Công nhân khó tiếp cận nhà ở vì giá cao, Bộ Xây dựng nói gì?

DIỆU HOA• 20/08/2023 03:00

Theo Bộ Xây dựng, mặc dù đã đạt được những kết quả trong việc phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân nhưng vẫn chưa đạt được mục tiêu đề ra.

>>Nhà ở công nhân, nhà ở xã hội: Thực trạng và suy nghĩ

Mới đây, cử tri tỉnh Bắc Giang đã phản ánh về việc tỉnh Bắc Giang đã và đang đầu tư nhiều dự án xây dựng nhà ở cho công nhân lao động. Tuy nhiên rất ít người lao động thu nhập thấp mua được do giá bán cao và không đáp ứng được những quy định về vay vốn, về điều kiện được mua. Đề nghị nghiên cứu trình, sửa đổi Luật Nhà ở để tháo gỡ những khó khăn, bất cập nêu trên.

Nhà ở công nhân cần được thiết kế hợp lý, kinh tế và bền vững, đáp ứng yêu cầu và điều kiện sống, lối sống của công nhân các khu công nghiệp

Trả lời về vấn đề này, Bộ Xây dựng cho biết việc chăm lo giải quyết nhà ở cho người dân luôn được Đảng và Nhà nước ta quan tâm và xác định là nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, đặc biệt là việc đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội để giải quyết nhu cầu chỗ ở cho các đối tượng thu nhập thấp và công nhân tại các khu công nghiệp.

Nhìn chung, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật và các chính sách hỗ trợ nhà ở xã hội, nhà ở công nhân lao động tại các khu công nghiệp đến nay đã tạo được hành lang pháp lý tương đối đầy đủ, đảm bảo hỗ trợ và khuyến khích các doanh nghiệp tham gia vào phát triển nhà ở xã hội.

Cụ thể như các dự án nhà ở xã hội được miễn tiền sử dụng đất, giảm 50% thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, hỗ trợ đầu tư hạ tầng kỹ thuật trong và ngoài dự án, cho vay ưu đãi lãi suất thấp...

Tính nay trên địa bàn cả nước, đã hoàn thành 307 dự án nhà ở xã hội khu vực đô thị, quy mô xây dựng khoảng 157.100 căn, với tổng diện tích hơn 7.950.000 m2. Đang tiếp tục triển khai 294 dự án (bao gồm các dự án đang xây dựng và dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư), với quy mô xây dựng khoảng 288.499 căn, với tổng diện tích khoảng 14.425.000 m2.

Mặc dù đã đạt được một số kết quả quan trọng như nêu trên, nhưng vẫn chưa đạt mục tiêu đề ra. Bộ Xây dựng cho biết nguyên nhân chính là do thiếu quỹ đất phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân; cơ chế khuyến khích chủ đầu tư chưa thực chất, chưa đủ mạnh để thu hút doanh nghiệp; nguồn vốn vay ưu đãi còn nhiều hạn chế, điều kiện mua nhà ở xã hội còn vướng mắc.

Hiện Chính phủ đang tiếp thu, chỉnh lý Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) theo ý kiến của các Đại biểu Quốc hội sau khi lấy ý kiến lần thứ 1 tại Kỳ họp thứ 5, Quốc hội Khóa XV.

Trong đó, để giảm bớt thủ tục, tháo gỡ các khó khăn vướng mắc trong việc xét duyệt đối tượng, điều kiện mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội, tại dự thảo Luật Nhà ở sửa đổi.

Về điều kiện mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội, nhà lưu trú công nhân, Bộ Xây dựng đề xuất theo hướng trường hợp công nhân, người lao động thuê nhà lưu trú công nhân thì chỉ cần hợp đồng lao động và xác nhận đang làm việc của doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh hoặc doanh nghiệp kinh doanh hạ tầng khu công nghiệp.

Trường hợp thuê nhà ở xã hội thì chỉ cần đáp ứng là đối tượng. Trường hợp mua, thuê mua nhà ở xã hội chỉ quy định đáp ứng 2 điều kiện là có thu nhập thấp, có khó khăn về nhà ở và bỏ điều kiện xác nhận cư trú.

>>Đà Nẵng phản hồi Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp về vấn đề chậm bàn giao nhà ở xã hội

Nên thu hút các doanh nghiệp tư nhân đầu tư vào phân khúc nhà ở công nhân do thị trường có nhu cầu cao

Trên thực tế, qua các số liệu thống kê chưa đầy đủ có thể hình dung toàn cảnh bức tranh về nhà ở công nhân các khu công nghiệp và nhà ở xã hội trên cả nước không mấy sáng sủa cho dù đã được Nhà nước quan tâm.

Theo KTS Phạm Thanh Tùng - Chuyên gia kiến trúc đô thị, nguyên nhân đầu tiên là nhiều năm qua, việc đầu tư phát triển các KCN chưa tính đến một cách đầy đủ, khoa học nhu cầu ở của công nhân, người lao động đến làm việc, trong đó phần lớn là lao động ngoại tỉnh (chiếm khoảng 50%).

Hệ thống nhà ở công nhân đã thiếu lại không được gắn kết với tiện ích đô thị và hạ tầng xã hội. Việc quy hoạch, lựa chọn địa điểm, vị trí xây dựng các khu nhà ở công nhân, nhà ở xã hội không thuận lợi, thiết kế kiến trúc thì đơn điệu, không phù hợp với sinh hoạt và lối sống của công nhân nhập cư, hay của người thu nhập thấp…

Theo vị chuyên gia, xây dựng quy hoạch nhà ở xã hội phải đồng bộ với phát triển đô thị, dịch vụ, phân bổ dân cư và nhà ở trong một đề án tổng thể, thống nhất, làm cơ sở cho việc thu hút đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng trên cơ sở lợi thế, điều kiện và khả năng thực hiện.

Đồng thời cần sửa đổi, bổ sung các cơ chế, chính sách chưa phù hợp về đất đai, về vốn đầu tư, về quy hoạch, về phát triển hạ tầng đồng bộ..., tạo điều kiện và khuyến khích các doanh nghiệp tích cực tham gia vào dự án phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân thuê - mua với giá phù hợp với khả năng thu nhập hàng tháng.

Đồng quan điểm, bà Nguyễn Hồng Vân, Phó Giám đốc, Dịch vụ Tư vấn & Định giá, Savills Hà Nội cho rằng nên thu hút các doanh nghiệp tư nhân đầu tư vào phân khúc này do thị trường có nhu cầu cao. Với sự phát triển khu vực công nghiệp liên tục, dòng vốn FDI ổn định, lực lượng lao động sản xuất lớn kết hợp với các chính sách khuyến khích đầu tư, nhà ở công nhân có thể là phân khúc phát triển ngách hấp dẫn trong thời gian tới.