Hệ sinh thái khởi nghiệp: Nơi tạo giá trị mới cho nền kinh tế - xã hội

HOÀNG PHI• 27/04/2024 15:48

Hệ sinh thái khởi nghiệp đóng vai trò là môi trường nuôi dưỡng và thúc đẩy sự phát triển của khởi nghiệp.

Hệ sinh thái khởi nghiệp là một mạng lưới phức tạp và năng động trong đó có con người, tổ chức, cộng đồng và cả chính phủ. Các yếu tố này phối hợp với nhau để tạo ra môi trường vật lý hoặc ảo phù hợp để khởi động và phát triển các công ty khởi nghiệp mới. Ở đó không chỉ đơn thuần tạo ra startup mà còn mang đến những lợi ích cho việc phát triển kinh tế xã hội.

Hệ sinh thái khởi nghiệp được bao hàm tất cả các ngành công nghiệp chứ không chỉ có các ngành công nghệ cao, các doanh nghiệp tăng trưởng cao. Các hệ sinh thái khởi nghiệp đóng một vai trò quan trọng trong việc đạt được các mục tiêu tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, để hình thành các hệ sinh thái khởi nghiệp bền vững đòi hỏi một loạt các yếu tố và chúng cần được hình thành một cách hữu cơ.

Hệ sinh thái khởi nghiệp thường hình thành ở những nơi có các tài sản mang đặc tính địa phương. Các hệ sinh thái khởi nghiệp có đặc trưng là những nơi đáng sống hoặc nhờ vào sức hấp dẫn về văn hóa hay các thuộc tính tự nhiên tạo ra các cơ hội cho các hoạt động kinh doanh. Các hệ sinh thái này thường có xu hướng thiên về các lĩnh vực có cường độ tri thức chuyên sâu, sử dụng những số lượng lớn nhân sự tốt nghiệp đại học. Trong một số trường hợp, một hệ sinh thái khởi nghiệp có thể xuất hiện từ một truyền thống công nghiệp trước đó.

Tại trung tâm của hệ sinh thái khởi nghiệp thường có ít nhất là một hay vài doanh nghiệp lớn vững mạnh có các bộ phận chức năng quản lý quan trọng lớn.

>>Bến Tre: Nỗ lực xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo

Trước nhất, các doanh nghiệp này phải mạnh về công nghệ, đồng thời đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp.

Thứ hai, các doanh nghiệp này sẽ cung cấp, đào tạo kinh doanh cho nhân viên với mục đích tạo cho họ năng lực để thăng tiến trên nấc thang doanh nghiệp. Thông qua quá trình này mà những nhân viên ban đầu được tuyển dụng nhờ có bí quyết công nghệ giờ đây có được các kỹ năng quản lý để trở thành các nhà quản lý công nghệ. Đây chính là nguồn lực có giá trị đối với các doanh nghiệp nhỏ.

Thứ ba, những doanh nghiệp này còn là nguồn phát sinh các startup do một số nhân viên muốn rời bỏ công ty để tạo lập doanh nghiệp của riêng mình. Việc lập sơ đồ thành lập cụm chỉ ra nơi những người sáng lập doanh nghiệp ban đầu được tuyển dụng đã tiết lộ ra vai trò quan trọng của một số công ty như là nơi khởi nguồn của một số lớn các công ty phái sinh.

Thứ tư, các doanh nghiệp lớn ngoại sinh đóng vai trò chủ yếu trong việc phát triển các hệ sinh thái khu vực, đặc biệt là ở các vùng ngoại vi, giúp phát triển nguồn nhân tài có kỹ năng quản lý của các hệ sinh thái và mang đến cơ hội thương mại cho các doanh nghiệp địa phương.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp lớn còn tạo ra hàng loạt đóng góp khác, bao gồm cả việc tạo không gian và nguồn lực cho các doanh nghiệp khởi nghiệp địa phương, hình thành các chương trình khuyến khích khởi nghiệp và sự phát triển của các doanh nghiệp dẫn đến đẩy mạnh hệ sinh thái của riêng mình. Chúng cũng làm cho hệ sinh thái phát triển. Nhưng để có được những lợi ích đó đòi hỏi các doanh nghiệp khởi nghiệp phải có tính mở và hợp tác.

Hệ sinh thái khởi nghiệp còn mang đặc trưng “giàu thông tin". Trong môi trường như vậy, các cá nhân có thể truy cập thông tin và tiếp cận các thông tin về nhu cầu của người mua mới, về các công nghệ mới và phát triển, các khả năng vận hành hoặc giao dịch, tính khả dụng máy móc, các khái niệm dịch vụ và marketing, và do đó có thể dễ dàng nhận thấy những lỗ hổng trong các sản phẩm, dịch vụ hoặc nhà cung cấp để khắc phục.

