Những “khoảng tối” trong đấu thầu: Chuyện “lạ” ở Hà Nam

Các chuyên gia cho rằng, việc minh bạch thông tin sẽ góp phần rất lớn vào chống tham nhũng, tiêu cực trong đấu thầu. Các quy định mới về đấu thầu có nhiều nội dung nhằm tăng cường hơn nữa tính minh bạch, công khai trong đấu thầu, trong đó có quy định liên quan đến thông báo kết quả lựa chọn nhà thầu.

Không rõ lý do trượt thầu...

Thực tiễn trong những năm qua, nhiều nhà thầu từng tham gia đấu thầu vô cùng khó hiểu, không biết vì sao lại trượt thầu, trong khi hồ sơ dự thầu đáp ứng yêu cầu của hồ sơ mời thầu và giá rất cạnh tranh, họ đã rất bức xúc, thậm chí đặt nghi vấn gian lận, thông thầu. Cũng có những chủ đầu tư, vì không đấu thầu một cách minh bạch, cố tình lựa chọn nhà thầu “thân quen”, nên đã loại nhà thầu có đủ năng lực, đáp ứng tốt hơn điều kiện của gói thầu. Và các nhà thầu bị loại nói trên dù có nghi vấn cũng không có đủ thông tin để kiến nghị.

Điển hình như tại tại 2 gói thầu xây lắp do UBND xã Nhân Chính, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam tổ chức đấu thầu qua mạng từ tháng 1/2021 từng gây “lùm xùm” dư luận.

Theo đó, nhà thầu trúng thầu hai gói thầu này đã triển khai thi công, thế nhưng điều “lạ lùng” là trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia lại mới chỉ ghi nhận tình trạng “hoàn thành mở thầu”. Nhà thầu có giá dự thầu thấp hơn nhưng không hiểu vì sao bị loại, muốn kiến nghị nhưng “sự đã rồi”.

Cụ thể, ngày 5/1/2021, UBND xã Nhân Chính đã đóng/mở thầu Gói thầu Thi công xây dựng công trình thuộc Dự án Nâng cấp, cải tạo đường giao thông nông thôn xã Nhân Chính, tuyến từ cầu Chủ đến thôn Thượng Vỹ (đoạn từ Km0+00 đến Km0+900). Nhà thầu duy nhất nộp hồ sơ dự thầu (HSDT) là Công ty TNHH Xây dựng Phúc Thành (địa chỉ ở huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam) với giá dự thầu 8,51 tỷ đồng (giá gói thầu 8,528 tỷ đồng, chênh lệch giảm 0,018 tỷ đồng, tương đương 0,2%).

Được biết, Công ty TNHH Xây dựng Phúc Thành đã trúng thầu và đang thực hiện hợp đồng.

Luật Đấu thầu số 43/2013, Nghị định số 63/2014 và các thông tư hướng dẫn đã quy định đầy đủ, rõ ràng các bước trong quá trình lựa chọn nhà thầu từ việc đăng tải công khai thông tin trong đấu thầu, phát hành hồ sơ mời thầu cho các nhà thầu có nhu cầu, đánh giá hồ sơ dự thầu, thương thảo, ký kết hợp đồng... nhằm tạo ra môi trường cạnh tranh, công bằng, minh bạch cho tất cả nhà thầu khi tham dự thầu. 

Còn Gói thầu Thi công xây dựng công trình thuộc Dự án Nâng cấp, cải tạo tuyến đường giao thông nông thôn xã Nhân Chính, từ Cửa Cự đến Bến Lộc được đóng/mở thầu ngày 13/1/2021. Gói thầu có giá 2,622 tỷ đồng. Có 2 nhà thầu nộp HSDT gồm: Công ty TNHH Tư vấn Xây dựng Đức Thành (giá dự thầu 2,611 tỷ đồng); Công ty TNHH Tư vấn và Đầu tư xây dựng Tiến Quân (giá dự thầu 2,292 tỷ đồng).

Theo tìm hiểu, nhà thầu trúng gói thầu này là Công ty TNHH Tư vấn Xây dựng Đức Thành. Nhà thầu và Chủ đầu tư đã ký hợp đồng vào tháng 2/2021. Hiện nay, Nhà thầu cũng đang trong quá trình thi công Gói thầu.

Được biết, 2 gói thầu trên sử dụng nguồn vốn ngân sách cấp trên hỗ trợ theo khả năng cân đối ngân sách hàng năm, ngân sách xã Nhân Chính và các nguồn vốn hợp pháp khác, được đấu thầu rộng rãi qua mạng theo phương thức 1 giai đoạn 1 túi hồ sơ.

Không công khai kết quả lựa chọn nhà thầu?

Lý giải về việc 2 gói thầu đã khởi công xây dựng nhưng Bên mời thầu mới hoàn thành công bố thông tin ở bước mở thầu, vị cán bộ trên cho biết, tất cả thông tin liên quan đến 2 gói thầu đều do Công ty TNHH Thương mại và Đầu tư xây dựng Thành Lộc thực hiện. Đây là đơn vị tư vấn giúp UBND xã Nhân Chính xây dựng hồ sơ mời thầu (HSMT), đánh giá HSDT và công bố các thông tin liên quan.

Trả lời cơ quan báo chí, ông Hà Trần Hiệp Nghĩa - Giám đốc Công ty TNHH Thương mại và Đầu tư xây dựng Thành Lộc cho biết, Công ty TNHH Tư vấn và Đầu tư xây dựng Tiến Quân có giá dự thầu thấp hơn nhưng bị loại vì đề xuất biện pháp thi công không đúng với yêu cầu của HSMT.

Mặc dù các nhà thầu trúng thầu đã thi công nhưng đơn vị tư vấn chưa lên gặp UBND xã Nhân Chính để thực hiện đăng tải thông tin về kết quả lựa chọn nhà thầu. Công ty giúp UBND xã Nhân Chính công khai thông tin, chứ UBND Xã mới là Bên mời thầu. Theo ông Nghĩa, Công ty mới làm tư vấn cho UBND xã Nhân Chính một số gói thầu gần đây.

Đáng chú ý, theo tìm hiểu của phóng viên, Công ty TNHH Thương mại và Đầu tư xây dựng Thành Lộc được cấp phép hoạt động từ ngày 17/9/2019, có địa chỉ tại huyện Mỹ Lộc, tỉnh Nam Định và chưa từng được công bố trúng gói thầu nào. Về phía UBND xã Nhân Chính, trong vòng hơn 5 năm trở lại đây, chủ đầu tư này trực tiếp mời thầu 5 gói thầu nhưng chưa công khai kết quả lựa chọn nhà thầu.

Liên quan tới vụ việc này, trao đổi với DĐDN, luật sư, chuyên gia đấu thầu Đào Xuân Hùng cho biết, việc những chủ đầu tư, bên mời thầu công khai chậm thông tin đấu thầu đặt ra nghi vấn về tính minh bạch, công bằng trong những cuộc thầu này. Phải chăng, mục đích của hành vi này là tránh né sự giám sát của các nhà thầu khác và cộng đồng xã hội?

“Nếu người đứng đầu địa phương này chỉ đạo sát sao và công tâm, khách quan, không tạo cơ chế cho các nhà thầu “ruột” thì chắc chắn là không thể xảy ra sự việc nêu trên”, ông Đào Xuân Hùng nói.

Tiếp theo: Cơ quan chức năng nói gì?