Facebook đối diện tương lai mịt mù

Năm 1990, Công ty môi giới Stratton đã kiện nhà cung cấp dịch vụ Internet Prodigy Services thông qua cáo buộc “phỉ báng một bình luận của người dùng”. Tòa án New York ra phán quyết Stratton thắng kiện.

Lúc đó, Nghị sĩ đảng Dân chủ Ron Wyden và Nghị sĩ đảng Cộng hòa Christopher Cox bày tỏ lo lắng sự việc này sẽ tạo tiền lệ nguy hiểm - ngăn chặn tự do ngôn luận trên không gian mạng, ảnh hưởng đến sự phát triển của truyền thông mạng.

Hai ông tích cực vận động, kết quả là năm 1996, Quốc hội Mỹ thông qua Đạo luật Viễn thông, trong đó có điều 230 thường được gọi là “Chuẩn mực truyền thông - Communications Decency Act”, theo đó điều khoản này miễn trừ trách nhiệm cho các mạng xã hội Mỹ khỏi bị kiện tụng bởi những nội dung mà người dùng đăng tải.

Đạo luật này được xem là “bùa hộ mệnh” của các nền tảng mạng xã hội như Yahoo, nhưng Facebook và CEO Mark Zuckerberg mới thực sự vận dụng tối đa không gian pháp lý của điều 230 để phát triển và gây ảnh hưởng trực diện đến toàn cầu.

Cựu Tổng thống Trump không thích điều này, nhiều lần lên tiếng đòi sửa Luật với mục đích “chống độc quyền”, và mạng xã hội lớn nhất thế giới cũng công khai chống lại Trump, đặc biệt trong kỳ bầu cử Tổng thống Mỹ 2020 vừa qua.

Không quá bất ngờ, nếu như Tổng thống Joe Biden bày tỏ mối quan ngại sâu sắc đối với Facebook. Năm ngoái, ông nói với New York Times rằng: “Tôi chưa bao giờ hâm mộ Facebook và cũng chưa bao giờ hâm mộ Zuckerberg. Tôi cho rằng cậu ấy chính là một vấn đề”.

Đầu tiên, khuynh hướng chính trị của J. Biden là kiểm soát chặt kinh tế, xã hội thông qua công cụ thuế, Nhà nước đóng vai trò phân phối của cải thông qua hệ thống an sinh, tăng vai trò điều tiết vĩ mô.

Như vậy, một hệ thống kinh doanh đồ sộ, ngoài tầm kiểm soát và có dấu hiệu độc quyền như Facebook sẽ là "cái gai" trong mắt Nhà trắng. Trước khi trở thành Tổng thống Mỹ, ông J. Biden đã đề cập đến việc sẽ trình Quốc hội xóa bỏ Điều 230 nếu lên nắm quyền Tổng thống. Điều này chắc chắn xảy ra, tuy không biết sẽ bằng phương pháp nào.

Viễn cảnh hàng loạt vụ kiện tụng có thể xảy đến với Facebook liên quan đến nội dung mà người dùng đăng tải nếu như đội ngũ quản trị không siết chặt kiểm duyệt thông tin.

Điều này sẽ khiến Facebook phình to đội ngũ nhân sự, bởi sàng lọc hàng triệu bài đăng mỗi ngày là việc không hề đơn giản. Chính nó cũng làm mất tính hấp dẫn vốn có của mạng xã hội này.

Như vậy, người dùng Facebook không còn thoải mái bày tỏ chính kiến, mọi bài đăng phải “sạch”, chí ít cũng không liên quan đến các thông tin nhạy cảm như chính trị, bạo lực, các sự việc được xem là “chưa rõ ràng đúng, sai”.

Bản chất vốn có và sự sinh tồn của mạng xã hội bị đặt ra, bởi người dùng tìm đến không gian này cuối cùng cũng chỉ để giải tỏa cảm xúc. Đồng thời, tự do ngôn luận trên phạm vi toàn cầu bị thách thức.

Không ai chắc rằng, mọi thông tin sẽ không trở thành con mồi của thái độ chính trị; nhiều tổ chức, cá nhân dễ dàng sử dụng Điều 230 để thực hiện các mưu đồ đen tối.

Nếu như Facebook bị tước quyền không bị khởi kiện, thì họ lại được trao lại độc quyền kiểm duyệt thông tin. Việc mạng xã hội này khóa tài khoản của ông Trump là ví dụ, không có gì đảm bảo Mark sẽ không xây dựng liên minh để bài trừ tất cả những ai không ưa mình.

Mặt khác, Facebook cũng đối mặt với tình trạng bị chia nhỏ để chống độc quyền, các thương vụ mua WhatApp và Twitter có thể bị lật lại. Thời kỳ phân rã của Big Media đang tới.

Nghiễm nhiên, đây là cơ hội cho các mạng xã hội nhỏ hơn "trỗi dậy" khi Facbook suy yếu. Như mạng Parler có thêm 2,5 triệu khách hàng khi ông Trump bị khóa tài khoản Facebook.