ. Năm 2024, phân khúc giá rẻ thấp hơn 200.000 đồng ghi nhận sự tăng trưởng mạnh cả về doanh số và thị phần, tăng khoảng 3,7% thị phần.

Trước thực tế đã nêu, nhiều ý kiến cho rằng, việc quy định bãi bỏ miễn thuế với hàng nhập khẩu giá trị thấp đã chính thức có hiệu lực thi hành từ 18/2, không chỉ tạo sự bình đẳng giữa doanh nghiệp trong nước và ngoài nước, mà còn là cơ hội cho hàng nội địa được lựa chọn.

Nhìn nhận về chính sách, ông Hoàng Ninh - Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương cho hay, quy định mới về thuế có thể khiến giá hàng hóa khi nhập khẩu từ ngoài lãnh thổ vào Việt Nam không còn sức hút vì giá quá cạnh tranh. Điều này sẽ thúc đẩy người tiêu dùng cân nhắc kỹ hơn về hàng hóa nhập khẩu khi mua sắm, từ đó tăng cường nhu cầu đối với hàng hóa nội địa, nhất là sản phẩm có chất lượng tương đương. Đây là cơ hội để doanh nghiệp nội địa cải thiện năng lực cạnh tranh, nâng cao chất lượng sản phẩm.

“Từ góc độ quản lý, quy định mới sẽ giúp cơ quan chức năng kiểm soát tốt hơn luồng hàng hóa nhập khẩu, đặc biệt trong bối cảnh các nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới đang hoạt động mạnh mẽ tại Việt Nam. Việc thu thuế đồng đều sẽ giúp tăng nguồn thu ngân sách Nhà nước, đồng thời hạn chế tình trạng lạm dụng các chính sách miễn thuế để nhập khẩu hàng hóa kém chất lượng hoặc gian lận thương mại”, vị này bày tỏ.

Còn theo PGS TS Đinh Trọng Thịnh - Giảng viên cao cấp Học viện Tài chính, đối với doanh nghiệp trong nước, đây là một điều đảm bảo tính công bằng, bình đẳng trong cạnh tranh. Và các doanh nghiệp trong nước có điều kiện chấn chỉnh lại và hạ thấp giá thành, từ đó cạnh tranh một cách bình đẳng với hàng hóa nhập khẩu. Đối với người tiêu dùng, về cơ bản họ giữ nguyên hoặc có thể chịu thuế cao hơn. Vì trong thực tế, khi không đóng thuế nhập khẩu, không đóng thuế VAT, người bán vẫn bán theo giá bình thường mà họ vẫn bán trước đây.

Cũng có thể có một số doanh nghiệp nước ngoài khi nhập và bán, họ có giảm trừ thuế, trong trường hợp như vậy, thuế có thể làm cho giá trị hàng hóa nhập khẩu cao hơn bình thường. Nhưng chỉ bảo đảm ở mức bình thường.

Liên quan đến chính sách này, trước đó, không ít ý kiến cũng cho hay, chuỗi cung ứng hàng hóa đang thay đổi nhanh chóng nếu chúng ta không thay đổi chính sách thuế, chỉ có lợi cho nước ngoài. Hiện nay, giao dịch thương mại trên nền tảng số, kinh doanh trên facebook, Youtube, tiktok, các trang thương mại điện tử ngày một lớn, bắt buộc phải thay đổi các phương thức quản lý và thu thuế để chặn lợi dụng ưu đãi nhằm trục lợi.