Giá nào cho xăng E5?

Cụ thể, nếu đầu năm 2017 giá ethanol dao động trong khoảng 13.700-13.800 đồng/lít, thì từ tháng 10/2017 đã liên tục tăng, vượt qua mốc 14.200 đồng/lít. Đến kỳ điều chỉnh đầu năm 2018, giá ethanol đã tăng tiếp thêm trên 100 đồng/lít.

Bị “uy hiếp” vì giá nguyên liệu

Như vậy, giá ethanol đưa vào tính giá cơ sở mặt hàng xăng E5 đã tăng 4 lần trong khoảng 3 tháng qua, mức tăng khoảng 600 đồng/lít. Điều này đang là thử thách với các nhà sản xuất trong việc đảm bảo chi phí sản xuất và tạo sự hấp dẫn về với người tiêu dùng.

Trong khi đó, ở khía cạnh là doanh nghiệp cung cấp nguyên liệu ethanol cho xăng E5, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Tùng Lâm - Vũ Kiên Chỉnh cũng cho biết cái khó của doanh nghiệp khi phải tăng giá ethanol. Theo đó, ông Chỉnh cho biết, vì loại nguyên liệu duy nhất để sản xuất ethanol ở Việt Nam là sắn đang liên tục tăng giá do đó doanh nghiệp không có sự lựa chọn.

Nguyên nhân bởi mùa thu hoạch sắn vào đầu năm và do chỉ trồng được 1 vụ, nên thông thường từ tháng 5 trở đi giá sắn sẽ tăng, cộng thêm chi phí hao hụt, bảo quản, kho bãi, đội giá qua các khâu trung gian, nguyên liệu khan hiếm vào cuối năm... đã làm tăng giá. "Giá nguyên liệu sắn đã tăng khoảng 30%, cộng thêm đội giá ở khâu trung gian, trong khi 75% giá thành của cồn ethanol là sắn. Do vậy, nếu giá sắn tăng 1.000 đồng thì giá cồn phải tăng tương ứng là 3.000 đồng” - ông Chỉnh nói rõ.

  Nhà nước nói với người dân dùng xăng E5 sẽ tốt hơn, rẻ hơn so với xăng khoáng, thì dứt khoát phải thực hiện theo lời hứa đó. Không thể để ethanol tăng giá rồi quay ra “móc túi” người tiêu dùng.

Bên cạnh đó, việc lưu hành sắn khô ở Việt Nam cũng qua 3-4 khâu trung gian, từ những nguồn nguyên liệu trồng rải rác, doanh nghiệp phải qua nhiều cấp đại lý để thu gom, dẫn đến chi phí trung gian có khi gần bằng với giá thành sản xuất.

Điều đáng lưu ý, mặc dù ở thời điểm hiện tại, mức tăng giá của ethanol chưa ảnh hưởng nhiều đến giá sản xuất xăng E5, do tỉ lệ cồn ethanol để sản xuất ra xăng E5 chỉ chiếm 5% và giá xăng E5 chỉ tăng 30 đồng/lít. “Tuy nhiên, việc giá nguyên liệu tăng khiến chi phí sản xuất tăng cũng góp phần làm giảm sức cạnh tranh của doanh nghiệp” - ông Chỉnh nhìn nhận.

Trong khi thực trạng nguyên liệu sản xuất chưa được giải quyết trong nước, thì nhiều doanh nghiệp đã sử dụng nguồn ethanol nhập khẩu như Petrolimex, Saigon Petro song song cùng nguyên liệu trong nước. Tuy nhiên việc thuế nhập khẩu ethanol làm nguyên liệu pha chế xăng E5 ở mức 17% như hiện nay được doanh nghiệp đánh giá là chưa đủ để khuyến khích.

Cần bàn tay điều tiết hữu hình

Trong lần trả lời PV báo DĐDN trước thềm sử dụng xăng E5, ông Cao Hoài Dương - Tổng Giám đốc Công ty Dầu Việt Nam (PVOil) cho biết, trong công thức tính giá xăng E5 RON 92, Nhà nước có tính thêm chi phí này cho các doanh nghiệp, thêm 200 đồng/lít của công đoạn pha chế.

Tuy nhiên, dường như là chưa đủ để gỡ khó, đa số doanh nghiệp cho rằng, để đảm bảo nguồn cung, tránh hiện tượng độc quyền và ổn định giá ethanol, Chính phủ cần chỉ đạo các bộ ngành nghiên cứu chính sách, cơ chế hỗ trợ, chính sách giảm thuế, miễn thuế Tiêu thụ đặc biệt (hiện nay doanh nghiệp phải đóng 10% đối với xăng khoáng và 8% đối với xăng E5), phí, môi trường… để giảm giá thành nguồn ethanol, giảm giá bán xăng sinh học E5.

Thậm chí, ông Lưu Quang Thái - Chủ tịch Hiệp hội nhiên liệu sinh học Việt Nam còn cho rằng, xăng sinh học E5 hiện đang được miễn thuế 5% trên phần etanol. “Việc phối trộn và sử dụng xăng E5 giúp giảm 30% khí phát thải ra môi trường, do đó, cần được giảm 30% thuế môi trường” - ông Thái nhấn mạnh. Đồng thời hỗ trợ một phần chi phí pha chế, sản xuất, lưu thông, bảo quản xăng E5 nhằm giảm áp lực, khó khăn của các doanh nghiệp.

Các chuyên gia cũng cho rằng thuế nhập khẩu ethanol nên giảm hơn nữa. Nói như GSTS Đặng Đình Đào, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Phát triển (ĐH Kinh tế Quốc dân Hà Nội): Nếu ethanol thế giới rẻ hơn thì nên khuyến khích nhập khẩu để người dân được hưởng lợi. “Nhà nước nói với người dân dùng xăng E5 sẽ tốt hơn, rẻ hơn so với xăng khoáng, thì dứt khoát phải thực hiện theo lời hứa đó. Không thể để ethanol tăng giá rồi quay ra đổ đầu người tiêu dùng”.

Theo ông Đào, với các vùng nhiên liệu, cây nhiên liệu cho sản xuất nhiên liệu sinh học cần có rà soát cụ thể, có chiến lược ngắn, trung và dài hạn, đảm bảo sự phát triển bền vững. Bởi nói cho cùng, người tiêu dùng vẫn là người chịu thiệt khi chính sách phát triển một ngành công nghiệp mới chỉ tập trung ở phần ngọn là sản xuất và phân phối mà chưa đầu tư đúng mức vào phần gốc là vùng nguyên liệu.