Vì sao dòng vốn FDI rút khỏi Trung Quốc?

Dòng vốn FDI đang tháo chạy khỏi Trung Quốc với lưu lượng ngày một nhanh hơn. Nhiều diễn biến chưa từng có tiền lệ, những con số kỷ lục không mong muốn được tạo ra. Trung Quốc thay đổi chính sách hay nhà đầu tư không còn yên tâm?

Kết thúc quý 2, vốn FDI thực hiện trên cán cân thanh toán của nước này đã giảm khoảng 15 tỷ USD. Trong nửa đầu năm nay, dòng vốn FDI vào Trung Quốc giảm khoảng 5 tỷ USD.

Nếu tình hình còn tiếp diễn trong khoảng thời gian cuối năm nay, thì năm 2024 sẽ là năm đầu tiên nhà đầu tư trực tiếp nước ngoài rút vốn kể từ thời điểm bùng nổ đầu tư vào đại lục, đầu thập niên 90.

Thứ nhất, Trung Quốc không còn là thị trường dễ làm ăn như trước đây do nhiều nguyên nhân, trong đó phải kể đến sự lớn mạnh của nền kinh tế này kéo theo tính tự chủ ngày càng cao của doanh nghiệp trong nước.

Nếu như trước đây các nhà sản xuất ô tô Đức, Mỹ được chào đón nhờ mang lại lợi thế về công nghệ, mẫu mã; phương pháp quản lý sản xuất công nghiệp, thì lúc này chính doanh nghiệp Trung Quốc dư sức thay thế doanh nghiệp nước ngoài.

Năm 1999, chuỗi cà phê Starbucks đến Trung Quốc, tạo ra sự thay đổi ý thức tiêu dùng về việc cần thiết phải có loại thức uống này trong đời sống thường nhật. Starbucks có gần 20 năm biến Trung Quốc thành thị trường tốt nhất của họ. Nhưng từ năm 2017, hàng loạt cái tên trong nước như Luckin coffee, Cotti,… đã chiếm lại thị phần.

Thứ hai, quan hệ ngoại giao Trung Quốc - Mỹ đang xấu nhất kể từ năm 1972, sau sự kiện “ngoại giao bóng bàn”. Trong lĩnh vực thương mại, việc trả đũa thuế quan lẫn nhau khiến doanh nghiệp Mỹ tìm cách rút khỏi đại lục, chuyển về cố hương hoặc sang một nước thứ 3.

Trong khi các gói thuế hồi thương chiến 2018 còn nguyên hiệu lực, mới đây Mỹ và EU tiếp tục tăng thuế với xe điện, pin xe điện, tấm năng lượng mặt trời có xuất xứ từ Trung Quốc. Thực tế này khiến cả doanh nghiệp Trung Quốc phải mang vốn đầu tư ra bên ngoài.

Chịu ảnh hưởng từ các quyết sách mới, các công ty công nghệ hàng đầu của Mỹ không còn cảm thấy được an toàn. Ví dụ, với điều khoản kiểm soát thông tin, dữ liệu từ chính phủ Trung Quốc đối với công ty nước ngoài, điều này đang đặt ra mối băn khoăn lớn trong cộng đồng doanh nghiệp toàn cầu.

Thứ ba, khả năng ông Donald Trump có thể quay trở lại Nhà trắng sau bầu cử Tổng thống Mỹ vào tháng 11 tới cũng là nguyên nhân chủ yếu khiến cộng đồng doanh nghiệp chuẩn bị kịch bản thương mại, đầu tư Trung - Mỹ trở nên xấu hơn. Ông Trump đã đề xuất ý tưởng áp thuế quan 60% lên toàn bộ hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc.

Chênh lệch lãi suất tại Trung Quốc và các nền kinh tế khác cũng thôi thúc nhà đầu tư mang tiền đến những nơi có lãi suất cao, trong khi Bắc Kinh đã hạ lãi suất để kích thích nền kinh tế.