Gỡ nút thắt, thị trường chứng khoán rộng cửa nâng hạng

Gỡ thêm nút thắt thị trường

Mới đây, sau phát ngôn của Tổng thống Mỹ Donald Trump, rằng nước Mỹ chỉ nên sản xuất chip, không cần sản xuất quần áo nữa đã khiến hàng loạt cổ phiếu ngành dệt may của Việt Nam tăng kịch trần. Các mã cổ phiếu như TNG, MSH và nhiều cổ phiếu dệt may khác, đặc biệt trong nhóm xuất khẩu sang Mỹ đã ghi nhận mức tăng mạnh ngay ở phiên đầu tuần. Tâm lý thị trường thay đổi phản ánh rõ mức độ nhạy cảm và biến động ngắn hạn của nhà đầu tư trước những tín hiệu từ bên ngoài.

Tuy nhiên, ở chiều sâu, câu hỏi được đặt ra là: Liệu thị trường chứng khoán Việt Nam có cơ hội phát triển một cách bền vững hay không và đâu mới là nền tảng thực sự giúp thị trường nâng tầm vị thế, thu hút dòng tiền chất lượng và tạo dựng niềm tin cho nhà đầu tư dài hạn?

Theo nhận định của chuyên gia tài chính Phan Lê Thành Long, một tín hiệu đáng chú ý đến từ Ngân hàng Nhà nước là việc ban hành Thông tư 03/2025/TT-NHNN ngày 29/4/2025, quy định việc mở và sử dụng tài khoản bằng VND để thực hiện hoạt động đầu tư gián tiếp của nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam - một điểm nghẽn quan trọng trước đây trong quá trình cải cách thị trường. Nếu trước kia, việc mở tài khoản bằng VND để đầu tư chứng khoán kéo dài hàng tháng, thì giờ đây thủ tục đó chỉ còn mất vài ngày. Đây được xem là bước chính thức gỡ thêm một nút thắt quan trọng để nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam.

Không chỉ Thông tư 03, mà chuỗi các hành động đồng bộ từ phía cơ quan quản lý thời gian qua cũng chứng minh quyết tâm rõ rệt. Như Thông tư 68, với các quy định về nới room cho khối ngoại, công bố thông tin bằng tiếng Anh, gỡ bỏ cơ chế “non-prefunding”, đã mở đường cho nhà đầu tư nước ngoài giao dịch mà không cần ký quỹ trước là bước tiến quan trọng, được cộng hưởng thêm từ việc vận hành hệ thống giao dịch KRX từ đầu tháng 5. Hệ thống này là nền tảng công nghệ mới, hiện đại, phục vụ giao dịch và thanh toán bù trừ chứng khoán, chuẩn bị cho các bước cải cách lớn tiếp theo, mà trung tâm là CCP (Central Counterparty Clearing) - cơ chế thanh toán bù trừ trung tâm.

“Cơ chế CCP do VSDC cùng các ngân hàng thương mại đảm nhiệm, sẽ đóng vai trò là trung tâm đối tác thanh toán, giảm thiểu rủi ro và tăng hiệu quả cho hệ thống giao dịch. Hệ thống KRX hiện đã sẵn sàng, vấn đề còn lại là phát triển CCP, bước đi tiếp theo không thể thiếu để thị trường Việt Nam được nâng hạng”, ông Long nhấn mạnh.

Song song đó, một giải pháp chiến lược khác đang được kỳ vọng là triển khai OTA (tài khoản giao dịch tổng). Với cơ chế này, các công ty quản lý quỹ như VinaCapital hay Dragon Capital có thể đặt một lệnh giao dịch duy nhất cho toàn bộ các quỹ do họ quản lý, thay vì phải tách từng lệnh riêng cho mỗi tài khoản như hiện tại. Điều này không chỉ tối ưu vận hành, tiết kiệm thời gian mà còn giảm thiểu sai sót kỹ thuật và rủi ro thị trường. Nếu không có cơ chế tài khoản tổng, việc phục vụ hàng nghìn nhà đầu tư gần như là bất khả thi.

