Gửi bình luận
Chính sách miễn thuế GTGT cho các doanh nghiệp phân bón được kỳ vọng giúp nông dân được tiếp cận với nguồn phân bón giá rẻ, chất lượng. Nhưng khi áp dụng vào thực tế, lại có tác dụng ngược...
Bất cập từ chính sách…
Trong những năm qua, Chính phủ có chủ trương khuyến khích đầu tư phát triển sản xuất phân bón trong nước nhằm mục tiêu chủ động nguồn phân bón phục vụ nông nghiệp, giảm dần phân bón nhập khẩu. Đây là một trong những chủ trương quan trọng giúp Chính phủ điều tiết cung cầu khi thị trường phân bón có biến động. Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật về thuế năm 2014 (Luật số 71/2014) tưởng chừng sẽ giúp người nông dân mua được phân bón rẻ hơn, nhưng thực tế những năm qua lại gây thiệt hại cho doanh nghiệp cũng như nông dân cả nước.
Sự thay đổi chính sách thuế GTGT theo Luật 71/2014 đã không thể giúp nông dân hưởng lợi từ giá phân bón
Cụ thể, dù doanh nghiệp không phải chịu thuế GTGT, nhưng sẽ phải chịu toàn bộ thuế đầu vào. Vì thuế đầu vào luôn cao hơn, nên chi phí đó doanh nghiệp sẽ phải hạch toán vào chi phí sản xuất, giá thành sẽ đội lên, sản phẩm không cạnh tranh được với hàng nhập khẩu và đặc biệt là người nông dân không được hưởng giá bán thấp nhất. Theo số liệu mà Hiệp hội Phân bón Việt Nam thu thập được, sau khi Luật 71 có hiệu lực, giá trung bình các loại phân đạm tăng 6,7 - 7%, supe lân tăng 5,9 - 6,2%, DAP tăng 7,0 - 7,3%, NPK tăng 5,0 - 5,5%, lân nung chảy tăng 6,0 - 7,0%.
Theo đó, chi phí giá thành phân bón trong nước tăng, dẫn đến bất lợi cho các doanh nghiệp sản xuất phân bón trong nước cạnh tranh thị trường với phân bón nhập khẩu, đặc biệt phân bón nhập từ Trung Quốc, Indonesia, Malaysia, Philipines, Nga và Trung Đông thì phần lớn có thuế nhập khẩu bằng 0% và đặc biệt hầu hết các nước này có chi phí nguyên liệu sản xuất phân bón rất thấp. Do vậy, phân bón nhập khẩu có lợi thế cạnh tranh về giá thành và giá bán, dẫn đến nhập khẩu phân bón tăng làm gia tăng nhập siêu và sản xuất phân bón trong nước phải thu hẹp quy mô sản xuất, sản lượng phân bón sản xuất trong nước sẽ không đủ để giúp Nhà nước điều tiết và quản lý giá khi giá phân bón thế giới biến động tăng, nông dân sẽ phải mua phân bón với giá đắt, thiệt hại thuộc về Nhà nước, doanh nghiệp và người nông dân.
Phân bón từ chỗ thuộc diện áp dụng thuế GTGT thuế suất 5% chuyển sang đối tượng không chịu thuế GTGT nghe qua tưởng như sẽ có lợi cho doanh nghiệp và nông dân, nhưng thực ra không phải như vậy. Trước đây sản xuất phân bón chịu thuế đầu vào chủ yếu là 10%, thuế đầu ra 5%, tuy nhiên thuế đầu vào được khấu trừ và thậm chí hoàn thuế nếu mức thuế này cao hơn thuế đầu ra. Giờ đây khi áp dụng quy định mới thì doanh nghiệp không được khấu trừ thuế đầu vào, mà phải hạch toán vào chi phí.
Điều này làm cho giá thành sản phẩm phân bón tăng từ 5 - 8%, dẫn đến giá phân bón đến tay nông dân cũng bị tăng theo. Và kéo theo đó là chi phí đầu tư cho sản xuất nông nghiệp của nông dân cũng tăng lên đáng kể, do phân bón là vật tư thiết yếu trong sản xuất nông nghiệp, chiếm khoảng 40 - 50% tổng chi phí đầu tư.
Vì thế, sự thay đổi chính sách thuế GTGT theo Luật 71/2014/QH13 đã không thể giúp nông dân hưởng lợi từ giá phân bón.
Theo đại diện Tổng công ty phân bón và hoá chất dầu khí (PVFCCo) cho biết, tùy theo tình hình giá nguyên liệu đầu vào mà tổng số chi phí tăng lên do không được khấu trừ thuế GTGT là 300 - 370 tỉ đồng/năm. Trong 5 năm (2015-2019) tổng số tiền thuế không được khấu trừ mà phải hạch toán vào chi phí sản xuất kinh doanh của PVFCCo là 1.637 tỉ đồng.
Động lực để doanh nghiệp tăng trưởng
Không ít doanh nghiệp lo ngại, chính sách thuế GTGT như hiện tại sẽ khiến ngành phân bón kinh doanh đi giật lùi, vì doanh nghiệp không muốn đầu tư; càng đầu tư hiện đại, giá thành càng cao, khả năng thu hồi vốn thấp, trong khi chi phí đầu tư tính vào giá thành sản phẩm, doanh nghiệp gặp khó trong cạnh tranh với phân bón nhập khẩu.
