Nền tảng đổi mới mô hình tăng trưởng

Chủ đề “Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo - kiến tạo tương lai” nhằm mong muốn ngành KH&CN Việt Nam sẽ có sự phát triển mạnh mẽ hơn, khẳng định được vai trò quan trọng trong phát triển và xác định vị trí của Việt Nam trên bản đồ khu vực và thế giới.

Ngày KH & CN – 18/5 là dịp để tri ân, tôn vinh các thế hệ đội ngũ cán bộ KH&CN, đồng thời khuyến khích niềm đam mê nghiên cứu khoa học của thế hệ trẻ - thế hệ tương lai của đất nước.

Tại Hội nghị KH&CN & ĐMST được tổ chức ngày 15/5 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã nhấn mạnh: “Tài nguyên là có hạn; chất xám, sự sáng tạo của con người là vô hạn”. Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ KH&CN làm đầu mối phối hợp các bộ, ngành, tổ chức liên quan tham mưu cho Chính phủ 5 vấn đề lớn: Một là, đề xuất chính sách khuyến khích và thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong khu vực doanh nghiệp. Coi doanh nghiệp là trung tâm của hệ thống đổi mới sáng tạo. Phát triển mạnh hoạt động khởi nghiệp sáng tạo, đổi mới công nghệ trong doanh nghiệp. Hai là, phát huy vai trò của các trường đại học, viện nghiên cứu trong việc tăng cường nền tảng vốn con người cho đổi mới sáng tạo. Cần nhất là gắn liền các hoạt động nghiên cứu ứng dụng với nhu cầu doanh nghiệp, nhu cầu của nền kinh tế. Ba là, thúc đẩy liên kết các mạng lưới đổi mới sáng tạo trong và ngoài nước. Bốn là, xây dựng năng lực quản trị nhà nước đối với hệ thống đổi mới sáng tạo và hoàn thiện thể chế cho các hoạt động đổi mới sáng tạo. Năm là, tập trung phát triển sản phẩm quốc gia dựa vào công nghệ mới, công nghệ cao để hình thành các ngành nghề mới và các sản phẩm mới, giá trị gia tăng cao, nhất là lĩnh vực mà Việt Nam có thế mạnh như: nông nghiệp, công nghiệp chế biến chế tạo, công nghệ thông tin...

Tôn vinh những người làm khoa học

Các sự kiện, hoạt động được tổ chức khắp cả nước trong dịp này còn là cơ hội để tuyên truyền nâng cao nhận thức của xã hội về vai trò của KH&CN, kêu gọi sự quan tâm đầu tư cho nghiên cứu khoa học, đổi mới công nghệ trong sản xuất, kinh doanh và ứng dụng giải pháp khoa học kỹ thuật trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội.

Ông Chu Ngọc Anh – Bộ trưởng Bộ KH & CN chia sẻ: “ Bám sát chỉ đạo của Đảng, Chính phủ, trực tiếp của Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam - người luôn trăn trở và dành thời gian, tâm sức để chỉ đạo, tư vấn cho ngành KH&CN trong thời gian qua, ngành KH&CN Việt Nam luôn nỗ lực để đẩy mạnh việc nghiên cứu và ứng dụng các thành tựu khoa học, công nghệ phục vụ phát triển kinh tế - xã hội”.

Theo đánh giá khách quan của các tổ chức quốc tế vừa qua cho thấy, KH&CN có những đóng góp thiết thực cho chất lượng tăng trưởng. Điều này được thể hiện qua các số liệu cụ thể, như Chỉ số Đổi mới Sáng tạo Toàn cầu (GII) của Việt Nam những năm gần đây liên tục tăng cao, dẫn đầu nhóm quốc gia có thu nhập trung bình thấp (năm 2017 tăng 12 bậc, năm 2018 tăng tiếp 2 bậc, xếp thứ 45/126quốc gia); Chỉ số đóng góp của năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) tăng từ 33,6% bình quân giai đoạn 2011-2015 lên 43,3% trong giai đoạn 2016-2018, vượt mục tiêu đề ra là 35% giai đoạn 2010-2020.

Đầu tư cho KH & CN tăng nhanh

Một dấu hiệu đáng mừng là tỷ lệ đầu tư cho KH&CN từ xã hội đã có chuyển dịch mạnh và ngày càng tăng, đến nay vượt mức đầu tư từ ngân sách nhà nước. Tỷ trọng đầu tư cho khoa học công nghệ giữa nhà nước và doanh nghiệp không còn ở mức 7:3 như đầu thập kỷ này mà đổi lại là mức 5,2:4,8. Các doanh nghiệp, tập đoàn lớn quan tâm nhiều hơn đến đầu tư cho KH&CN; doanh nghiệp vừa và nhỏ đã có sự quan tâm bước đầu và đầu tư cho KH&CN; doanh nghiệp KH&CN tăng trưởng ngày càng rõ nét trong phát triển kinh tế; doanh nghiệp đổi mới sáng tạo start up của Việt Nam đã có bước trưởng thành mạnh mẽ, tiếp cận, cạnh tranh được với các doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc tế.

Theo ông Chu Ngọc Anh, đúng vào dịp kỷ niệm ngày KH&CN, tôi nhận được thông tin startup ABIVIN - chuyên cung cấp phần mềm quản lý chuỗi cung ứng vận tải đã chiến thắng tại cuộc thi STARTUP WORLD CUP tại Mỹ với Giải thưởng 1 triệu USD. Điều vui mừng hơn ở chỗ ABIVIN là start up “THUẦN VIỆT” đã được Bộ KH&CN hỗ trợ, đào tạo kỹ năng khởi nghiệp thông qua Dự án Đổi mới sáng tạo với Phần Lan (IPP2) và đã được thử thách tại các Ngày hội khởi nghiệp Đổi mới sáng tạo (ĐMST) Techfest do Bộ KH&CN tổ chức.

“Chúng ta thêm tin tưởng, tự hào về đội ngũ cán bộ KH&CN và thế hệ trẻ Việt Nam; thêm quyết tâm tạo môi trường thuận lợi cho hoạt động KH&CN” - ông Chu Ngọc Anh nhấn mạnh.

Thách thức

Bên cạnh các thành tựu đạt được, ngành KH&CN vẫn đối mặt với rất nhiều khó khăn, thách thức. Nhận thức của các cấp, các ngành và các địa phương về vai trò của KH&CN và đổi mới, sáng tạo còn chưa đầy đủ, toàn diện; Hành lang pháp lý và cơ chế, chính sách còn thiếu đồng bộ, chưa thực sự tạo động lực cho ứng dụng phát triển KH&CN; KH&CN và ĐMST chưa thực sự là động lực và nền tảng cho phát triển kinh tế - xã hội, cho tăng trưởng, tái cơ cấu kinh tế và tăng năng suất lao động xã hội.

Tại các Phiên họp của Tiểu ban Kinh tế - xã hội, Thủ tướng Chính phủ đã đề nghị bổ sung đột phá phát triển KH&CN và ĐMST vào Báo cáo chiến lược 10 năm phát triển kinh tế - xã hội (2021-2030) và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm (2021 - 2025), coi đây là nền tảng quan trọng để cơ cấu lại nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng. Đây là cơ hội để toàn ngành KH&CN cùng chung tay, chung sức, cùng Chính phủ và các Bộ, ngành thực hiện các mục tiêu phát triển trong giai đoạn tới.