Ngành dệt may Việt Nam tiếp tục đối mặt với sóng gió

Kim ngạch xuất khẩu dệt may của Việt Nam tăng 24,6% so với cùng kỳ trong quý 2/2021, thậm chí cao hơn 7,4% so với mức trước đại dịch (quý 2/2019) nhờ nhu cầu gia tăng từ các thị trường xuất khẩu chính của Việt Nam như Mỹ (tăng 42% so với cùng kỳ) và EU (tăng 18% so với cùng kỳ).

Lợi nhuận ròng tăng mạnh

Theo ước tính của nhóm phân tích Công ty chứng khoán VNDIRECT, tổng doanh thu quý 2/2021 của các doanh nghiệp dệt may niêm yết tăng 22,1% so với cùng kỳ trong khi lợi nhuận ròng trong tăng 141,7% so với cùng kỳ nhờ: mức nền thấp trong quý 2/2020 do gián đoạn sản xuất trong đợt bùng phát dịch đầu tiên; cải thiện danh mục sản phẩm (sợi tái chế, thảm trải giường) và gia tăng đơn hàng FOB (chuyển đơn hàng từ các nước chịu ảnh hưởng bởi dịch bệnh sang Việt Nam).

Tổng doanh thu 6 tháng đầu năm 2021 của các công ty dệt may niêm yết tăng 7,3% so với cùng kỳ nhưng giảm nhẹ 12,3% so với cùng kỳ so với 6 tháng đầu năm 2019. TNG và GIL đều ghi nhận mức tăng trưởng cao về doanh thu trong 6 tháng đầu năm 2021, tăng lần lượt 28,9% so với cùng kỳ và 29,5% so với cùng kỳ do doanh nghiệp nhanh chóng lấy được các đơn hàng dịch chuyển từ các nước đối thủ sang Việt Nam.

Biên lợi nhuận gộp một số doanh nghiệp đã được cải thiện mạnh mẽ trong 6 tháng đầu năm 2021. Cụ thể, biên lợi nhuận gộp của STK tăng 6,3% điểm % so với cùng kỳ lên 19,5% trong 6 nhờ đóng góp từ mảng sợi tái chế có biên lợi nhuận cao (chiếm 56% doanh thu 6 tháng đầu năm 2021 so với 38% trong 6 tháng đầu năm 2020). Lợi nhuận gộp 6 tháng đầu năm 2021 của VGT tăng 6,6 điểm % so với cùng kỳ nhờ hưởng lợi từ các đơn hàng FOB chuyển từ Myanmar và Ấn Độ sang Việt Nam và đóng góp từ mảng sợi có biên lợi nhuận cao hơn.

Trong khi đó, biên lợi nhuận gộp của TNG và TCM giảm 3,8% điểm % so với cùng kỳ và 0,8% điểm % so với cùng kỳ do thiếu hụt các đơn hàng khẩu trang, vải ani-virus và chi phí vận chuyển tăng cao từ các đơn hàng ODM.

Nhìn chung, tổng lợi nhuận ròng của các doanh nghiệp dệt may tăng 141,7% so với cùng kỳ trong Quý 2/2021, cao hơn mức tăng 44,6% so với cùng kỳ tại quý 2/2021. Lợi nhuận ròng 6 tháng đầu năm 2021 tăng 90% so với cùng kỳ, thậm chí cao hơn 25,8% so với 6 tháng đầu năm 2019.

Phục hồi theo nhu cầu tăng mạnh tại thị trường Mỹ và EU

Người tiêu dùng Mỹ và EU đã cho thấy nhu cầu mua sắm mạnh mẽ sau khi gỡ lệnh phong tỏa. Theo Cục Thống kê Lao động (BLS), chi số tiêu dùng (CPI) đối với hàng may mặc của Mỹ trong tháng 5/2021 và tháng 6/2021 lần lượt tăng 1,2% và 0,7% so với tháng trước. Gần một nửa dân số Hoa Kỳ đã được tiêm vaccine ngừa COVID-19, cho phép người Mỹ được mua hàng hóa cá nhân trực tiếp tại cửa hàng, đi du lịch và tham dự các sự kiện thể thao. Nhờ đó, kim ngạch nhập khẩu dệt may của Mỹ trong 6 tháng đầu năm 2021 tăng 31,16% so với cùng kỳ lên 50,6 tỷ USD, trong đó kim ngạch nhập khẩu hàng may mặc đạt 35,3 tỷ USD (tăng 26,9% so với cùng kỳ).

Theo Tổng Cục Hải Quan, kim ngạch nhập khẩu dệt may của EU từ Việt Nam trong tháng 5/2021 và tháng 6/2021 tăng lần lượt 11,9% so với cùng kỳ và 21% so với cùng kỳ. Thêm vào đó, CPI của EU trong tháng 5/2021 và tháng 6/2021 đối với quần áo và phụ kiện cũng tăng 0,41% và 0,38% so với tháng trước. Theo ông Nguyễn Đức Hảo, chuyên viên phân tích của VNDIRECT, Hoa Kỳ và EU vẫn là hai thị trường xuất khẩu chính của dệt may Việt Nam trong 2021-2022.

