Tín hiệu tích cực từ đối thoại cấp cao Mỹ - Trung

>> Bất đồng Mỹ- Trung "phủ bóng" lên Thượng đỉnh G20

Theo New York Times, bức ảnh Tổng thống Biden bắt tay Chủ tịch Tập Cận Bình được truyền thông Trung Quốc đăng tải rộng rãi cùng những bình luận đầy tích cực từ Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị là những tín hiệu tích cực cho thấy hai bên đang nỗ lực ngăn chặn mối quan hệ chuyển biến xấu, ngay cả khi những bất đồng sâu sắc vẫn tồn tại.

Tại buổi họp báo sau cuộc gặp mặt giữa Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Biden, ông Vương Nghị cho biết hai nguyên thủ đã có những trao đổi thẳng thắn, sâu sắc, mang tính xây dựng và chiến lược về các vấn đề lớn liên quan quan hệ Trung – Mỹ và triển vọng hòa bình, phát triển của thế giới.

Ông Vương Nghị cho rằng: Ngoại giao nguyên thủ là kim chỉ nam cho quan hệ Trung – Mỹ, đồng thời đóng vai trò chỉ đạo chiến lược không thể thay thế đối với sự phát triển của quan hệ song phương. Chủ tịch Trung Quốc đã kêu gọi hai nước nhìn nhận đúng đắn về chính sách đối nội, đối ngoại cũng như ý muốn chiến lược của nhau, thiết lập một nền tảng giao lưu đối thoại không đối đầu, cùng thắng.  

Đáng chú ý, cuộc gặp giữa Chủ tịch Trung Quốc và Tổng thống Mỹ đã xác định rõ phương hướng là ngăn chặn quan hệ Trung – Mỹ đi chệch hướng và mất kiểm soát, tìm ra con đường sống chung đúng đắn của hai nước lớn, đồng thời cho thế giới thấy, hai nước có thể quản lý tốt bất đồng, tránh cạnh tranh khốc liệt dẫn đến đối kháng xung đột.

>> Cơ hội thúc đẩy hợp tác Mỹ - Trung chống biến đổi khí hậu

Bên cạnh đó, một tín hiệu đáng tích cực khác là hai nhà lãnh đạo đã đồng ý trao quyền cho các quan chức cấp cao chủ chốt để thảo luận về hợp tác trong các vấn đề toàn cầu, như đối phó biến đổi khí hậu và đảm bảo an ninh năng lượng, lương thực.

Đồng thời, hai bên cũng chấp thuận để Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken tới Bắc Kinh để tiếp tục thảo luận. Tuy nhiên, hiện chưa rõ liệu sự đồng thuận này có đồng nghĩa Bắc Kinh chấp nhận khởi động lại các cuộc đàm phán vốn đã ngừng trệ về những vấn đề trên hay không.

Ngoại trưởng Trung Quốc cũng đưa ra lời nhắc nhở rằng "điểm nóng" Đài Loan vẫn là nguồn gốc cho một cuộc khủng hoảng tiềm ẩn. Cụ thể, trong cuộc gặp với ông Biden, Chủ tịch Tập khẳng định vấn đề Đài Loan là "điều trọng yếu trong lợi ích cốt lõi của Trung Quốc", và là "lằn ranh đỏ" không thể xâm phạm trong quan hệ hai nước.

Trong khi đó, Mỹ cam kết tôn trọng nguyên tắc "Một Trung Quốc", nhưng vẫn duy trì quan hệ với Đài Loan và cung cấp cho hòn đảo các loại khí tài hiện đại. Trung Quốc từng cảnh báo quan hệ giữa nước này với Mỹ "sẽ bị phá vỡ nếu không xử lý đúng cách vấn đề Đài Loan".

Bên cạnh đó, một số vấn đề gai góc khác bao gồm nhân quyền và các lệnh trừng phạt, ông Vương Nghị cũng chỉ ra rằng chính quyền Biden cần phải làm nhiều hơn nữa để trấn an các nhà lãnh đạo Trung Quốc.

Có thể thấy, quan hệ Mỹ -Trung Quốc đã trở nên căng thẳng trong những năm gần đây do căng thẳng gia tăng về các vấn đề từ Hồng Kông và Đài Loan đến Biển Đông, các hoạt động thương mại và các hạn chế của Hoa Kỳ đối với công nghệ Trung Quốc.

Tuy nhiên, các quan chức Mỹ cho biết cả Bắc Kinh và Washington đã có những nỗ lực thầm lặng trong hai tháng qua để hàn gắn quan hệ. Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Janet Yellen trước đó đã nói với các phóng viên ở Bali rằng, cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo nhằm mục đích ổn định mối quan hệ và tạo ra một "bầu không khí chắc chắn hơn" cho các doanh nghiệp Mỹ.

Các chuyên gia đánh giá, cuộc trao đổi kéo dài 3 tiếng giữa hai nhà lãnh đạo nhiều khả năng sẽ mở ra những cuộc đối thoại cởi mở hơn trong tương lai. Ông Daniel Russel, Phó Chủ tịch phụ trách an ninh và ngoại giao quốc tế tại Viện Chính sách Xã hội Châu Á, cho rằng cuộc gặp giữa 2 nhà lãnh đạo Mỹ- Trung đã tập trung vào tầm nhìn chiến lược của họ và thỏa thuận trao quyền cho các quan chức cấp cao tham gia vào nỗ lực giải quyết những khác biệt song phương.

“Việc vạch ra các ưu tiên của mỗi nhà lãnh đạo chính là kiểu đối thoại mà hai nhà lãnh đạo cần thực hiện. Việc đối thoại và lắng nghe quan điểm trực tiếp sẽ giúp hai nhà lãnh đạo thấu hiểu nhau hơn”, ông Russel nói.