Dự án đầu tư xây dựng đã mở, nhưng thi công ì ạch nên không giải ngân được - đây là “căn bệnh” chưa có thuốc giải tại Quảng Trị. Rút cuộc nguyên nhân do chủ đầu tư hay nhà thầu?
Theo báo cáo của Kho bạc Nhà nước, số vốn đầu tư công giải ngân năm 2025 tính đến ngày 31/7/2025 là 3.817 tỷ đồng, đạt tỷ lệ 31,9% so kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, thấp hơn nhiều so với trung bình toàn quốc là 43,9 %. Vậy nguyên nhân do đâu?
Rất nhiều dự án lớn có kế hoạch vốn trong năm 2025 nhưng tỷ lệ giải ngân rất thấp. Ví dụ: dự án Khu đô thị Bắc Sông Hiếu giai đoạn 2, phường Đông Hà đến nay chưa giải ngân được đồng nào!
Dự án này có diện tích 19.388 m2, trong đó diện tích đất xây dựng là 2.270 m2 gồm diện tích nhà ở liền kề 2.986 m2, diện tích biệt thự đơn lập 11.601 m2, diện tích biệt thự song lập là 16.252 m2. Tổng diện tích sàn xây dựng nhà ở là 36.811 m2, chiều cao 3 tầng.
Theo tiến độ, từ quý 3/2024 đến quý 1/2025 là hoàn thành thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư và lựa chọn nhà đầu tư, thủ tục đất đai, môi trường, xây dựng, phòng cháy chữa cháy. Quý 2/2025 đến quý 2/2026 sẽ thi công trên thực địa, nghiệm thu, hoàn thành đưa vào vận hành khai thác.
Nhưng đến nay giai đoạn 2 của dự án, các nhà thầu thi công là liên danh Công ty cổ phần Thành An và Công ty TNHH xây dựng Mạnh Linh chỉ mới triển khai đến hạng mục san nền, thoát nước.
Thành phố Đông Hà từng là trung tâm tỉnh lị, tâm điểm “sốt đất” trong giai đoạn 2021-2023. Sau khi nhập tỉnh, trung tâm hành chính dời đi, đất nền bắt đầu “nguội lạnh”. Từ khu vực Nam Đông Hà triển vọng một thời, đến dự án khu dân cư đường Thanh Niên và Bắc Sông Hiếu lần lượt rơi vào thinh lặng!
Các nhà đầu tư bất động sản cho rằng, thời điểm này việc xây dựng thêm khu đô thị ở Đông Hà là việc nên cân nhắc kỹ, vì nhu cầu mua nhà, định cư, vui chơi giải trí, tiêu dùng có dấu hiệu chùng xuống sau khi 1.400 cán bộ, công chức, viên chức, người lao động chuyển về Đồng Hới làm việc.
Bên cạnh đó còn nhiều dự án đầu tư công giải ngân rất chậm: tuyến đường bộ ven biển đoạn nối giữa cầu Cửa Tùng và Cửa Việt (1,96%); Công viên thống nhất tại khu di tích quốc gia đặc biệt đôi bờ Hiền Lương - Bến Hải (2,5%); tuyến đường kết nối Cảng hàng không Quảng Trị với Quốc lộ 1 (8,3%),…
Ngoài nguyên nhân khách quan mang tính cung - cầu từ thị trường từ một số dự án có tính chất thương mại. Còn lại một số dự án chậm trễ giải phóng mặt bằng, chủ đầu tư chưa làm hết trách nhiệm và năng lực của đơn vị tư vấn.
Một nguyên nhân khác được chỉ ra là do mắc mớ thủ tục hành chính, thay đổi thông tin tài khoản với kho bạc nhà nước sau khi sắp xếp bộ máy. Một số dự án ODA trên địa bàn chờ Trung ương hoàn thiện các thủ tục đầu tư. Tại phía Nam tỉnh Quảng Trị còn nhiều dự án ODA trong lĩnh vực y tế 10 năm chưa hoàn thành!
Tại kỳ họp thứ II, HĐND tỉnh Quảng Trị Khóa VIII nhiệm kỳ 2021 - 2026, ông Nguyễn Xuân Đạt - Giám đốc Sở Tài chính Quảng Trị cho rằng, cần phải xác định trách nhiệm giải ngân vốn đầu tư công đầu tiên và trước hết thuộc về chủ đầu tư, đồng thời đó chính là nhiệm vụ chính trị gắn với trách nhiệm của người đứng đầu.
Do vậy, ông Đạt kiến nghị: “cần xử lý, kiểm điểm trách nhiệm các chủ đầu tư không hoàn thành kế hoạch giải ngân theo đúng tiến độ, đưa kết quả giải ngân vốn đầu tư công là một tiêu chí để đánh giá cán bộ và thi đua, khen thưởng cuối năm”.
Giải ngân đầu tư công đúng tiến độ là một trong những bệ phóng giúp hoàn thành mục tiêu tăng trưởng kinh tế 8% của năm nay và tăng trưởng 2 con số trong giai đoạn tới. Nhưng thực tế, không chỉ tại Quảng Trị - nguồn lực khổng lồ về vốn và cơ sở vật chất bị mắc kẹt trong hàng nghìn dự án đầu tư công trên toàn quốc.
Tại Diễn đàn “Tăng trưởng kinh tế Việt Nam 2025”, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng đưa ra con số: hơn 2.887 dự án với quy mô vốn hơn 235 tỷ USD cần ưu tiên tập trung tháo gỡ ngay khó khăn, vướng mắc để khơi thông nguồn lực cho phát triển.