Vẫn còn áp lực với khởi nghiệp sáng tạo, đổi mới sáng tạo

TUẤN VỸ• 13/06/2024 01:37

Trong quá trình khởi nghiệp gắn với đổi mới sáng tạo, các startup vẫn còn gặp nhiều áp lực, khó khăn xuất phát từ cơ chế chính sách cũng như thiếu vốn, kinh nghiệm,...

>>Vốn tín dụng cho khởi nghiệp

Khoa học công nghệ đổi mới sáng tạo được chính phủ xác địnhlà một nội dung trong các đột phá chiến lược để phát triển kinh tế - xã hội, đổi mới mô hình tăng trưởng, tạo đột phá nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh của nền kinh tế.

Quy định chồng chéo

Thời gian qua, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo góp phần quyết định đưa Việt Nam vượt qua mức thu nhập trung bình để đến năm 2030 là nước có khoa học công nghệ hiện đại, là nước thu nhập trung bình cao và đến năm 2045 trở thành nước có thu nhập cao. Hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo của Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ, tạo ra thế hệ doanh nhân mới, kinh doanh dựa trên tài sản trí tuệ, đủ năng lực tiếp cận thị trường toàn cầu. Mạng lưới hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo đã và đang phát triển năng động, hiệu quả với sự tham gia tích cực của các chủ thể trong hệ sinh thái.

Văn hóa, tinh thần khởi nghiệp sáng tạo được lan tỏa mạnh mẽ với khát vọng vươn lên. Đến nay, Trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo quốc gia đang được thành lập tại Hà Nội, Đà Nẵng và TP. HCM và các địa phương. Trong đó, hơn 20 địa phương đã hình thành trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo để tiếp nối các nguồn lực của địa phương với nguồn lực quốc gia.

Thông tin từ tại TechFest QuangNam 2024, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Hoàng Minh cho hay năm 2022, hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo Việt Nam tăng 5 bậc, đứng vị trí 54 trong bảng xếp hạng hệ sinh thái khởi nghiệp toàn cầu. Năm 2023, Việt Nam ước tính có khoảng 3.800 doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, trong đó có 11 doanh nghiệp được định giá trên 100 triệu USD, 2 doanh nghiệp kỳ lân khởi nghiệp.

Vẫn còn nhiều áp lực đối với doanh nghiệp, chủ thể khởi nghiệp.

Đến nay đã có 208 quỹ đầu tư, 84 vườn ươm, 35 tổ chức thúc đẩy kinh doanh, số lượng nhà đầu tư tiếp tục phát triển tích cực. Tuy nhiên, bên cạnh các kết quả tích cực đã đạt được, Thứ trưởng Minh cho rằng vẫn còn nhiều khó khăn cho khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo.

Cụ thể, Thứ trưởng Hoàng Minh cho rằng trong các văn bản quy phạm pháp luật, văn bản hành chính hiện còn sử dụng các thuật ngữ về khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo theo các cách hiểu khác nhau dẫn đến sự không chuẩn xác, khó khăn trong công ty quản lý nhà nước,... Việc định danh không đúng chức năng, nhiệm vụ các tổ chức liên quan đến đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp đổi mới sáng tạo vẫn còn chưa thống nhất.

“Hiện có nhiều tên gọi khác nhau, quy định khác nhau về điều kiện, tiêu chí, thẩm quyền cũng như cơ chế chính sách đối với việc thành lập của hoạt động của tổ chức, cá nhân hoặc tổ chức hỗ trợ hoạt động đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo. Các văn bản quy phạm pháp luật còn có phạm vi và đối tượng điều chỉnh liên quan đến khởi nghiệp sáng tạo, đổi mới sáng tạo đang được xây dựng và ban hành bởi nhiều cơ quan chủ trì khác nhau nhưng chưa có sự thống nhất xuyên suốt dẫn đến khó khăn, thậm chí không quyết định được cơ chế, chính sách ưu đãi cho đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo”, Thứ trưởng Hoàng Minh nói.

Áp lực về vốn, kinh nghiệm

Theo ý kiến các chuyên gia, doanh nghiệp startup hiện nay hoạt động phần lớn dựa trên nguồn vốn sẵn có từ bản thân, vốn vay và vốn đầu tư từ các đơn vị đầu tư,... Tuy nhiên, số lượng nhà đầu tư, quỹ đầu tư dành cho khởi nghiệp sáng tạo hiện nay là chưa nhiều, dẫn đến nhiều đơn vị gặp trở ngại trong các giai đoạn của khởi nghiệp. Từ đây khiến nhiều ý tưởng, dự án lâm cảnh “đứng bánh” dù tiềm năng phát triển cao.

Ngoài ra nhiều startup khi bắt đầu hành trình vẫn thiếu hụt kiến thức cơ bản, kinh nghiệm trong lĩnh vực lựa chọn khởi nghiệp. Vì vậy dẫn đến tính trạng không thể đứng vững trên thị trường đầy cạnh tranh như hiện nay.

Trong lần chia sẻ với phóng viên Diễn đàn Doanh nghiệp, ông Nguyễn Hữu Thảo – nhà sáng lập One Local, ứng dụng cung ứng dịch vụ du lịch toàn diện cho hay vấn đề vốn khiến đơn vị gặp nhiều khó khăn. Vì vậy, ông Thảo cho rằng cần có thêm nhiều chính sách về vốn để hỗ trợ cộng đồng startup có động lực để tiếp tục hành trình của mình.

Cần có hành lang pháp lý động bộ, chính sách hỗ trợ khởi nghiệp thuận lợi để tiếp thêm động lực cho các startup.

Từ thực tiễn, Thứ trưởng Bộ KH&CN Hoàng Minh cho rằng để thúc đẩy phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo Việt Nam cần phải nhanh chóng xây dựng và hoàn thiện hành lang pháp lý, tạo sự thống nhất và đồng bộ trong xây dựng, sửa đổi, bổ sung các cơ chế chính sách, bố trí các nguồn lực để thúc đẩy khởi nghiệp sáng tạo, đổi mới sáng tạo. Hiện nay, Bộ KH&CN hiện đang chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan để sửa đổi, bổ sung luật khoa học công nghệ năm 2023 và dự kiến trình quốc hộ vào năm 2025.

“Trong đó, sẽ thống nhất đồng bộ hóa, luật hóa các vấn đề lớn có tính cơ bản như chính sách sử dụng vốn ngân sách để đầu tư cho đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo, chính sách thuế, ưu đãi, sử dụng tài sản công mà hiện đang bị điều hành bởi nhiều chính sách khác nhau”, Thứ trưởng Minh thông tin.