Việc sửa đổi Luật Thuế GTGT được kỳ vọng sẽ giúp doanh nghiệp giảm chi phí, hạ giá thành sản phẩm, bảo đảm hài hòa lợi ích giữa doanh nghiệp sản xuất và quyền lợi của người nông dân trước sức ép cạnh tranh từ phân bón nhập khẩu.
Chính sách thuế GTGT hiện nay lại khiến chi phí doanh nghiệp tăng lên, nhưng nguồn thu Nhà nước lại giảm đi, không khuyến khích doanh nghiệp đầu tư công nghệ mới trong sản xuất, dễ dẫn tới bị lạc hậu trong thời cách mạng công nghiệp 4.0.
Ngoài các doanh nghiệp Việt Nam, các doanh nghiệp FDI có nhà máy sản xuất phân bón đặt tại Việt Nam cũng “lao đao” vì chính sách thuế GTGT bất hợp lý này.
Có thể bạn quan tâm
04:00, 02/01/2020
05:00, 17/07/2019
05:00, 14/05/2019
10:00, 21/09/2019
Theo đại diện Công ty Phân bón Baconco từng cho biết, mỗi năm công ty này bị thiệt hại khoảng 1 triệu USD do không được khấu trừ thuế. Đây không chỉ là gánh nặng tài chính cho doanh nghiệp mà còn kéo theo việc đóng góp vào ngân sách Nhà nước Việt Nam của công ty bị giảm sút nghiêm trọng, từ mức 5,3 triệu USD/năm (thời điểm trước khi Luật 71/2014/QH13 có hiệu lực) xuống còn 2,4 triệu USD/năm.
Đặc biệt, Luật 71 còn đang tạo điều kiện cho phân bón nhập khẩu tràn vào Việt Nam một cách đột biến. Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, lượng phân bón nhập khẩu các loại năm 2014 (thời điểm trước khi Luật 71/2014/QH13 được áp dụng) chỉ là 3,7 triệu tấn thì đến năm 2017 con số này đã là hơn 5,6 triệu tấn, tăng gần 2 triệu tấn, riêng đạm urê tăng gần 2,5 lần.
Trước đó, Hiệp hội Phân bón Việt Nam đã đề nghị Quốc hội, Chính phủ thay đổi chính sách thuế GTGT với phân bón là áp mức 5%, thay vì phân bón không thuộc đối tượng chịu thuế như hiện tại. Việc thay đổi này sẽ giúp cho nhiều bên có lợi: doanh nghiệp có động lực thúc đẩy sản xuất phân bón chất lượng cao, phân bón hữu cơ, giảm giá thành sản phẩm; nông dân được sử dụng sản phẩm chất lượng tốt, giá thành phải chăng; ngân sách nhà nước có thêm khoản thu thuế từ khối doanh nghiệp phân bón.
Với việc hưởng lợi từ thuế nhập khẩu của Việt Nam giảm theo cam kết của Hiệp định Thương mại tự do (FTA), doanh nghiệp phân bón nước ngoài càng có điều kiện hạ giá bán phân bón mạnh để cạnh tranh bằng mọi giá với phân bón nội địa. Thực tế là hầu hết các doanh nghiệp sản xuất phân bón trong khu vực với công nghệ cũ đều được “hậu thuẫn” để có thể “chen chân” vào thị trường Việt Nam. Ngành sản xuất phân bón trong nước sẽ dần bị phân bón nhập khẩu “thâu tóm” nếu như Luật 71 không sớm được sửa đổi.
Các chuyên gia kinh tế và nông nghiệp đã đưa ra cảnh báo rằng, chính sách thuế có nguy cơ đẩy ngành sản xuất phân bón Việt Nam “đi thụt lùi”, ngược xu thế, từ những doanh nghiệp sản xuất phân bón có công nghệ hiện đại dần dần thành các doanh nghiệp có công nghệ sản xuất phân bón lạc hậu. Về dài hạn nếu không có sự thay đổi thì họ buộc phải thay đổi chiến lược kinh doanh sang lĩnh vực khác. Cuối cùng là sản phẩm nông nghiệp và môi trường sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng, vì lẽ đầu vào là các loại phân bón có chất lượng thấp, chắc chắn nông sản đầu ra và môi trường sẽ bị ảnh hưởng và đây chính là nguy cơ rất lớn cho ngành nông nghiệp và xuất khẩu nông sản.
Trong bối cảnh khó khăn do dịch bệnh COVID-19, biến đổi khí hậu, hạn mặn… kéo dài và nghiêm trọng như hiện nay, hơn lúc nào hết, việc sửa đổi Luật Thuế GTGT đối với phân bón được kỳ vọng sẽ giúp doanh nghiệp sản xuất phân bón giảm chi phí, hạ giá thành sản phẩm, bảo đảm hài hòa lợi ích giữa doanh nghiệp sản xuất và quyền lợi của người nông dân trước sức ép cạnh tranh từ phân bón nhập khẩu.
