Thấy gì từ làn sóng các công ty Trung Quốc đến Việt Nam?

NGUYỄN CHUẨN• 19/03/2023 04:15

Các nhà cung cấp Trung Quốc đang đua nhau đến Việt Nam khi nước này hủy bỏ chính sách “zero-COVID” khắc nghiệt, mở ra lối thoát cho các doanh nghiệp trong cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung.

>>>Doanh nghiệp Trung Quốc hưởng lợi gì từ lệnh trừng phạt Nga?

Theo chân các tập đoàn lớn

Theo báo cáo của hãng thông tấn Reuters, Việt Nam đã nhận được làn sóng đầu tư lớn từ Trung Quốc kể từ khi nước láng giềng này đột ngột hủy bỏ chính sách “zero-COVID”, một chiến lược ngăn chặn virus nghiêm ngặt và giải phóng lợi ích bị dồn nén từ các công ty và nhà cung cấp của họ, đồng thời chạy trốn khỏi tác động của xung đột thương mại Mỹ-Trung.

Vốn FDI Trung Quốc vào Việt Nam đã gia tăng trong thời gian gần đây.

Một thống kê của Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho thấy, sau khi Trung Quốc kết thúc chính sách zero-COVID vào tháng 12 năm ngoái, các công ty nước này đã dành 50 ngày đầu tiên của năm 2023 để đầu tư vào 45 dự án mới tại Việt Nam, nhiều nhất là từ một quốc gia.

Các chuyên gia trong ngành cũng cho biết, những tên tuổi lớn đã có mặt tại Việt Nam, bị thu hút bởi các hiệp định thương mại tự do và vị trí địa lý, các công ty tạo nên làn sóng nhà đầu tư hiện nay chủ yếu là các nhà cung cấp nhỏ hơn cho các công ty lớn hơn đó.

Thêm động lực cho động thái này là chi phí lao động ngày càng tăng ở Trung Quốc, cùng sự mở rộng các hạn chế của Mỹ đối với thương mại liên quan đến công nghệ cao với Trung Quốc và thuế quan ăn miếng trả miếng từ cuộc chiến thương mại Trung-Mỹ đã gây ra làn sóng đầu tư của Trung Quốc vào Việt Nam.

Michael Chan, giám đốc cấp cao về cho thuê của công ty chuyên gia bất động sản công nghiệp BW Industrial Development, cho biết: “Các yêu cầu từ các công ty Trung Quốc về đầu tư sản xuất tại Việt Nam đã tăng theo cấp số nhân trong quý cuối cùng của năm ngoái. Đầu tư của Trung Quốc tại Việt Nam đã tăng lên đáng kể”.

Ông cũng cho biết thêm: “Các công ty Trung Quốc chuyển đến đây chủ yếu để phục vụ những khách hàng của họ đã chuyển đến sớm hơn”.

>>>VCCI sẵn sàng hỗ trợ các doanh nghiệp Trung Quốc

>>>Doanh nghiệp Trung Quốc vẫn lo ngại gián đoạn sản xuất vì COVID-19

Làn sóng đầu tư mới từ Trung Quốc

Trên thực tế, sự đổ bộ trước đó của các tập đoàn lớn nước ngoài như Samsung Electronics, Canon và Apple với các nhà lắp ráp thiết bị như Foxconn và Luxshare Precision đã góp phần mở rộng nhanh chóng các cụm công nghiệp trong các lĩnh vực đa dạng như điện thoại thông minh và máy in tại Việt Nam.

khu công nghiệp DEEP C ở miền bắc Việt Nam là nơi nhiều nhà cung cấp Trung Quốc đặt chân.

Khu công nghiệp DEEP C ở miền bắc Việt Nam là nơi nhiều nhà cung cấp Trung Quốc đặt chân.

Các công ty nhỏ hơn cung cấp vật tư và dịch vụ cho các tập đoàn lớn hơn có cơ sở ở Việt Nam hiện chiếm phần lớn trong số các công ty Trung Quốc đầu tư vào Việt Nam, đặc biệt là ở phía bắc, các giám đốc điều hành ngành cho biết.

Theo các chuyên gia phân tích nhận định, quy mô của các nhà cung cấp này được phản ánh trong chi tiêu trung bình của Trung Quốc cho các dự án mới của Việt Nam trong năm nay là khoảng 5,6 triệu USD, so với mức trung bình dài hạn là 6,5 triệu USD.

Ví dụ, trong ngành công nghiệp tấm pin mặt trời của Việt Nam, do các công ty Trung Quốc thống trị, đã có một lượng lớn các nhà cung cấp dịch vụ hỗ trợ như đúc nhựa, đúc khuôn và lưu trữ năng lượng.

Năm ngoái, các nhà cung cấp nhà sản xuất bảng điều khiển Trung Quốc, bao gồm cả công ty lưu trữ điện Growatt, đứng sau hai trong số các khoản đầu tư chính vào Việt Nam vào các nhà máy sản xuất sẵn, dữ liệu từ Tập đoàn tư vấn bất động sản CBRE của Hoa Kỳ cho thấy. Những nhà máy như vậy thường được các công ty nhỏ ưa chuộng hơn khi thâm nhập vào các quốc gia mới.

Dữ liệu cũng cho thấy, các công ty điện tử, robot và thiết bị gia dụng của Trung Quốc cũng nằm trong số những người chi tiêu nhiều nhất cho các hợp đồng thuê công nghiệp vào năm ngoái. Những người khác bao gồm các công ty ván sàn, nhà sản xuất kính và nhà cung cấp hộp và linh kiện cho các thiết bị của Apple được lắp ráp bởi Foxconn và Luxshare.

Nhìn chung, trong khi các nền kinh tế trên toàn thế giới gặp khó khăn trong việc bình thường hóa sau đại dịch và kéo theo đó là sự sụt giảm đầu tư nước ngoài vào Việt Nam, các công ty Trung Quốc đã tăng gấp ba lần chi tiêu cho các địa điểm xây dựng mới ở Việt Nam trong năm nay lên 250 triệu USD so với cùng kỳ năm trước. Con số này chỉ đứng sau đầu tư từ Singapore và hơn hẳn các nhà đầu tư lớn hơn theo truyền thống như Hàn Quốc và Nhật Bản.

Ông Koen Soenens, giám đốc kinh doanh tại khu công nghiệp DEEP C ở miền bắc Việt Nam, cho biết, số lượng hợp đồng mà công ty của ông ký với các công ty Trung Quốc vào năm 2022 đã tăng mạnh vào cuối năm và trong quý vừa qua, cao hơn đáng kể so với số lượng hợp đồng đã ký với các công ty từ bất kỳ quốc gia nào khác. Trong số các đối tác mới, ông đề cập đến nhà cung cấp ô tô Xiamen Sunrise Group, nhà sản xuất linh kiện bảng điều khiển năng lượng mặt trời Hanghzou First Applied Material và nhà sản xuất thiết bị sạc xe điện Starchange.

“Chúng tôi hy vọng xu hướng này sẽ tiếp tục trong năm nay dựa trên các yêu cầu mà chúng tôi nhận được từ Trung Quốc”, ông Soenens cho biết.