Nỗ lực chạy đua tìm cách thức mới trong điều trị Covid-19

Nguồn tin từ Straits Times cho biết, nhóm nghiên cứu do giáo sư Dean Ho, giám đốc Viện Y học kỹ thuật số thuộc ĐH Quốc gia Singapore chủ trì đã sử dụng nền tảng trí tuệ nhân tạo (AI) có tên là IDentif.AI và thử nghiệm với virus sống để tạo ra sự kết hợp tối ưu giữa các loại thuốc với liều lượng chính xác để điều trị Covid-19.

Theo ông Ho, AI có thể giải quyết vấn đề định lượng thuốc đòi hỏi độ chính xác cao. Dựa vào các loại thuốc sẵn có ở Singapore, nhóm nghiên cứu đã tìm ra một trong những cách kết hợp có kết quả là giữa thuốc kháng virus molnupiravir, do Hãng Merck (Đức) và đối tác Mỹ Ridgeback Biotherapeutic phát triển, và thuốc kháng viêm baricitinib.

Giáo sư Ho cho biết thêm, sự kết hợp này có thể ức chế mạnh mẽ virus corona (SARS-CoV-2) trong các thử nghiệm trong phòng thí nghiệm, phù hợp để đánh giá thêm về mặt lâm sàng. Đồng thời, sự kết hợp giữa molnupiravir và baricitinib cũng có thể dùng điều trị bệnh nhân nhẹ và trung bình.

“Bản thân molnupiravir có hiệu quả chống lại virus SARS-CoV-2 cũng như các biến chủng Beta và Delta. Do đó, molnupiravir là một ứng viên mạnh mẽ để kết hợp với các thuốc khác”, chuyên gia này đánh giá.

Các nhà khoa học của công ty dược phẩm Mỹ Regeneron đã nghiên cứu thành công phương pháp điều trị có tên gọi REGN-CoV2, là sự kết hợp của hai kháng thể đơn dòng casirivimab và imdevimab, vốn là các protein chống lại sự xâm nhập của virus vào tế bào con người. Theo đó, kháng thể sẽ bám vào bề mặt của virus, ngăn không cho nó bám vào các tế bào khỏe mạnh khác trong cơ thể, đồng thời giảm nguy cơ virus đột biến.

Thành công của REGN-CoV2 đã mở ra kỳ vọng mới trong việc điều trị Covid-19 bằng biện pháp điều trị kháng thể, vốn không được kỳ vọng nhiều. Mặc dù chưa được sử dụng rộng rãi, nhiều nghiên cứu cho thấy hỗn hợp kháng thể Regeneron đã mở ra thêm cơ hội sống sót cho những bệnh nhân có hệ miễn dịch yếu mắc Covid-19.

Trên thực tế, nhiều thí nghiệm được tiến hành trên chuột cho thấy một số liệu pháp kết hợp kháng thể vẫn có hiệu lực chống lại các biến thể mới virus SARS-CoV-2. Sự kết hợp của hai kháng thể thường có hiệu lực chống lại các biến thể tốt hơn, ngay cả khi một trong hai loại kháng thể mất một phần hoặc tất cả khả năng vô hiệu hóa biến thể trong các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm.

Hiện nay, các đột biến đã có thể tạo ra nhiều biến chủng mới có khả năng kháng thuốc. Do vậy, việc phát triển các thuốc kháng virus hiệu quả cần nhắm vào những thành phần của virus SARS-CoV-2 hiếm khi thay đổi. Đồng thời, các liệu pháp trúng đích trực tiếp vào virus SARS-CoV-2 sẽ có hiệu quả cao nhất trong giai đoạn đầu của bệnh. Trong khi các liệu pháp miễn dịch hay kháng viêm có thể có lợi hơn trong giai đoạn sau của bệnh Covid-19.

Không chỉ nghiên cứu kết hợp các loại thuốc, việc tiêm trộn hai loại vaccine khác nhau cũng được tiến hành thử nghiệm. Theo nghiên cứu của Viện Huyết thanh Quốc gia Đan Mạch, tiêm trộn liều một vaccine AstraZeneca với liều hai vaccine Pfizer hoặc Moderna đem lại hiệu quả cao.

Kết quả thu được sau tiêm 14 ngày cho thấy, nguy cơ nhiễm Covid-19 giảm 88% so với những người không chủng ngừa. Con số thấp hơn không đáng kể so với hai mũi Pfizer. Dữ liệu được thu thập trong 5 tháng, kể từ tháng 2/2021 đến tháng 6/2021. Đây cũng là khoảng thời gian biến thể Alpha chiếm ưu thế ở Đan Mạch.

Mặc dù các nhà khoa học chưa khẳng định liệu tiêm trộn vaccine có hiệu quả chống biến thể Delta hay không, tuy nhiên các quốc gia có thể cân nhắc đến biện pháp này để giải quyết số ca nhiễm gia tăng và tình trạng thiếu nguồn cung vaccine. Cho đến nay, các chuyên gia không đưa ra khuyến nghị cụ thể về liều lượng, nhưng cho rằng các nước nên tính đến một số điều kiện như tình hình dịch tễ, sự lưu hành của biến thể và độ hiệu quả của vaccine.

Hiện tại, trong văn bản hướng dẫn triển khai tiêm vaccine mới nhất của Bộ Y tế Việt Nam nêu rõ, nếu số lượng vaccine Pfizer hạn chế thì ưu tiên sử dụng để tiêm liều thứ hai cho những người đã tiêm liều thứ nhất bằng AstraZeneca. Việc tiêm trộn hai loại vaccine có thể làm tăng nhẹ phản ứng thông thường sau tiêm chủng.