Thúc đẩy giao thương Việt - Nhật (Kỳ 2): Kinh tế số

TRƯƠNG KHẮC TRÀ• 28/11/2021 07:47

Kinh tế số là lĩnh vực Việt Nam có thể học hỏi Nhật Bản về kinh nghiệm xây dựng hạ tầng, chuẩn bị nguồn lực,...

Nhật Bản rất có tiềm lực về công nghệ số

>>Thúc đẩy giao thương Việt Nhật (Kỳ 1) Gã khổng lồ điện tử...làm nông

Nếu như cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 3 sản sinh ra kinh tế số thì cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 sẽ tôn vai trò kinh tế số lên ngôi vị số một - mà biểu hiện của nó là quá trình hợp nhất các công nghệ đang dần xóa nhòa ranh giới giữa các lĩnh vực vật lý, kỹ thuật số và sinh học.

Cứ mỗi cuộc cách mạng công nghiệp diễn ra sẽ giúp cho vài quốc gia vươn lên trở thành cường quốc, xin nhấn mạnh con số này không quá 10. Nghĩa là phần còn lại chấp nhận đi sau, trông chờ vào hợp tác, chuyển giao công nghệ, kỹ thuật.

Nắm bắt được quy luật này, Việt Nam đã có những bước đi cần thiết. Đến năm 2019, kinh tế số Việt Nam đóng góp 12 tỷ USD, với mức tăng trưởng cao nhất nhì khu vực.

Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 đã xác định mục tiêu Việt Nam thuộc nhóm 50 nước dẫn đầu về chính phủ điện tử, đến năm 2025 kinh tế số chiếm 20% GDP; tỉ trọng kinh tế số trong từng ngành, lĩnh vực đạt tối thiểu 10%; đến năm 2030, kinh tế số chiếm 30% GDP; tỉ trọng kinh tế số trong từng ngành, lĩnh vực đạt tối thiểu 20%.

Nhưng có điều, kinh tế số phát triển tại Việt Nam chủ yếu vẫn là nền tảng giao dịch và được phát triển dựa trên các ứng dụng sáng tạo đã có sẵn của thế giới như Facebook, Gojek, Grab,…những nền tảng phát triển bởi Việt Nam còn hạn chế.

Điều này trông có vẻ như mua linh kiện về lắp ráp để xây dựng ngành công nghiệp ô tô nội địa. Tuy đem lại giá trị thặng dư cho nền kinh tế nhưng không thể nói là bền vững.

Việc không đủ tiềm lực kinh tế số là điều…hiển nhiên với nhiều nước. Bởi cuộc cách mạng này tiếp tục dựa trên nền tảng cuộc cách mạng trước. Nói cách khác, quốc gia nào làm chủ công nghệ trong cuộc cách mạng công nghiệp thứ 3 thì có lợi thế tuyệt đối trong cuộc cách mạng công nghiệp thứ 4.

AI, IoT, bán dẫn,…đều là những lĩnh vực đòi hỏi nhiều chất xám và đầu tư tốn kém, thời gian dài, rủi ro cao. Cần tinh hoa của nhiều ngành công nghiệp khác nhau như khai khoáng, luyện kim, chế tạo máy, với sự tham gia của các trường đại học, các viện nghiên cứu và các tổ chức đối tác.

Với kinh tế số, Nhật Bản là đối tác phù hợp nhất với Việt Nam hiện nay, xét về mối quan hệ, trình độ, chiều sâu công nghệ lẫn kinh nghiệm quản lý, đào tạo nguồn lực con người.

Nhật Bản có lượng kỹ sư công nghệ thông tin (IT) nhiều thứ 4 trên thế giới, khoảng 1,2 triệu người. Dự kiến đến năm 2030, các công việc liên quan đến AI, IoT cần thêm 270 nghìn người. Đây là “dư địa” Việt - Nhật có thể hợp tác.

Nhiều tập đoàn công nghệ hàng đầu Nhật Bản đã làm ăn tại Việt Nam

>>Kinh tế là trụ cột trong hợp tác Việt - Nhật

Rất nhiều tập đoàn Nhật Bản đang làm ăn tại Việt Nam đã mang đến các quy trình công nghệ rất tân tiến như Honda, Toyota, Panasonic, Sony, Canon,…các doanh nghiệp này chính là “sếu đầu đàn” về kinh tế số của Nhật. Hấp thu công nghệ từ khu vực FDI là khả dĩ.

Việt Nam cần học hỏi kinh nghiệm của Nhật Bản, đó là một chiến lược sâu, toàn diện và thực chất, tác động vào từng ngành nghề, lĩnh vực cụ thể; chuyển trạng thái cơ cấu nền kinh tế để phù hợp với phương thức sản xuất mới.

Gần đây, trong các chương trình kinh tế như Abenomics, Suganomics và Fumionomics đều nhất quán xác định lấy công nghệ thông tin làm trụ cột phục hồi kinh tế trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19, nằm trong chương trình tổng thể về xã hội 5.0.