Mù mờ tương lai ACV

Là doanh nghiệp đầu ngành với doanh thu và lợi nhuận khủng, nhưng những kế hoạch thời gian tới như thoái vốn nhà nước, chuyển niêm yết sang HOSE khiến cổ đông của ACV không khỏi lo ngại.

Lợi nhuận tăng đột biến

Công ty mẹ Tổng Công ty Cảng hàng không Việt Nam (UPCoM: ACV) ghi nhận tổng doanh thu và lợi nhuận sau thuế năm 2018 lần lượt đạt 111% và 131% kế hoạch. Tổng doanh thu là 17.770 tỷ, tăng 19% so với cùng kỳ, lợi nhuận sau thuế là 6.028 tỷ, tăng 44%.

Tại cuộc họp ĐHCĐ thường niên 2019 diễn ra mới đây, ông Vũ Thế Phiệt, Tổng giám đốc ACV, cho biết lợi nhuận 2018 tăng đột biến chủ yếu nhờ chính sách tăng giá dịch vụ theo Quyết định 2345 của Bộ Giao thông & Vận tải.

Theo đó, một loạt dịch vụ hàng không được tính theo khung giá mới tăng so với trước như: phí cất/hạ cánh máy bay, phí dịch vụ đảm bảo an ninh hàng không, phí dịch vụ phục vụ hành khách. Theo tính toán, với phương án điều chỉnh này, ACV có thể tăng doanh thu thêm 1.081 tỷ đồng/năm.

Về kế hoạch năm 2019, công ty dự kiến doanh thu năm 2019 đạt 19.127 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế 8.190 tỷ đồng, lần lượt tăng 7% và 9% so với 2018. Trong đó, tăng trưởng doanh thu dịch vụ hàng không và phi hàng không đều thấp hơn năm ngoái. Kế hoạch này gần như nằm trong tầm tay nếu nhìn vào kết quả kinh doanh 6 tháng đầu năm vừa được doanh nghiệp này công bố tại ĐHCĐ thường niên 2019 (tổ chức ngày 22-6), với lợi nhuận trước thuế 6 tháng đạt 4.500 tỷ đồng (tăng 18%).

Cổ đông vẫn "mù tịt" nhiều vấn đề

Dù ghi nhận được kết quả kinh doanh hết sức khả quan, nhưng tại ĐHCĐ thường niên vừa qua nhiều cổ đông vẫn hết sức lo lắng về tương lai của ACV. Nguyên nhân do HĐQT của doanh nghiệp này không có câu trả lời rõ ràng đối với 2 vấn đề nóng hiện tại, là bán cổ phần nhà nước và chuyển niêm yết cổ phần từ UPCoM lên HOSE.

Ông Lại Xuân Thanh, Chủ tịch HĐQT ACV, cho biết kế hoạch lên sàn của ACV còn phụ thuộc vào việc giải quyết những vấn đề tồn tại của việc cổ phần hóa, đặc biệt là quyết toán giá trị cổ phần hóa.

Theo ông Vũ Thế Phiệt, để có thể lên HoSE, công ty trước hết phải quyết toán được phần vốn Nhà nước tại doanh nghiệp và đang làm các bước để giải quyết.

Điều đáng nói là trong khi việc chuyển sàn phụ thuộc vào tiến trình cổ phần hóa, thì kế hoạch thoái vốn nhà nước lại bị vướng ở lộ trình niêm yết. Nguyên nhân là sau khi niêm yết trên HOSE, Bộ GTVT mới có kế hoạch bán 20% cổ phần và thêm 10% trong năm tiếp theo, nhưng vẫn giữ lại phần cổ phần kiểm soát 65%.

Theo nhận định của các chuyên gia, việc thoái vốn theo kiểu “chậm mà chắc” như vậy sẽ khó thu hút được sự quan tâm của NĐT, thậm chí có khả năng mang lại tác dụng ngược. Hiện tại, Nhà nước đang nắm giữ hơn 2 tỷ cổ phần (tương đương 95,4% vốn điều lệ).

Thực tế, vấn đề nan giải của ACV đã không còn nằm trong tầm kiểm soát của lãnh đạo doanh nghiệp. Để có thể niêm yết trên HOSE và thực hiện kế hoạch thoái vốn, ACV cần phải giải quyết và đợi chủ trương chính sách của nhà nước liên quan đến các vấn đề. Đầu tiên là cơ chế khu bay liên quan đến việc giao quyền quản lý, khai thác cơ sở hạ tầng khu vực bay (đường băng, đường lăn).

Trước đây, trong phương án cổ phần hóa, các tài sản này đã được loại trừ khỏi giá trị thực tế của doanh nghiệp. Hiện Bộ GTVT đang trình Chính phủ đề án kết cấu hạ tầng hàng không theo hướng giao cho ACV quản lý và vận hành khu. Ngoài ra, ACV còn phải tháo gỡ được 2 nút thắt gồm: quyết toán phần vốn nhà nước và quyết toán nghĩa vụ thuế sau cổ phần hóa.

Ngoài những vấn đề trên, cổ đông của ACV cũng không khỏi lo ngại khi công ty này vẫn vấp phải nhiều sai phạm. Cụ thể trước đó, Thanh tra Chính phủ đã công bố kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng vốn, tài sản, cổ phần hóa, thoái vốn và tái cơ cấu tại ACV. Đáng chú ý là công tác cổ phần hóa, thoái vốn, ACV đã làm trái quy định với giá trị lên tới hơn 903 tỷ đồng, cần phải truy thu thuế thu nhập doanh nghiệp hơn 692 tỷ đồng.

Trong đó, điển hình là việc đưa thiếu giá trị tài sản do ACV đã đầu tư lên tới 297 tỷ đồng đường lăn của Sân bay Đà Nẵng. Thanh tra Chính phủ cũng nêu ra sai phạm của ACV khi nhận bàn giao 7,63ha đất quốc phòng để thực hiện dự án mở rộng sân đỗ máy bay tại Cảng hàng không Tân Sơn Nhất mà không có sự tham gia của UBND TPHCM, là vi phạm quy định của Luật Đất đai.

Nghiêm trọng nhất là việc ACV tính sai đơn giá, tính trùng chi phí, biện pháp thi công chưa đúng của các dự án đầu tư xây dựng công trình sửa chữa.

Năm 2019, thị trường dự báo tiếp tục phát triển với sự tham gia của các hãng hàng không mới trong nước cũng như việc tăng cường khai thác các đường bay quốc tế mới tới Phú Quốc, Phú Yên, Phù Cát… Tuy nhiên, ACV sẽ gặp một số khó khăn như sự cạnh tranh từ khối tư nhân, chính sách về cơ chế khu bay, quyền đầu tư, thủ tục đất đại bị chậm giải quyết… Tốc độ tăng trưởng của thị trường vận tải hàng không có dấu hiệu chững lại và bão hòa. Ngoài ra, một số khó khăn khác có chi phí điện, nhiên liệu tăng cao, tình hình chính trị thế giới bất ổn… cũng ảnh hưởng không nhỏ tới Công ty.