"Giật mình" với những toan tính địa chính trị trong chiến sự Nga - Ukraine

Ở đó, không chỉ có hai “tay đấm” hạng nặng trực diện giao chiến, mà còn bị dẫn dắt bởi các toan tính lợi ích xung quanh ván cờ mạo hiểm này. Mọi phát biểu, khẳng định chỉ là nhất thời, chúng có thể bị lãng quên ngay sau đó nếu như dòng chảy ích lợi đổi thay.

Hãy nói về Putin, thoạt đầu muốn “phi phát xít hóa”, “phi vũ trang hóa” Ukraine. Nhiệm vụ này có thể hiểu, quét sạch chính thể Zelensky, tiệt trừ chủ nghĩa “tân phát xít”.

Người Nga sẽ để lại chút niềm tin nếu như không dùng hỏa lực san bằng những nơi họ đi qua; mục tiêu vị nhân sinh sao lại biến nhiều thành phố Ukraine thành đống đổ nát?

Và đây là con số: Khoảng 120.000 km2 lãnh thổ Ukraine nằm chắc trong tay Nga không biết bao giờ đòi lại được, khoảng 50.000 binh lính hai bên thiệt mạng, số dân thường tử vong chưa thể kiểm đếm. Nhiều chuyên gia cho rằng đánh đổi nền kinh tế, chấp nhận bị cô lập, ắt hẳn Putin còn muốn nuốt trọn Ukraine!

Ngợi ca Tổng thống Zelensky là người yêu nước, vì độc lập dân tộc, quả không sai chút nào khi ông từ chối rời Kiev, cởi bỏ comple và thường trực trong bộ đồ dã chiến. Nhưng chưa thấy ai điều hành cuộc chiến không cân sức kiểu Zelensky.

Chỉ đánh, không đàm phán sẽ đẩy dân tộc vào thảm cảnh hy sinh tối đa nhân mạng, trong khi thứ quan trọng nhất là vũ khí cậy nhờ bên ngoài. Dường như Ukraine không chỉ chiến đấu vì họ mà vì lợi ích nhóm cho châu Âu, Mỹ thúc giục.

Mọi cuộc chiến chỉ kết thúc khi bắt đầu dấu hiệu xuống thang. Vừa đánh vừa đàm, tạm thời ngưng bắn, tạm phân chia ranh giới, có thời gian bổ sung lực lượng,… may ra mới giữ được lãnh thổ.

Mỹ đã viện trợ cho Ukraine tổng cộng 65 tỷ USD kể từ năm 2014, tích cực ủng hộ Kiev về mọi mặt, của cải vật lực sẽ không hạn chế, đổi lại Ukraine tự biến mình thành tiền đồn giúp Mỹ chống Nga từ xa.

Xét về triết lý thực dụng kiểu Mỹ, ta thấy rằng, nếu chi vài trăm tỷ USD giúp “quân xanh” đánh bại đối thủ là cái giá quá rẻ, chẳng là gì so với 4.000 tỷ USD Nhà trắng bỏ ra hòng bình định Trung Đông.

Washington không hề muốn châu Âu mạnh mẽ trở lại. Bởi vì, nếu EU mạnh, Mỹ sẽ khó sai khiến; nếu khối này có quân đội riêng thì NATO giảm vai trò, qua đó vô hiệu hóa tiếng nói của Mỹ; còn EU quá yếu dẫn đến tan rã thì Mỹ mất đồng minh chiến lược, lấy ai cấm vận Nga?

Chưa bao giờ Nhà trắng dễ dàng nắm thóp châu Âu như bây giờ, chẳng hạn như việc thúc giục EU thông qua lệnh cấm dầu thô Nga, tất cả vì mục đích ngăn chặn cuộc chiến lan ra toàn châu lục. Sự việc này cũng khiến EU chịu khủng hoảng kinh tế. Mỹ sẽ hưởng lợi về lâu dài.

Thật khó tin Nga có thể chịu được loạt cấm vận gồm 8.000 “gạch đầu dòng” - khủng khiếp nhất trong lịch sử nhân loại. Quả thật đồng ruble không suy yếu, dầu mỏ và khí đốt không thiếu khách hàng, hệ thống tài chính vẫn hoạt động.

Đây là giai đoạn “ngấm đòn”, hậu quả sẽ đến sau 5 -10 năm khi Mỹ ồ ạt xuất khẩu dầu đá phiến, dòng “tài chính - năng lượng” Nga sẽ suy yếu. Moscow sẽ phải làm lại từ đầu, hội nhập quốc tế trở lại và lúc ấy quyền quyết định không thuộc về họ.

Thêm một diễn biến đáng lưu ý, Thổ Nhĩ Kỳ mở cuộc tấn công vùng lãnh thổ phía Bắc Syria, đây là thỏa thuận ngầm với Moscow, đổi lại Ankara không được cung cấp máy bay không người lái TB2 cho Ukraine, đồng thời ngăn cản Phần Lan và Thụy Điển không được gia nhập NATO.

Bên cạnh đó còn có các quốc gia hưởng lợi khác như Trung Quốc, Ấn Độ, Israel. Trong khi khu vực Trung Đông giàu tiềm lực, có tầm ảnh hưởng nhưng chưa cho thấy quan điểm rõ ràng về cuộc chiến này.