Gửi bình luận
Trong khi thị trường ô tô điện toàn cầu đang chững lại, ngành ô tô điện Trung Quốc không chỉ củng cố vị thế trong nước mà còn mở rộng ảnh hưởng ra toàn cầu.
Điều gì đang thúc đẩy ngành ô tô điện Trung Quốc, và liệu đây có phải là xu hướng phát triển dài hạn hay chỉ là một "bong bóng" kinh tế?
Nền kinh tế Trung Quốc đang trải qua giai đoạn tăng trưởng chậm, với sự suy thoái kéo dài của thị trường bất động sản và nhu cầu tiêu dùng yếu. Điều này đã dẫn đến doanh số bán xe chở khách giảm trong nhiều tháng liên tiếp. Sự suy yếu này phản ánh rõ nét qua niềm tin của người tiêu dùng, khi sự lạc quan về nền kinh tế giảm sút. Các hãng ô tô phương Tây như Volkswagen cũng đang đối mặt với những khó khăn khi đã đầu tư lớn vào thị trường Trung Quốc.
Trong quá khứ, các thương hiệu nước ngoài từng được người tiêu dùng Trung Quốc ưa chuộng nhờ vào uy tín và chất lượng. Tuy nhiên, gần đây, thị hiếu đã thay đổi. Người tiêu dùng Trung Quốc ngày càng ưu tiên các thương hiệu nội địa như BYD – một hãng xe điện nổi tiếng với khả năng sản xuất các dòng xe điện giá rẻ nhưng không kém phần hiện đại. Thị phần của các hãng ô tô nước ngoài tại Trung Quốc đã giảm mạnh, từ 62% năm 2019 xuống còn 44% trong 4 tháng đầu năm 2024. Ngược lại, các thương hiệu nội địa đang dần chiếm ưu thế và thách thức sự thống trị của các hãng ô tô phương Tây.
Một ví dụ điển hình là Volkswagen, một trong những nhà sản xuất ô tô hàng đầu thế giới, đang đối mặt với nguy cơ phải đóng cửa các nhà máy tại Đức lần đầu tiên trong lịch sử 87 năm của mình. Trong khi đó, các hãng xe sang như Mercedes-Benz cũng chứng kiến lợi nhuận giảm mạnh do nhu cầu suy yếu tại thị trường Trung Quốc.
Trung Quốc đã tận dụng tối đa chính sách trợ cấp của chính phủ và chuỗi cung ứng pin vượt trội để đẩy mạnh phát triển xe điện. Điều này đã giúp các hãng xe ô tô nội địa phát triển mạnh mẽ hơn so với các đối thủ nước ngoài. Trong 5 năm qua, Trung Quốc đã chuyển dịch từ thời đại của động cơ đốt trong – giai đoạn mà các dòng xe nhập khẩu được coi là đỉnh cao của công nghệ – sang thời đại xe điện, nơi mà Trung Quốc dẫn đầu về công nghệ và quy mô sản xuất.
Lòng yêu nước cũng là một yếu tố quan trọng trong việc người tiêu dùng Trung Quốc chuyển hướng sang ủng hộ các thương hiệu nội địa. Ông Peter Anderson, chuyên gia về xe ô tô nhận định rằng sự phát triển của các công ty xe điện Trung Quốc không chỉ là kết quả của các chính sách hỗ trợ từ chính phủ mà còn nhờ vào tinh thần dân tộc mạnh mẽ. Người tiêu dùng Trung Quốc tự hào về sản phẩm của đất nước mình và sẵn sàng ủng hộ các thương hiệu trong nước như một cách thể hiện lòng yêu nước. Điều này khiến các hãng xe nước ngoài phải nỗ lực thích ứng với thị trường đang thay đổi nhanh chóng.
Trong khi đó, các hãng xe nội địa của Trung Quốc không chỉ chú trọng vào phát triển công nghệ mà còn sáng tạo với các tính năng hiện đại, như màn hình cảm ứng lớn, hệ thống giải trí, trí tuệ nhân tạo (AI), và khả năng tự lái – những yếu tố đã khiến xe điện Trung Quốc trở nên hấp dẫn hơn nhiều so với các dòng xe truyền thống từ Đức hay Nhật Bản.
