Đánh thuế giao dịch vàng: Vẫn còn những thách thức

Đưa thu nhập từ mua bán vàng vào diện chịu thuế thu nhập cá nhân trong Dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) được xem là một trong những “điểm nóng” nhận được sự quan tâm đặc biệt của dư luận.

Theo đó, tại Nghị quyết 278/NQ-CP, Chính phủ đã yêu cầu trong Dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) phải quy định rõ: Thu nhập từ hoạt động giao dịch mua bán vàng thuộc đối tượng chịu thuế. Đồng thời, giao Bộ Tài chính phối hợp cùng Ngân hàng Nhà nước thống nhất nội dung này để đưa vào Dự thảo trình Quốc hội.

Động thái này của Chính phủ được cho là bước đi cần thiết để bảo đảm công bằng thuế và góp phần hạn chế đầu cơ, khuyến khích dòng tiền chảy vào sản xuất, kinh doanh - những lĩnh vực mang lại giá trị gia tăng cho nền kinh tế. Tuy nhiên, trong bối cảnh thị trường vàng trong nước còn thiếu sự đồng bộ, và không ít nguy cơ có thể hiện hữu, việc đánh thuế vàng được cho vẫn còn đó những thách thức.

Nhìn nhận về chủ trương đã nêu, PGS TS Nguyễn Hữu Huân - Đại học Kinh tế TP Hồ Chí Minh nhấn mạnh, bất động sản và chứng khoán hiện đều đã chịu thuế. Vàng cũng là một kênh đầu tư có khả năng sinh lời, do đó việc đánh thuế lợi nhuận từ vàng là hợp lý và cần thiết. Tuy nhiên, việc áp thuế vàng trên lợi nhuận là khó thực hiện.

Theo vị chuyên gia này, thực tế cho thấy, nhiều trường hợp mua vàng cách đây 10 - 20 năm không còn chứng từ, việc xác định giá gốc và tính lợi nhuận gần như bất khả thi.

Bên cạnh đó, cần phân biệt rạch ròi giữa vàng nguyên chất và vàng trang sức. Cụ thể, vàng nhẫn hiện đang được xếp vào nhóm vàng trang sức, vậy có thuộc diện chịu thuế hay không? Người dân mua bán vàng cưới liệu có phải nộp thuế? Đây đều là những khúc mắc cần được nghiên cứu, làm rõ trước khi ban hành chính sách.

“Quy trình triển khai đánh thuế cũng phải được quy định minh bạch: ai sẽ là người thu, doanh nghiệp kinh doanh vàng có trách nhiệm thu hộ và nộp ngân sách, hay cơ quan thuế trực tiếp thực hiện? Chỉ khi những câu hỏi này được giải đáp thấu đáo, chính sách mới có thể đi vào thực tiễn một cách khả thi”, vị chuyên gia này chia sẻ.

Đồng quan điểm, một số ý kiến cũng cho hay, về nguyên tắc, giao dịch vàng cũng giống như bất động sản hay chứng khoán vì đều có thể mang lại lợi nhuận, do đó cần đưa vào diện chịu thuế thu nhập cá nhân. Tuy nhiên, việc áp dụng trên thực tế lại không đơn giản, bởi thị trường vàng đến nay vẫn chưa được quản lý chặt chẽ và chưa có cơ chế định danh rõ ràng.

Theo PGS TS Phạm Thế Anh - Trưởng Khoa Kinh tế học, Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội, về nguyên tắc thì nên đánh thuế thu nhập cá nhân đối với giao dịch vàng, bởi vàng cũng giống các tài sản khác như bất động sản, chứng khoán... nên cần được đánh thuế trên giao dịch. Tuy nhiên, việc đánh thuế đối với giao dịch vàng sẽ khá khó thực hiện, bởi lâu nay việc mua - bán vàng chưa định danh được.

“Các thị trường khác như bất động sản, chứng khoán… đều được quản lý, định danh cụ thể, tuy nhiên, thị trường vàng thì chưa được định danh. Ví dụ, mang 1 cây vàng đi bán thì cũng không ai biết người bán là ai, hoặc đưa vàng nhờ người khác đi bán hộ thì cũng không ai biết vàng đó thuộc sở hữu của ai nên để đánh thuế giao dịch vàng tính khả thi sẽ hơi thấp”, vị chuyên gia này chia sẻ.

Đồng thời nhấn mạnh, việc đánh thuế đối với loại tài sản đặc biệt này là cần thiết, song cũng cần cân nhắc, tính toán thật kỹ về cách tính thuế, mức thuế suất cho phù hợp, để khi chính sách được đưa ra áp dụng thì phải có tính khả thi, phải định danh được. Tránh trường hợp đưa ra chính sách nhưng tính khả thi thấp, không thu được sẽ mất giá trị của chính sách.

Liên quan đến vấn đề này, trước đó, không ít ý kiến cũng bày tỏ, việc đưa vàng vào diện chịu thuế thu nhập cá nhân là cần thiết, song phải phân biệt rõ người mua vàng để dự phòng, tích trữ với những người đầu cơ, kinh doanh ngắn hạn. Nếu không, chính sách có thể tạo ra bất công và phản ứng tiêu cực từ người dân.