Cần đối thoại với doanh nghiệp xây dựng về đấu thầu

>>Hoàn thuế vẫn “ách tắc”, doanh nghiệp rơi vào thế đường cùng

Câu chuyện đầu thầu các công trình xây dựng, dự án có nguồn vốn Nhà nước luôn có sức thu hút đối với các nhà thầu. Tuy nhiên doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân rất khó tiếp cận hồ sơ mời thầu với đủ lý do như: nhân viên phụ trách bán hồ sơ đi vắng, lãnh đạo đi vắng, bán rồi nhưng nói chưa, hoặc bán cận ngày đóng hồ sơ. Việc thông báo mời thầu cũng được diễn ra trên phương tiện truyền thông (báo giấy) ít người theo dõi, nếu đưa trên mạng viễn thông thì lại đưa muộn đóng sớm. Một số lãnh đạo doanh nghiệp cho đây là kẻ hở để làm lợi cho một nhóm người, hoặc doanh nghiệp sân sau của họ.

Một Công ty xây dựng ở Gia Lai (xin giấu thông tin) cho hay đơn vị này đã tham gia 32 gói thầu ở 4 tỉnh Gia Lai, Kon Tum, Phú Yên, Quảng Ngãi, trong đó trúng 21 gói, trượt 5 gói, 5 gói chưa có kết quả, 1 gói bị hủy. Trước hết, đại diện doanh nghiệp xây dựng ở Gia Lai cho hay rằng, phải kiểm tra kỹ tư cách nhà dự thầu.

"Như bây giờ, nói đấu thầu doanh nghiệp không có năng lực thật nhưng vẫn đi đấu thầu. Nếu doanh nghiệp còn nợ thuế Nhà nước, nợ lương, tài sản con người và máy móc không có mà đi thuê thì không nên cho dự thầu. Ít nhất, doanh nghiệp làm ăn chân chính họ cũng phải bỏ vốn mua máy móc, thuê nhân công làm nhưng trả lương, trả thuế đàng hoàng thì làm sao phải đánh đồng với doanh nghiệp nợ lương người lao động, nợ thuế Nhà nước trong việc dự thầu. Doanh nghiệp nợ thuế là doanh nghiệp đang chưa thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước thì làm sao đủ tư cách dự thầu. Nếu họ trúng, họ có gì để làm không?

Hay lại đi giao cho bê phẩy hoặc bê mấy phẩy thì chất lượng công trình, dự án cũng phải đánh dấu hỏi. Khi đầu thầu công trình, dự án thì nên có xác nhận của cơ quan thuế đối với doanh nghiệp chấp hành pháp luật về thuế", vị đại diện này than thở.

Do đó, người này cho rằng các công trình, dự án khi đấu thầu cần xác định dự án nào đấu thầu toàn quốc, dự án nào đấu thầu khu vực. Ví dụ về lĩnh vực xây dựng đối với một số công trình có nền móng, hoặc liên quan đến địa chất thì nên để doanh nghiệp khu vực đó họ đấu thầu, vì họ hiểu cấu tạo nền móng ở đó hơn những doanh nghiệp ở nơi khác đến. Hoặc xác định doanh nghiệp có năng lực, kinh nghiệm, có công trình, dự án chất lượng thì nhóm lại cho đấu với nhau.

Nếu đứng ra con người làm hồ sơ dự thầu, bán hồ sơ thầu họ có trách nhiệm thì doanh nghiệp khỏe. Còn họ không muốn thì doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân muốn mua được hồ sơ dự thầu thì cũng rất khó. Công tác đấu thầu hiện nay được các chủ doanh nghiệp nhận định đã đủ công tâm, minh bạch. Tuy nhiên nó còn ở yếu tố người thực hiện, hoặc do bên mời thầu/tư vấn đấu thầu có thể vô tình hay cố ý (vì mục đích riêng nào đó!?) mà đưa ra các yêu cầu về nhân sự rất "khủng".

Đôi khi lại thêm muôn hình muôn vẻ các kiểu yêu cầu nhân sự oái ăm như yêu cầu một lượng lớn công nhân kỹ thuật, yêu cầu nhân sự phải có xác nhận của địa phương cư trú, yêu cầu nhân sự có bằng cấp chuyên môn không liên quan hoặc yêu cầu trình độ cao (như cao học hoặc tiến sỹ)... Những yêu cầu nêu trên được khéo léo đưa vào hồ sơ mời thầu khiến không ít nhà thầu tức tưởi, thậm chí lo được hết các giấy tờ, chứng nhận, chứng chỉ cần thiết thì cũng không kịp thời gian nộp thầu.

Còn ông Nguyễn Tuấn – Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Gia Lai lại có nhìn nhận rất thẳng thắng và cùng quan điểm với Công ty TNHH MTV Đông Sơn: “Hiệu quả nhất của Luật Đấu thầu là tổ chức đấu thầu qua mạng Quốc gia, giữ được bí mật thông tin người dự thầu, tạo được sự cạnh tranh lành mạnh. Tuy nhiên tôi đề xuất: Tăng mức đấu thầu trong lĩnh vực tư vấn xây dựng từ 500 triệu lên 1 tỷ đồng, thi công xây dựng từ 1 tỷ đồng lên 3 tỷ đồng. Trong lĩnh vực phí tư vấn, Luật Đấu thầu thì mở rộng nhưng các chủ thầu đưa ra những yêu cầu không có qui định trong Luật như Giấy chứng nhận an toàn vệ sinh lao động, PCCC… để loại người dự thầu. Đề nghị cần qui định rõ các chủ thầu không được đưa ra yêu cầu trái với Luật.”.