Sự gần gũi về địa lý và chia sẻ kiến thức ngầm thường đi kèm với nhau. Các cuộc họp có tổ chức và tình cờ là những kênh chia sẻ thông tin chính. Nhưng thường không đủ để chia sẻ thông tin và tri thức một cách hiệu quả. Do đó, các hệ sinh thái khởi nghiệp cũng sẽ có những tài sản "bắc cầu" để kết nối con người, ý tưởng và nguồn lực.

>>Quảng Nam chung tay xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo

Các hệ sinh thái khởi nghiệp thường xuất hiện ở những nơi đã có một cơ sở tri thức vững vàng và được đánh giá cao, sử dụng số lượng lớn các nhà khoa học và các kỹ sư. Các tổ chức này là nguồn cung cấp nhân lực có kỹ năng cao, họ là những người khởi sự doanh nghiệp.

Trước tiên nghiên cứu của các tổ chức này tạo ra các khám phá khoa học, tiến bộ công nghệ và tiến bộ về tri thức tạo cơ sở cho việc hình thành các doanh nghiệp mới. Họ là những thanh nam châm thu hút nhân tài, như các học giả nổi tiếng, các sinh viên năng khiếu và các nhà khoa học và các kỹ sư đầy tham vọng, nhờ đó thúc đẩy hơn nữa năng lực công nghệ của khu vực và làm tăng đội ngũ cá nhân những người có thể trở thành các nhà khởi nghiệp tương lai.

Việc các doanh nghiệp khởi nghiệp có phát triển mạnh trên mảnh đất màu mỡ hay không còn phụ thuộc vào các điều kiện công nghệ và công nghiệp rộng lớn hơn. Trước tiên, tiến bộ công nghệ có tính đột phá, tạo ra những "gián đoạn", và từ đó nảy sinh các cơ hội mới. Thứ hai, quỹ đạo công nghệ phải là điều kiện tạo nên cách thức khai thác công nghệ. Thứ ba, công nghệ phải tạo ra các cơ hội thị trường nếu có các doanh nhân khởi sự doanh nghiệp. Vì thế sự hình thành các hệ sinh thái khởi nghiệp phụ thuộc vào sự phát triển của các thị trường công nghệ mới.

Thành phần trước tiên và cũng quan trọng nhất của một hệ sinh thái khởi nghiệp đó là chính sách của chính phủ. Điều này không chỉ liên quan đến các lĩnh vực quan hệ trực tiếp với doanh nghiệp nhỏ hay tinh thần khởi nghiệp, mà đối với một phạm vi rộng các chính sách liên quan đến hệ thống thuế, các dịch vụ tài chính, viễn thông, giao thông, thị trường lao động, nhập cư, hỗ trợ công nghiệp, giáo dục và đào tạo, cơ sở hạ tầng và y tế.

Phần lớn mối quan tâm của các chính phủ liên quan đến chính sách doanh nghiệp nhỏ và chính sách khởi nghiệp là các dự án khởi nghiệp mạo hiểm, cộng với các doanh nghiệp nhỏ và doanh nghiệp khởi nghiệp đóng một vai trò quan trọng trong tạo việc làm.

Hệ sinh thái khởi nghiệp đóng vai trò khá quan trọng trong việc tạo ra các giá trị mới cho xã hội, giải quyết các vấn đề không chỉ trong nước mà cả trên toàn thế giới. Các doanh nghiệp khởi nghiệp trong hệ sinh thái có thể tập trung vào việc tìm kiếm những giải pháp, ý tưởng sáng tạo, tập trung vào khả năng phát triển bền vững và các công nghệ tiên tiến cho tương lai. Họ có thể ứng dụng trí tuệ nhân tạo, các blockchain, năng lượng hay các công nghệ sáng tạo để giải quyết các vấn đề như biến đổi khí hậu toàn cầu, giải quyết thực trạng y tế, cải thiện giáo dục, xóa đói giảm nghèo,…

Sự hiện diện của hệ sinh thái khởi nghiệp không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra các doanh nghiệp khởi nghiệp mà còn mang đến nhiều lợi ích cho kinh tế xã hội nước nhà. Nơi đây tạo ra một môi trường đa dạng và tràn đầy động lực, thúc đẩy tinh thần sáng tạo, hợp tác phát triển bền vững trong cộng đồng các doanh nghiệp khởi nghiệp.