Không chỉ vướng mắc về quy trình cấp phép đầu tư, dù đã có nhiều cải thiện tích cực thời gian qua, thế nhưng, một số chính sách thuế, hải quan cũng được cho vẫn còn những tồn tại, hạn chế.
Chia sẻ về vấn đề này, tại Hội thảo của VCCI vừa qua, Luật sư Nguyễn Hồng Chung - Phó Chủ tịch, kiêm Tổng Thư ký Liên chi hội Tài chính Khu công nghiệp Việt Nam (VIPFA) cho biết, các quy định về thuế, mặc dù đã được cải thiện, nhưng đôi khi còn thiếu rõ ràng và có sự thay đổi, tạo ra rủi ro và gánh nặng cho doanh nghiệp.
Cụ thể, theo ông Chung, về ưu đãi đầu tư, một số quy định về điều kiện hưởng ưu đãi thuế, đặc biệt là ưu đãi cho dự án công nghệ cao, dự án khuyến khích đầu tư, còn chưa thực sự rõ ràng và có sự giải thích, áp dụng không thống nhất giữa các cơ quan thuế địa phương.
Điều này gây khó khăn cho doanh nghiệp trong việc lập kế hoạch tài chính và tận dụng chính sách ưu đãi.
Về hoàn thuế giá trị gia tăng (VAT), thủ tục hoàn thuế VAT đối với dự án đầu tư mới, đặc biệt là các dự án có vốn đầu tư nước ngoài (FDI), vẫn còn phức tạp và thời gian giải quyết kéo dài. Tình trạng này gây ứ đọng vốn lớn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến dòng tiền của doanh nghiệp, đặc biệt là trong giai đoạn đầu tư và triển khai dự án. Điều này không chỉ gây khó khăn về tài chính mà còn làm giảm niềm tin và tính hấp dẫn của môi trường đầu tư.
“Về xác định chi phí được trừ khi tính thuế thu nhập doanh nghiệp, một số quy định về chi phí được trừ chưa thực sự phù hợp với thực tiễn hoạt động của doanh nghiệp, đặc biệt là các chi phí liên quan đến hoạt động nghiên cứu phát triển, chuyển giao công nghệ, hoặc các chi phí phục vụ phúc lợi cho người lao động”, ông Chung chia sẻ.
Cùng với các khó khăn, vướng mắc về chính sách thuế, đại diện VIPFA cũng cho hay, thủ tục hải quan, mặc dù đã có nhiều nỗ lực cải cách, tuy nhiên, vẫn còn những điểm cần khắc phục để thực sự tạo thuận lợi cho doanh nghiệp.
Theo đại diện VIPFA, việc phân loại hàng hóa và xác định mã số HS còn nhiều trường hợp chưa thống nhất, dễ gây tranh chấp và bị truy thu thuế. Điều này tạo ra rủi ro pháp lý và tài chính không lường trước cho doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp nhập khẩu nhiều loại vật tư, máy móc thiết bị phức tạp.
Các quy định về kiểm tra chuyên ngành còn chồng chéo, chưa có sự phối hợp đồng bộ, thiếu liên thông giữa các Bộ, ngành liên quan. Điều này dẫn đến việc hàng hóa bị ách tắc tại cửa khẩu, làm tăng chi phí lưu kho bãi, phát sinh các chi phí không đáng có và giảm sức cạnh tranh của doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Ngoài ra, quy định về nhập khẩu máy móc, thiết bị đã qua sử dụng đôi khi còn quá chặt chẽ, chưa thực sự tạo điều kiện cho doanh nghiệp tận dụng công nghệ có hiệu quả kinh tế nhưng vẫn đảm bảo các tiêu chuẩn về môi trường và an toàn.
Từ những khó khăn, vướng mắc đã nêu, đại diện VIPFA kiến nghị rà soát và hoàn thiện chính sách thuế, hải quan.
Trong đó, cần làm rõ hơn các quy định về điều kiện hưởng ưu đãi thuế, tránh cách hiểu khác nhau, đảm bảo tính ổn định và dự đoán được của chính sách để doanh nghiệp yên tâm đầu tư; Đơn giản hóa thủ tục hoàn thuế VAT, rút ngắn thời gian hoàn thuế để hỗ trợ doanh nghiệp về dòng tiền, đặc biệt là các dự án đầu tư lớn, giúp họ tái đầu tư và mở rộng sản xuất;
Tiếp tục cải cách thủ tục hải quan theo hướng hiện đại hóa, tạo thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp. Tăng cường ứng dụng công nghệ như trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu lớn (Big Data) trong công tác quản lý rủi ro, rút ngắn thời gian thông quan hàng hóa; Rà soát các quy định về kiểm tra chuyên ngành, hướng tới một đầu mối kiểm tra hoặc công nhận kết quả kiểm tra lẫn nhau để giảm thời gian và chi phí cho doanh nghiệp; Nghiên cứu nới lỏng và linh hoạt hơn nữa các quy định về nhập khẩu máy móc, thiết bị cũ nhưng vẫn đảm bảo chất lượng, công nghệ và môi trường, phù hợp với nhu cầu và điều kiện thực tiễn của nhiều doanh nghiệp.
Vị chuyên gia này cũng đề xuất, tăng cường đối thoại, lắng nghe ý kiến doanh nghiệp và nâng cao năng lực đội ngũ công chức: Thường xuyên tổ chức các buổi đối thoại công - tư một cách thực chất giữa cơ quan quản lý Nhà nước và cộng đồng doanh nghiệp để kịp thời nắm bắt, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc phát sinh ngay từ cơ sở;
Thiết lập các kênh tiếp nhận phản ánh, kiến nghị của doanh nghiệp một cách công khai, minh bạch và hiệu quả, đảm bảo các kiến nghị được xem xét và phản hồi kịp thời, có tính xây dựng; Nâng cao năng lực chuyên môn, đạo đức công vụ và thái độ phục vụ của đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác cấp phép, quản lý đầu tư, thuế, hải quan. Đảm bảo sự phối hợp đồng bộ và thống nhất trong quá trình giải quyết thủ tục hành chính.