Xuất khẩu là một điểm sáng trong bối cảnh kinh tế Trung Quốc chững lại. Các hãng xe ô tô Trung Quốc đang không ngừng mở rộng thị trường ra nước ngoài, đặc biệt tại châu Âu – một thị trường quan trọng và đầy thách thức. Theo công ty tư vấn Inovev, thị phần của các hãng xe ô tô Trung Quốc tại châu Âu đã tăng từ 12% lên 17% chỉ trong một năm.
Những thương hiệu xe như BYD, Geely (Polestar), và SAIC Motor (MG) đang cạnh tranh mạnh mẽ với các hãng xe truyền thống của châu Âu. Với giá thành sản xuất thấp nhờ lực lượng lao động giá rẻ và chuỗi cung ứng hiệu quả, các hãng xe Trung Quốc có thể cung cấp những chiếc xe với giá cả phải chăng hơn nhiều so với đối thủ từ châu Âu.
Ông Peter Anderson cũng nhận định rằng những cải tiến vượt bậc về chất lượng và hiệu suất của các hãng xe Trung Quốc đã khiến người tiêu dùng tại các thị trường như Australia ngày càng cởi mở hơn với xe điện từ Trung Quốc. Sự thay đổi này không chỉ là một hiện tượng tạm thời mà có thể sẽ là một xu hướng lâu dài.
Tuy nhiên, con đường xuất khẩu của các hãng xe Trung Quốc không phải lúc nào cũng thuận lợi. Liên minh châu Âu (EU) đang xem xét áp dụng mức thuế lên tới 45% đối với xe điện nhập khẩu từ Trung Quốc, nhằm bảo vệ ngành công nghiệp ô tô trong nước khỏi sự cạnh tranh khốc liệt. Hoa Kỳ cũng đã áp dụng mức thuế 100% đối với xe điện Trung Quốc, có hiệu lực từ tháng 9/2024, với lý do chống lại các chính sách trợ cấp Nhà nước và sản xuất dư thừa từ phía Trung Quốc.
Mặc dù vậy, các công ty xe điện Trung Quốc vẫn lạc quan và tiếp tục đầu tư mạnh mẽ vào việc mở rộng ra thị trường nước ngoài. Các thương hiệu như Chery Automobile đã bắt đầu xây dựng nhà máy mới tại Barcelona, Tây Ban Nha, để tránh các rào cản thuế quan và gia tăng sự hiện diện tại châu Âu. Chiến lược này tương tự với những gì mà các hãng xe Nhật Bản và Hàn Quốc đã làm trong quá khứ khi mở rộng ra thị trường toàn cầu.
Bất chấp các rào cản thương mại và sự suy giảm của ngành xe điện trên toàn cầu, ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc vẫn là một điểm sáng. Các công ty phương Tây, dù phải đối mặt với nhiều thách thức, vẫn không thể từ bỏ thị trường ô tô khổng lồ ở Trung Quốc. Họ đã tìm cách hợp tác với các đối tác Trung Quốc để đảm bảo vị thế của mình tại thị trường này.
Chẳng hạn như Volkswagen đã hợp tác với XPENG Motors – một hãng xe điện Trung Quốc – để nắm giữ 5% cổ phần và thúc đẩy sự phát triển trong lĩnh vực xe điện. Tương tự, Stellantis – công ty sở hữu nhiều thương hiệu như Fiat, Peugeot và Jeep – đã mua lại 21% cổ phần của nhà sản xuất xe điện Leapmotor với mục tiêu tận dụng cơ hội từ sự trỗi dậy của ngành xe điện Trung Quốc.
Tóm lại, ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc đang bước vào một kỷ nguyên mới với sự phát triển mạnh mẽ trong lĩnh vực xe điện. Trong khi thị trường toàn cầu đang chững lại, Trung Quốc vẫn kiên định với chiến lược của mình, không chỉ củng cố vị thế trong nước mà còn mở rộng ảnh hưởng ra toàn cầu. Điều này tạo ra nhiều thách thức nhưng cũng đồng thời mang lại cơ hội cho cả các hãng xe nội địa và quốc tế trong bối cảnh thị trường ô tô ngày càng cạnh tranh hơn.
Nhiều chuyên gia nhận định, với đà phát triển và vươn ra bên ngoài mạnh mẽ của ngành xe điện Trung Quốc như hiện nay, trong tương lai không xa, xe điện Trung Quốc sẽ thống trị thị trường toàn cầu dù rằng hiện nay không ít hãng xe ô tô điện Trung Quốc đang thua lỗ và tồn kho lớn.
