Quyết tâm gỡ “thẻ vàng” IUU trong năm 2023

>>Gỡ "thẻ vàng" IUU để khẳng định vị trí quốc gia

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu mở các đợt cao điểm tuần tra, kiểm tra, kiểm soát có sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng và xử phạt nghiêm 100% hành vi khai thác IUU theo quy định, tiến tới gỡ cảnh báo 'thẻ vàng" trong năm 2023.

Chia sẻ với DĐDN, Đại biểu Quốc hội Nguyễn Chu Hồi, đoàn TP Hải Phòng, Phó chủ tịch thường trực Hội Nghề cá Việt Nam cho rằng, gỡ Thẻ vàng IUU là nhiệm vụ không phải chỉ để thực hiện yêu cầu của EC, mà cho chính Việt Nam và cho chính ngư dân, vì một nghề cá bền vững và có trách nhiệm mà nước ta đã cam kết theo đuổi.

- Quyết định số 81/QĐ-TTg đặt ra nhiệm vụ từ nay đến tháng 5/2023, chấm dứt tàu cá khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài có theo đúng tiến độ mà Chính phủ đã đặt ra, thưa ông?

Kế hoạch trên là thời gian để đáp ứng yêu cầu Đoàn Thanh tra của EC về IUU quay lại làm việc với phía Việt Nam lần thứ 4. Thực tế, cả hệ thống chính trị vào cuộc để gỡ “Thẻ vàng EC về IUU”, ngăn chặn “Thẻ đỏ” từ hơn 5 năm qua và nhiều yêu cầu của EC chúng ta đã đáp ứng, đã giải quyết và được Đoàn Thành tra EC ghi nhận trong chuyến công tác lần 3 hồi tháng 10/2022. Đồng thời, Đoàn EC cũng hy vọng 6 tháng tiếp theo họ quay trở lại thì vấn đề được giải quyết hoàn toàn.

Quyết tâm gỡ cảnh báo Thẻ vàng IUU của EC, không chỉ diễn ra ở trong nước mà còn được Chính phủ thể hiện rất rõ ở các diễn đàn quốc tế, khu vực, nhất là đối với các diễn đàn của Liên minh châu Âu (EU). Chúng ta đã dùng đến cả cách thức tiến hành “Ngoại giao IUU”.

Điều đó minh chứng không chỉ quyết tâm của nước ta, mà còn cho thấy “cuộc chiến loại bỏ IUU” trong điều kiện của Việt Nam khó khăn chừng nào. Thực tế, “cuộc chiến loại bỏ IUU” đòi hỏi không phải chỉ có quyết tâm, mà phải có các cam kết mạnh từ tất cả các bên liên quan, cùng với những giải pháp tương ứng và hiệu quả.

- Để chống khai thác IUU hiệu quả, phải xử lý cương quyết các tàu đánh cá ở vùng biển nước ngoài, quản lý tàu cá sâu sát đến từng chủ tàu, thuyền trưởng, thưa ông?

Hoàn toàn đúng, vì đây cũng là nhóm giải pháp đã được yêu cầu thực hiện ngay từ đầu dựa trên những quy định của Luật Thuỷ sản 2017, trong đó đã bổ sung 14 quy định riêng về IUU.

Tuy nhiên, rào cản vẫn là thói quen “không tuân thủ”, “nhờn luật” của không ít ngư dân, cán bộ và cơ quan quản lý. Đặc biệt, người trong cuộc và người có trách nhiệm quản lý, đâu đó còn né tránh, ngại va chạm, việc ai nấy làm, thiếu phối hợp hành động.

Ngoài ra, phần lớn ngư dân vẫn nghèo, tiền không đủ để trả phạt nặng. Trong khi, vẫn còn lực lượng “có tiền” đứng đằng sau, lợi dụng ngư dân, thuê ngư dân đi “đánh cá ở nước ngoài”, khi bị phạt thì họ “vô tội”…

>>Phó Thủ tướng đề nghị Bộ NN&PTNT quan tâm đặc biệt gỡ "thẻ vàng" IUU

Lực lượng Cảnh sát biển tổ chức tuyên truyền, phát tờ rơi về Luật Cảnh sát biển Việt Nam và các chính sách, pháp luật có liên quan cho các ngư dân đi biển góp phần nỗ lực gỡ “thẻ vàng” IUU.

- Ông có đề xuất, kiến nghị gì để khắc phục các tồn tại, hạn chế theo khuyến nghị của Ủy ban châu Âu (EC) về chống khai thác IUU, gỡ cảnh báo "thẻ vàng" trong năm 2023?

Trước mắt toàn ngành thuỷ sản cần tập trung cao độ cho “chiến dịch 3 tháng chống IUU”, thực hiện bằng được các chỉ tiêu và yêu cầu của Chính phủ trong Kế hoạch hành động 81.

Phối hợp lực lượng, thành lập các Tổ công tác IUU liên ngành (tạm thời) trực thuộc UBND tỉnh, thường trực là Sở NN&PTNT và nòng cốt là Bộ đội Biên phòng, Cảnh sát biển, Kiểm ngư, Thanh tra thuỷ sản, Cảnh sát môi trường, các hội/hiệp hội thuỷ sản/nghề cá…

Tổ công tác liên ngành này phải đến tận nhà, rà tận tàu để vận động ngư dân, giải thích cho ngư dân và gia đình hiểu lợi ích đối với chính gia đình và đất nước về loại bỏ IUU. Đồng thời, Tổ công tác hướng dẫn ngư dân và gia đình cùng ký cam kết “không đi đánh bắt cá IUU”. Các cơ quan quản lý nhà nước về thuỷ sản tiếp tục bám biển, hỗ trợ ngư dân đánh cá an toàn.

Về lâu dài, Chính phủ tiếp tục chỉ đạo các địa phương có giải pháp cụ thể, thiết thực trong việc phục hồi, tái tạo nguồn lợi thuỷ sản ở các thuỷ vực ven biển và toàn vùng biển.

Quản lý hiệu quả các khu bảo tồn biển; chuyển đổi nghề nghiệp cho ngư dân chấp hành tốt IUU, chuyển dịch cơ cấu sang nuôi biển, bảo vệ môi trường biển… Đặc biệt, đã đến lúc cần ban hành chính sách đặc thù với ngư dân theo cách tiếp cận “Tam ngư” để giải quyết đồng bộ, lồng ghép ba vấn đề: Ngư dân, Ngư nghiệp, Ngư trường hướng tới phát triển một nghề cá bền vững và có trách nhiệm.

- Xin cảm ơn ông!