Từ các chính sách trên đang tạo nên một hành lang pháp lý và hạ tầng công nghệ đồng bộ, từng bước tiệm cận những tiêu chí mà các tổ chức xếp hạng quốc tế như FTSE và MSCI đặt ra. Trong khi đó, kỳ vọng thị trường chứng khoán Việt Nam được FTSE đưa vào danh sách theo dõi nâng hạng lên thị trường mới nổi sơ cấp trong kỳ rà soát tháng 9 tới đang trở thành tâm điểm chú ý của toàn thị trường. Xa hơn, mục tiêu nâng hạng theo MSCI cũng không còn quá xa vời.

Ông Phan Lê Thành Long nhấn mạnh: Những cải cách này không phải là lời hứa, mà là hành động cụ thể. Thị trường chứng khoán Việt Nam đang thực sự thay đổi từ bên trong, theo hướng minh bạch hơn, dễ tiếp cận hơn với dòng vốn quốc tế. Đây là điều kiện cần để khơi thông dòng tiền ngoại, đặc biệt trong bối cảnh nhà đầu tư trong nước đang chiếm tỷ trọng lớn nhưng chưa đủ sức kích hoạt sự bùng nổ.

Dòng tiền nội hiện vẫn đóng vai trò chính, trong khi dòng vốn ngoại tuy có dấu hiệu quay lại nhưng chưa rõ rệt. Những kỳ vọng về một lực kích hoạt đủ mạnh như việc nâng hạng thị trường có thể trở thành cú hích quan trọng giúp dòng tiền được khơi thông.

Chiến lược cho nhà đầu tư

Tuy nhiên, điều đáng chú ý là dù VN-Index đã quay lại vùng đỉnh khoảng 1.300 điểm, nhiều nhà đầu tư cá nhân vẫn báo lỗ. Cụ thể, chỉ số tăng nhưng tài khoản vẫn âm là hiện tượng không hiếm gặp. Điều này cho thấy mức tăng của chỉ số hiện nay phần lớn đến từ các cổ phiếu trụ, vốn không phải khẩu vị đầu tư phổ biến, đặc biệt là với nhà đầu tư nhỏ lẻ.

Trong bối cảnh đó, việc theo đuổi các chiến lược đầu tư ngắn hạn theo tin tức tiềm ẩn nhiều rủi ro. Do vậy, thay vì bám theo nhịp lướt sóng, những chiến lược đầu tư dài hạn, bền vững, hoặc đầu tư qua chứng chỉ quỹ đang được nhiều người cân nhắc.

“Một số chương trình như “Đầu tư thông minh” đã được triển khai nhằm kết nối nhà đầu tư với các quỹ chuyên nghiệp, cung cấp dữ liệu độc lập từ các đơn vị phân tích như FiinGroup. Nhà đầu tư được hỗ trợ chọn lựa quỹ, hiểu rõ chiến lược đầu tư, từ đó có thể yên tâm nắm giữ thay vì bị cuốn theo biến động thị trường”, ông Phan Lê Thành Long gợi ý.

Thực tế, việc nâng hạng thị trường chứng khoán không chỉ là “danh hiệu”, mà là quá trình tái cấu trúc toàn diện, từ pháp lý đến công nghệ, nhằm chuẩn hóa thị trường Việt Nam theo chuẩn quốc tế. Và khi dòng vốn ngoại quay lại, cổ phiếu tốt sẽ là điểm đến an toàn.

Hiện nay, dù thị trường vẫn còn nhiều biến động, song các cải cách chính sách toàn diện đang tạo tiền đề cho một tương lai mới. Khi thị trường chứng khoán được nâng hạng, không chỉ VN-Index có thể vượt 1.500 điểm như kỳ vọng, mà còn mở ra cánh cửa lớn cho Việt Nam trên bản đồ tài chính toàn cầu. Điều quan trọng lúc này, với từng nhà đầu tư là xác định đúng chiến lược, chọn đúng thời điểm và hiểu rõ những gì mình đang đầu tư vào.