COVID-19 và “cơ hội thế kỷ” của Trung Quốc ở Mỹ Latin

Nắm bắt cơ hội, tạo dựng niềm tin

Ngày 13/3 vừa qua, Argentina đã nhận được một lô hàng hỗ trợ từ Trung Quốc, trong đó không chỉ bao gồm mặt nạ phẫu thuật và trang thiết bị y tế khác mà còn có thêm một trích dẫn được đặt bên dưới lá cờ Trung Quốc và Argentina. Cụm từ nổi tiếng Argentina được lấy trong bài thơ "El Gaucho Martín Fierro" viết bằng tiếng Trung và tiếng Tây Ban Nha, đại để ca ngợi về “tình anh em và sự hòa hợp chân thành”.

Felipe Sola, bộ trưởng ngoại giao của Argentina, đã nhanh chóng đưa lên Twitter, hoan nghênh Trung Quốc: “cảm ơn vì sự đoàn kết giúp đỡ của những người bạn Trung Hoa”.

Và cũng chỉ một thời gian trước, hãng thông tấn Tân Hoa Xã của Trung Quốc đã đăng tải một đoạn video về một dự án năng lượng do Trung Quốc đầu tư hỗ trợ ở Argentina trong Sáng kiến “Vành đai và Con đường”. Được cho là một “cơ hội cho các quốc gia” xây dựng cơ sở hạ tầng, tăng cường kết nối và phát triển thương mại với Trung Quốc. Có thể nói, các khoản đóng góp hỗ trợ và đầu tư của các công ty tư nhân và nhà nước từ Trung Quốc gần đây đã và đang trở thành tiêu đề bàn luận sôi nổi tại các quốc gia ở Mỹ Latinh.

Mặc dù khó có thể dự đoán lợi ích địa chính trị và thương mại sẽ được sắp xếp lại như thế nào, tuy nhiên, một số nhà nghiên cứu cho rằng Bắc Kinh đang giành chiến thắng trong “cuộc chiến nhận diện” ở Mỹ Latinh và nước này đang nổi lên như một đối tác tích cực và hữu ích hơn trong đại dịch hơn so với Hoa Kỳ. Rất nhiều trong số họ nhận định, đây chính là cơ hội “có một không hai” để Trung Quốc thể hiện tầm quan trọng của mình với khu vực này.

“Cơ hội thế kỷ” cho Trung Quốc

Theo một báo cáo thống kê, dã có hơn 7,2 triệu trường hợp được xác nhận nhiễm virus trên toàn thế giới và Brazil cho đến nay là quốc gia Mỹ Latinh bị ảnh hưởng nặng nhất.

Evan Ellis, giáo sư nghiên cứu về các vấn đề Mỹ Latinh tại Viện nghiên cứu chiến lược của trường đại học quân đội Hoa Kỳ cho biết, Trung Quốc đang là người chiến thắng lớn nhất khi cuộc khủng hoảng ở Mỹ Latinh ngày càng sâu sắc. Chính thời điểm này, Bắc Kinh đang toan tính cho việc mở rộng sự hiện diện thương mại và ảnh hưởng chính trị ở Mỹ Latinh và Caribê.

Cũng theo Ellis, các công ty của Trung Quốc sẽ được định vị tốt hơn với sự hỗ trợ của chính phủ Trung Quốc và các đối tác tài chính, để mở rộng vai trò của họ trong việc xây dựng chuỗi cung cấp toàn cầu bằng các thương vụ M&A, mua lại các tài sản chiến lược bị phá sản hoặc các công ty địa phương đang trên bờ vực vỡ nợ.

Có thể nói, thời điểm này sự hiện diện kinh tế của Trung Quốc sẽ tăng lên đáng kể ở Mỹ Latin khi các đối tác kinh tế lớn khác của Mỹ Latin như là Hoa Kỳ hay là Liên minh châu Âu đang bị chìm trong khủng hoảng và tự cứu mình còn chưa được. Và ngay chính bản thân các quốc gia trong khối Mỹ Latin cũng đang rơi vào một cuộc khủng hoảng kinh tế rất nghiêm trọng. Trung Quốc có thể sẽ trở thành nhà cung cấp các dịch vụ hỗ trợ thương mại, đầu tư và y tế trong thời điểm cần thiết nhất.

