Vì sao đầu tư đổi mới sáng tạo chưa mang lại “trái ngọt”?

HẠNH LÊ• 04/01/2023 04:15

Đổi mới sáng tạo là khái niệm nằm trong top 3 ưu tiên hàng đầu của các doanh nghiệp và kích hoạt hành động của doanh nghiệp.

>>>Công nghệ làm đòn bẩy cho đổi mới sáng tạo

Nhu cầu đổi mới sáng tạo của các doanh nghiệp trên toàn cầu hiện rất lớn, thể hiện qua số lượng phòng thí nghiệm đổi mới sáng tạo (innovation lab) xuất hiện ngày càng nhiều. Xu hướng này phát triển hơn hơn ở châu Á, nơi đã vượt qua châu Âu về số lượng trung tâm đổi mới trong các doanh nghiệp. Việt Nam cũng không phải ngoại lệ. Theo đánh giá của WIPO, Việt Nam xếp thứ hai về đổi mới trong nhóm các quốc gia có thu nhập trung bình thấp.

TS. Seng Kiong Kok - Quyền Chủ nhiệm cấp cao bộ môn Sáng tạo và kinh doanh, Đại học RMIT Việt Nam (ảnh: PV)

Dẫn dữ liệu khảo sát gần đây, TS. Seng Kiong Kok - Quyền Chủ nhiệm cấp cao bộ môn Sáng tạo và kinh doanh, Đại học RMIT Việt Nam đánh giá những doanh nghiệp đầu tư nhiều vào đổi mới trong giai đoạn đại dịch toàn cầu vừa qua sẽ gặt hái được kết quả sản xuất kinh doanh cao hơn so với các doanh nghiệp khác. Vì vậy, rất ít doanh nghiệp đứng ngoài cuộc đổi mới sáng tạo. Khái niệm này hiện nằm trong top 3 ưu tiên hàng đầu của các doanh nghiệp và kích hoạt hành động của doanh nghiệp.

Tuy nhiên, đổi mới sáng tạo cũng là một khái niệm mới. Do đó, không ít các doanh nghiệp lúng túng trong việc xác định giá trị nhận được khi đầu tư cho đổi mới sáng tạo. Nói cách khác, doanh nghiệp dù có đầu tư xây dựng phòng thí nghiệm hay cơ sở hạ tầng đổi mới cho “bằng chị bằng em” cùng ngành nghề, lĩnh vực nhưng cùng đổi mới sáng tạo không đồng nghĩa với việc mang lại những kết quả kinh doanh giống nhau.

Ba vấn đề cốt lõi khiến doanh nghiệp chưa nhận được kết quả như mong muốn khi đổi mới sáng tạo. Đó là thiếu văn hóa doanh nghiệp, ít coi trọng hợp tác trong và ngoài doanh nghiệp, không đánh giá cao và thiếu tuân thủ các mục tiêu của tổ chức. Hiểu một cách đơn giản, để đổi mới sáng tạo thành công đòi hỏi doanh nghiệp không chỉ có chuyên môn và kiến thức kỹ thuật mà cần có năng lực lãnh đạo để điều phối, hướng dẫn và thúc đẩy các nguồn lực này nhằm đạt được mục tiêu của doanh nghiệp.

Qua trò chuyện với lãnh đạo các doanh nghiệp về mức độ sẵn sàng đổi mới sáng tạo và khả năng mở rộng đổi mới, TS. Seng Kiong Kok và các cộng sự đã chỉ ra 4 giải pháp doanh nghiệp cần có để đầu tư cho đổi mới mang lại những giá trị hiệu quả cao.

Vai trò lãnh đạo, điều phối, hướng dẫn quan trọng trong việc mang lại hiệu quả cao cho hoạt động đổi mới sáng tạo

Vai trò lãnh đạo, điều phối, hướng dẫn quan trọng mang lại hiệu quả cao cho hoạt động đổi mới sáng tạo

Thứ nhất, cần phải hướng tầm nhìn ra ngoài nội bộ tổ chức để tìm động lực đổi mới. Việc sử dụng và xây dựng các nguồn lực đổi mới trong nội bộ là điều tốt nhưng nếu tăng cường những hoạt động này bằng các cơ chế bên ngoài doanh nghiệp có thể sẽ là động lực bổ sung để thu hẹp khoảng cách giữa đổi mới và các giá trị tạo ra.

Thứ hai, tìm hiểu về cơ cấu tổ chức sẽ giúp xác định cách khai thác những nguồn lực đổi mới có giá trị. Cơ cấu tổ chức ở đây bao gồm các cấu trúc hữu hình như mạng lưới chi nhánh và vị trí địa lý, cũng như các tổ hợp cấu trúc chính trị-xã hội ít hữu hình hơn như hệ thống lãnh đạo và quản trị.

Thứ ba, cần chú trọng trau dồi và hỗ trợ các nhóm khác nhau trong đội ngũ nhân sự. Đổi mới là một quá trình mang tính chất đột phá, đòi hỏi các tổ chức và nhân sự hiểu rõ hơn về những vấn đề tồn tại hiện tại, loại bỏ những lối mòn trong tư duy để tìm ra giải pháp; tạo ra môi trường cho phép các cá nhân sáng tạo và khuyến khích các cá nhân mạnh dạn đưa ra ý kiến không đồng thuận.

Cuối cùng, cần hiểu rõ quy định để đảm bảo đổi mới sáng tạo phù hợp với các mục tiêu của doanh nghiệp. Hoạt động đổi mới sáng tạo thường chỉ thực sự diễn ra khi doanh nghiệp phải đối mặt với trở ngại, còn các quy định sẽ giúp xác định mức độ đổi mới thể chế.