Việt Nam có cơ hội giành được thị trường từ các đối thủ cạnh tranh

Các nhà xuất khẩu dệt may của Ấn Độ đang đối mặt với nguy cơ mất phần lớn đơn hàng vào tay các đối thủ như Việt Nam, Bangladesh, Sri Lanka và Pakistan. Nhiều nhà máy may của Ấn Độ phải đóng cửa hoặc hoạt động chỉ với 50% công suất để ngăn chặn các ca lây nhiễm COVID-19 mới.

Theo Economic Times, các doanh nghiệp dệt may của Ấn Độ ở Tamil Nadu và Karnataka đang lo ngại đơn đặt hàng của họ sẽ giảm một nửa trong 6 tháng cuối năm vì không thể gửi mẫu tới các thương hiệu thời trang để chuẩn bị bộ sưu tập mới.

Ngành dệt may của Myanmar đang phải đối mặt với cùng lúc 2 vấn đề lớn: số ca nhiễm COVID-19 ngày càng tăng và tình hình chính trị bất ổn từ tháng 3/2021. Trong nửa đầu năm 2021, số công nhân làm việc làm trong các công ty dệt may Myanmar ước tính giảm 31% so với cùng kỳ do các nhà máy đóng cửa.

Mặc dù Việt Nam đang phải đối mặt với đợt bùng phát dịch COVID-19 lần thứ 4, VNDIRECT kỳ vọng rằng những tác động tiêu cực từ tình hình chính trị và dịch bệnh đối với Myanmar và Ấn Độ là cơ hội để Việt Nam tăng thị phần tại Mỹ và Hàn Quốc.

VNDIRECT cho rằng TNG, MSH và GIL có thể là những doanh nghiệp hưởng lợi nhất vì các nhà máy của họ đang được đặt tại Thái Nguyên, Nam Định và Huế - những nơi nằm ngoài tâm dịch hiện tại. Thị trường Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu chính của GIL, chiếm khoảng 70% doanh thu xuất khẩu của GIL trong 6 tháng đầu năm 2021.

Trong khi TNG và MSH ghi nhận mức tăng trưởng lợi nhuận đáng kể trong quý 2/201 một phần nhờ các đơn hàng FOB được chuyển từ Ấn Độ và Myanmar sang Việt Nam. VNDIRECT cho rằng sự gia tăng các đơn đặt hàng nhờ sự gián đoạn nguồn cung ở thị trường Ấn Độ và Myanmar sẽ đóng góp lần lượt 20% và 15% vào doanh thu của TNG và MSH trong năm 2021.

Đối mặt những thách thức trong nửa cuối 2021

Bên cạnh những cơ hội, ngành dệt may Việt Nam phải đối mặt với những thách thức trong nửa cuối năm 2021.  Ông Nguyễn Đức Hảo cũng cho rằng, tăng trưởng lợi nhuận 6 tháng cuối năm 2021 có thể chậm lại do dịch COVID-19.

Đợt bùng phát dịch COVID-19 ở khu vực phía Nam có thể làm gián đoạn chuỗi cung ứng một lần nữa do các công ty không thể vận chuyển nguyên liệu và thiếu nguồn nhân lực để đảm bảo thời gian giao hàng. Theo Hiệp hội Dệt May Việt Nam (VITAS), thời gian giãn cách xã hội kéo dài sẽ ảnh hưởng lớn đến kết quả kinh doanh của các công ty dệt may khi khoảng 50% nhà máy đặt tại khu vực miền Nam. Hiện tỷ lệ nhà máy phải đóng cửa đã lên tới 30 - 35%, chủ yếu là doanh nghiệp vừa và nhỏ do không đủ kinh phí để thực hiện “3 tại chỗ” cho người lao động.

Theo VITAS, ngành dệt may Việt Nam đang phải đối mặt với những thách thức do thiếu hụt lao động và tỷ lệ tiêm vaccine cho ngành dệt may vẫn thấp. Với kịch bản tích cực COVID-19 được kiểm soát vào cuối tháng 8/2021, kim ngạch xuất khẩu của dêt may Việt Nam trong năm 2021 có thể chỉ đạt 33 tỷ USD (giảm 6% so với cùng kỳ), hoàn thành 84% kế hoạch của Chính phủ Việt Nam cho năm 2021 (39 tỷ USD).

Bên cạnh đó, chi phí logistic tăng cao là trở ngại của ngành dệt may Việt Nam. Chi phí vận tải bằng container đã tăng ba lần trong 6 tháng đầu năm 2021. Do đó, tình trạng thiếu container rỗng và chi phí logistic tăng cao có thể ảnh hưởng đến các doanh nghiệp có đơn hàng ODM và OBM.

Hơn nữa, VITAS dự báo rằng nếu dịch COVID-19 được kiểm soát vào cuối tháng 8/2021, số lượng công nhân dự kiến sẽ chỉ đạt 60-65%. Do đó, việc thiếu hụt nguồn nhân lực cũng sẽ thách thức lớn cho ngành dệt may trong quý 3/2021.