Theo Fitch Solutions, kể cả trước thời điểm đại dịch COVID-19 bùng nổ, các hoạt động thương mại giữa Trung Quốc và khu vực này đã đạt mức kỷ lục lên đến 307,4 tỷ USD, Trung Quốc hiện đang là đối tác thương mại lớn thứ hai của Mỹ Latinh, sau Mỹ và trong thời gian tới, nước này đang có triển vọng bắt kịp Mỹ.

Vì sao Trung Quốc nhắm vào thị trường Mỹ Latinh?

Nhà kinh tế và học giả người Đài Loan-Ecuador Po Chun Lee cho rằng, Trung Quốc đang có cơ hội thế kỷ ở Mỹ Latin và Caribê vì hầu hết các nước phát triển đang giảm dần việc đầu tư ra nước ngoài và lên kế hoạch chuẩn bị hồi hương chuỗi cung ứng của họ.

Điều này có thể cho phép Trung Quốc tiếp tục mở rộng ảnh hưởng ra nước ngoài, vì nước này hiện đang là một trong số ít các quốc gia có thể cung cấp các gói “full option” từ tài chính, xây dựng cho đến việc đầu tư, duy trì các dự án cơ sở hạ tầng. Và tất nhiên, những cơ hội đầu tư phát triển như vậy, thường bắt buộc phải sử dụng công nghệ, vốn và lực lượng lao động của Trung Quốc.

Theo nhiều chuyên gia, suy thoái kinh tế của các nước khu vực Mỹ Latinh thời điểm này lại đang là cơ hội để Trung Quốc tận dụng nâng tầm vị thế của mình kể cả về chính trị và kinh tế.

Bắc Kinh đã sẵn sàng để nâng cao tầm ảnh hưởng của mình trong khu vực này. Bên cạnh đó, nước này cũng sẽ tăng cường sự hiện diện của mình bằng cách mở rộng các quan hệ thương mại song phương và giúp các nước Mỹ Latin và Caribbean tăng tốc phục hồi kinh tế.

Margaret Myers, giám đốc chương trình châu Á và châu Mỹ Latin cho rằng, khu vực này sẽ cần sự giúp đỡ về kinh tế và sự tham gia của các đối tác khác nhau trong thời gian tới. Người Mỹ Latin sẽ chỉ quan tâm đến việc “tham gia hiệu quả” với Trung Quốc, cho dù thông qua sáng kiến “Vành đai và Con đường” hay dưới bất kỳ một hình thức nào khác.

Và nếu cần thiết, Bắc Kinh cũng có thể sử dụng trái phiếu kho bạc Mỹ để đầu tư vào Mỹ Latin. Họ có thể chuyển hướng các tài sản này để cải thiện các nguồn lực chiến lược và các mục tiêu kinh tế địa lý của họ. Điều này có nhiều khả năng xảy ra bất cứ khi nào có đại dịch bởi đầu tư trong đại dịch có chi phí và lợi nhuận cao hơn.

Có thể nói, đây là một động thái cực kỳ quan trọng của Trung Quốc trong việc phá vỡ ảnh hưởng của Hoa Kỳ trong khu vực này. Giáo sư người Brazil, Santoro dự đoán rằng các quốc gia như Argentina và Chile có khả năng tiến gần hơn đến Bắc Kinh sau đại dịch. 

Và dường như Hoa Kỳ đang cảm thấy “nóng mắt” trước hành động cơ hội từ trung Quốc. Mới đây, Hoa Kỳ đã gửi hai triệu liều hydroxychloroquine đến Brazil. Tiếp tục sẽ là khoảng 1.000 máy thở được dự kiến được chuyển từ Mỹ đến Brazil trong tuần tới.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia phân tích, Trung Quốc đang cung cấp một cơ hội mà không phải chính phủ nào cũng có thể bỏ qua được. Việc Trung Quốc đang tạo ra tầm ảnh hưởng tại Mỹ Latin có thể sẽ là một chiến thuật “nắm lấy thắt lưng” với Hoa Kỳ như lời một chuyên gia đã nói.