Festival Khởi nghiệp 2025 diễn ra trong bối cảnh Việt Nam chuyển đổi mạnh mẽ về thể chế, kinh tế và tư duy quản trị, mở ra cơ hội bứt phá cho hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo quốc gia.
Phát biểu tại Festival Khởi nghiệp 2025 do VCCI chỉ đạo, Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp tổ chức vào chiều 20/12/2025 tại Hà Nội, ông Bùi Trung Nghĩa – Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) – nhấn mạnh đây là một “ngày hội truyền thống” của cộng đồng khởi nghiệp Việt Nam, được duy trì liên tục suốt 23 năm qua.
Theo ông Bùi Trung Nghĩa, năm 2025 mang ý nghĩa bản lề khi đồng thời kỷ niệm 80 năm Quốc khánh, 50 năm thống nhất đất nước và cũng là năm đầu tiên Việt Nam triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp, thay cho mô hình ba cấp đã tồn tại gần 80 năm.
"Quyết định mang tính lịch sử này của Quốc hội, trên cơ sở chủ trương lớn của Đảng, phản ánh sự chuyển động mạnh mẽ trong tư duy quản trị quốc gia, tạo nền tảng thể chế cho đất nước bước vào một giai đoạn phát triển mới," ông Nghĩa phát biểu.
Tinh thần đổi mới đó được cụ thể hóa bằng những con số tăng trưởng kinh tế ấn tượng. Theo Bộ Tài chính, GDP năm 2025 của Việt Nam ước tăng khoảng 8%, GDP bình quân đầu người đạt xấp xỉ 5.000 USD, qua đó chính thức đưa Việt Nam bước vào nhóm quốc gia có thu nhập trung bình cao.
Đáng chú ý, chỉ trong vòng chưa đầy một năm, Bộ Chính trị đã ban hành nhiều Nghị quyết quan trọng cho tổng thể phát triển quốc gia trong kỷ nguyên mới. Như Nghị quyết 57 về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết 59 về hội nhập quốc tế trong tình hình mới; Nghị quyết 66 về đổi mới xây dựng và thực thi pháp luật; và Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân.
Trong bối cảnh Việt Nam đang đối diện thách thức của một quốc gia muốn thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình, cuộc cách mạng thể chế này được xem là “bàn đạp” quan trọng để bứt phá, tạo nền tảng vững chắc cho việc xây dựng quốc gia khởi nghiệp sáng tạo.
"Năm 2025 đánh dấu bước chuyển mình mạnh mẽ của hệ sinh thái khởi nghiệp Việt Nam. Dù dòng vốn mạo hiểm toàn cầu có nhiều biến động, Việt Nam vẫn giữ vững vị thế là điểm sáng của khu vực Đông Nam Á. Chúng ta tự hào khi duy trì vị trí thứ 3 trong khu vực về cả số lượng thương vụ và tổng giá trị đầu tư, chỉ đứng sau Singapore và Indonesia", ông Nghĩa khẳng định.
Những con số của năm 2025 cho thấy: Cả nước hiện có gần 4.000 doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo và 02 kỳ lân công nghệ mới. Chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII) của Việt Nam xếp vị trí 44/139 quốc gia. Hệ sinh thái khởi nghiệp của chúng ta đứng thứ 55 trên toàn thế giới. Đặc biệt, các đô thị lớn của chúng ta đã khẳng định được tên tuổi trên bản đồ khởi nghiệp toàn cầu: TP. Hồ Chí Minh xếp thứ 110, Hà Nội xếp thứ 148 và Đà Nẵng xếp thứ 766, đưa Việt Nam vươn lên nhóm 3 hệ sinh thái khởi nghiệp tăng trưởng nhanh nhất và xếp hạng thứ 5 trong khu vực ASEAN.
Sự lan tỏa này không chỉ dừng lại ở các con số thống kê. Trong khuôn khổ Chương trình Phát triển Dự án Khởi nghiệp Quốc gia 2025, do Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp tổ chức, chúng ta đã chứng kiến sự bứt phá của các địa phương vùng sâu, vùng xa. Lần đầu tiên, tỉnh Sơn La có mặt tại vòng Chung kết; tỉnh Bắc Ninh đã ghi danh sau nhiều năm nỗ lực. Trong năm 2025, với sự nỗ lực của Ban Tổ chức Chương trình, những dự án như Green Choice (sản phẩm từ sầu riêng) hay ứng dụng kết nối xây dựng 5 Sao, GreenTech đã không chỉ thành công trong nước mà còn vươn tầm quốc tế, giành các giải thưởng lớn tại Singapore và Dubai và có được cơ hội kết nối, giao lưu tại Nhật Bản. Điều này chứng minh rằng trí tuệ và tinh thần khởi nghiệp của người Việt đang đang được khơi dậy và thúc đẩy trên mọi miền tổ quốc.
Về phía VCCI, trong năm 2025, Ban Tổ chức Chương trình đã không ngừng nỗ lực xây dựng năng lực cho hệ sinh thái thông qua việc đào tạo đội ngũ cố vấn, huấn luyện viên nguồn tại các trường đại học và địa phương, giúp các startup kiểm chứng và hoàn thiện mô hình kinh doanh một cách bài bản nhất.
Trên bảng xếp hạng Chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu, Việt Nam đứng thứ 44 trong số 139 quốc gia, trong khi hệ sinh thái khởi nghiệp được xếp hạng 55 thế giới. Các đô thị lớn cũng dần khẳng định vị trí trên bản đồ khởi nghiệp toàn cầu, với TP Hồ Chí Minh xếp thứ 110, Hà Nội thứ 148 và Đà Nẵng thứ 766, đưa Việt Nam vào nhóm ba hệ sinh thái khởi nghiệp tăng trưởng nhanh nhất và đứng thứ năm trong khu vực ASEAN.
Để có được những kết quả này, chúng ta phải khẳng định vai trò lãnh đạo, dẫn dắt và tầm nhìn chiến lược của Đảng và Nhà nước. Đặc biệt, thực hiện chỉ đạo của Bộ Chính trị, tới đây Chính phủ sẽ ban hành Chiến lược Quốc gia khởi nghiệp sáng tạo, trong đó có nhấn mạnh những quan điểm chỉ đạo: Xây dựng Quốc gia khởi nghiệp là nội dung quan trọng để phát triển nhanh và bền vững đất nước trong thời gian tới… Khởi nghiệp là chiến lược quốc gia dài hạn, là sự nghiệp của cả hệ thống chính trị và toàn dân…
Khởi nghiệp lấy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là trụ cột để bứt phá; phát huy cao độ tinh thần sáng tạo và trí tuệ của toàn dân, giải phóng mọi tiềm năng, huy động mọi nguồn lực để phát triển đất nước…
Đảng và Nhà nước khuyến khích và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp khởi nghiệp. Xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo quốc gia, phát triển đồng bộ, toàn diện, trong đó thể chế giữ vai trò tiên phong, kiến tạo và đột phát phát triển hạ tầng, nhân lực và các điều kiện cần thiết khác hỗ trợ khởi nghiệp.
Phó Chủ tịch VCCI khẳng định: sự thay đổi về tư duy quản trị – từ "kiểm soát" sang "kiến tạo" – chính là chìa khóa để chúng ta giải phóng mọi tiềm năng, huy động mọi nguồn lực cho phát triển đất nước.
Về phía VCCI, Phó Chủ tịch VCCI cũng cho biết, trong năm 2025, Ban Tổ chức Chương trình đã tập trung xây dựng năng lực nền tảng cho hệ sinh thái thông qua đào tạo đội ngũ cố vấn, huấn luyện viên nguồn tại các trường đại học và địa phương, hỗ trợ các startup kiểm chứng và hoàn thiện mô hình kinh doanh một cách bài bản và bền vững hơn.
Theo ông Bùi Trung Nghĩa, những kết quả đạt được gắn liền với vai trò lãnh đạo, dẫn dắt và tầm nhìn chiến lược của Đảng và Nhà nước. Thực hiện chỉ đạo của Bộ Chính trị, Chính phủ dự kiến sẽ ban hành Chiến lược Quốc gia về khởi nghiệp sáng tạo, trong đó xác định rõ khởi nghiệp là nội dung quan trọng để phát triển nhanh và bền vững đất nước, là chiến lược quốc gia dài hạn và là sự nghiệp của cả hệ thống chính trị và toàn dân. Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số được xác định là trụ cột để bứt phá, nhằm phát huy cao độ trí tuệ và tinh thần sáng tạo của toàn xã hội.
Đồng thời, Nhà nước cam kết khuyến khích và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp khởi nghiệp, phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo quốc gia một cách đồng bộ, trong đó thể chế đóng vai trò tiên phong, kiến tạo và thúc đẩy phát triển hạ tầng, nhân lực cùng các điều kiện hỗ trợ cần thiết.
Dù vậy, lãnh đạo VCCI cũng thẳng thắn nhìn nhận rằng hệ sinh thái khởi nghiệp Việt Nam vẫn đang “khát vốn”, đặc biệt ở giai đoạn đầu – giai đoạn rủi ro cao, khó tiếp cận tín dụng ngân hàng và chưa thực sự hấp dẫn các quỹ tư nhân.
Để tháo gỡ nút thắt này, trong năm 2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 264/2025/NĐ-CP về quỹ đầu tư mạo hiểm và Nghị định số 210/2025/NĐ-CP về đầu tư cho doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo. Hai nghị định được đánh giá là mang tính đột phá khi cho phép sử dụng ngân sách nhà nước để đầu tư mạo hiểm, đồng thời mở rộng và hoàn thiện hành lang pháp lý cho hoạt động đầu tư vào startup và doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo.
Khi cơ chế đã mở và khuôn khổ pháp lý đã rõ ràng, vấn đề còn lại là hành động. Các địa phương được kỳ vọng sớm thí điểm và thành lập quỹ đầu tư mạo hiểm cấp tỉnh, đánh giá hiệu quả dựa trên tác động lan tỏa và giá trị công nghệ thay vì chỉ nhìn vào lợi nhuận tài chính ngắn hạn.
Các quỹ đầu tư được kêu gọi chủ động hợp tác với nguồn vốn nhà nước thông qua cơ chế đồng đầu tư, tận dụng sự ổn định của vốn công kết hợp với tính linh hoạt của vốn tư. Doanh nghiệp lớn và các tập đoàn được nhìn nhận là lực lượng then chốt trong việc hỗ trợ khởi nghiệp, góp phần hình thành thị trường đầu tư mạo hiểm theo từng giai đoạn.
Về phía startup, minh bạch quản trị được coi là “giấy thông hành” quan trọng nhất để tiếp cận nguồn vốn, cùng với việc tập trung vào giá trị cốt lõi bền vững thay vì chạy theo những định giá ảo.
Tại sự kiện, Phó Chủ tịch VCCI tái khẳng định cam kết đồng hành, chia sẻ rủi ro và kiến tạo những điều kiện thuận lợi nhất nhằm khơi thông dòng chảy vốn cho đổi mới sáng tạo. Festival Khởi nghiệp 2025 cùng tọa đàm về chính sách phát triển quỹ đầu tư khởi nghiệp được kỳ vọng sẽ trở thành diễn đàn để các bên cùng tháo gỡ những nút thắt cuối cùng, biến tiềm năng trí tuệ Việt Nam thành sức mạnh kinh tế thực chất.
