"Bí quyết" thành công của Trung Quốc trong công nghệ sạch

CẨM ANH• 29/04/2024 03:00

Nhiều yếu tố, đặc biệt là R&D... đã đưa Trung Quốc trở thành quốc gia đóng vai trò quan trọng trong thị trường công nghệ sạch toàn cầu.

>> Trung Quốc sẽ dẫn đầu thị trường ô tô bay toàn cầu?

Trung Quốc đang dẫn đầu toàn cầu về R&D trong công nghệ sạch

Trung Quốc đang dẫn đầu toàn cầu về R&D trong lĩnh vực công nghệ sạch

Ngành năng lượng sạch củaTrung Quốc là động lực lớn nhất cho tăng trưởng GDP vào năm 2023, đóng góp 40% (khoảng 1,6 nghìn tỷ USD) vào tăng trưởng kinh tế của nước này. Cam kết của đất nước đối với năng lượng tái tạo được nhấn mạnh bằng các khoản đầu tư đáng kể vào ngành này.

Lấy lĩnh vực năng lượng mặt trời làm ví dụ. Đầu tư của Trung Quốc vào hệ thống cung cấp quang điện (PV) mới trong 10 năm qua đã vượt quá 50 tỷ USD - gấp 10 lần so với toàn bộ châu Âu. Sự gia tăng đầu tư này đã củng cố sự độc lập về năng lượng của Trung Quốc và thúc đẩy tạo việc làm, với hơn 300.000 việc làm được bổ sung kể từ năm 2011. Trung Quốc hiện chiếm hơn 80% thị phần trong tất cả các giai đoạn sản xuất tấm pin mặt trời, từ polysilicon đến mô-đun, củng cố vị thế dẫn đầu toàn cầu về năng lượng mặt trời.

Hơn nữa, ngành điện gió của Trung Quốc vẫn đang tiếp tục mở rộng, bằng chứng là công suất gió đã tăng thêm 37 gigawatt (GW) vào năm 2022, bao gồm cả sự tăng trưởng đáng kể ở các trang trại gió ngoài khơi.

Đáng chú ý, sự thống trị của Trung Quốc còn mở rộng sang thị trường xe điện (EV). Trung Quốc chiếm gần 60% số lượng đăng ký ô tô điện mới trên toàn cầu vào năm 2022. Ô tô điện của Trung Quốc chiếm 29% tổng doanh số bán ô tô nội địa, vượt mục tiêu quốc gia năm 2025 trước thời hạn rất nhiều. Các mục tiêu năng lượng tái tạo đầy tham vọng của đất nước được nêu trong Kế hoạch 5 năm lần thứ 14 tiếp tục báo hiệu một động lực bền vững hướng tới các giải pháp năng lượng sạch hơn.

Theo các chuyên gia nhận định, sự kết hợp giữa các sáng kiến chính sách, đầu tư có mục tiêu, hợp tác công nghệ và nỗ lực nghiên cứu và phát triển (R&D) nội bộ mạnh mẽ của Trung Quốc đã đưa nước này đi đầu trong sản xuất năng lượng tái tạo toàn cầu và đổi mới giao thông bền vững.

Ông Rakshith Shetty, nhà phân tích nghiên cứu tại Chương trình Nghiên cứu Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, Viện Takshashila, Karnataka, Ấn Độ nhận định, ngành điện gió của Trung Quốc đã chứng kiến sự tăng trưởng vượt bậc kể từ khi thành lập vào giữa những năm 1980 khi nước này bắt đầu nhập khẩu tua-bin từ châu Âu.

Theo thời gian, Trung Quốc đã nổi lên thành thị trường năng lượng gió lớn nhất thế giới, với các nhà sản xuất trong nước cung cấp gần 60% công suất lắp đặt trên toàn thế giới vào năm 2022, đạt được điều này một phần nhờ vào hơn 40 nhà sản xuất tuabin gió trong nước.

>> Mỹ không dễ đánh thuế pin mặt trời Trung Quốc

Năng lượng gió là một trong 3 lĩnh vực phát triển mạnh mẽ của Trung Quooc

Năng lượng gió là một trong 3 lĩnh vực phát triển mạnh mẽ của Trung Quốc

Đáng chú ý là sự trỗi dậy nhanh chóng của các công ty Trung Quốc như Sinovel, Goldwind và Dongfang- những công ty đã nhanh chóng vươn lên trở thành những doanh nghiệp chủ chốt của ngành điện gió vào năm 2009. Sự chuyển đổi này được tạo điều kiện nhờ quan hệ đối tác chiến lược với các công ty công nghệ nước ngoài.

Chiến lược độc đáo này đã thành công vì các đối tác công nghệ nước ngoài không phải là đối thủ cạnh tranh sản xuất mà là những nhà thiết kế công nghệ chuyên biệt. Bằng cách tận dụng các chiến lược chuyển giao độc đáo và tham gia vào các quy trình đồng thiết kế với các đối tác nước ngoài, các công ty Trung Quốc đã có thể sản xuất các tuabin có kích thước và độ phức tạp tương đương với các sản phẩm của các đối thủ cạnh tranh toàn cầu.

Bên cạnh đó, các thương vụ M&A như Goldwind mua Vensys (Đức) đã góp phần xây dựng năng lực R&D mạnh mẽ của Trung Quốc ở nước ngoài.

Ngoài ra, sự hỗ trợ của chính phủ dưới hình thức tài trợ R&D đã cho phép các nhà sản xuất Trung Quốc đầu tư đáng kể vào nghiên cứu và phát triển nội bộ, dẫn đến những đổi mới như tuabin ngoài khơi 5 MW của Sinovel và thành lập các trung tâm R&D chuyên biệt như Công nghệ Điện gió Ngoài khơi Quốc gia của Sinovel và Trung tâm R&D thiết bị.

Kết quả là, theo Báo cáo Gió Toàn cầu năm 2023, Trung Quốc chiếm 60% công suất sản xuất tuabin gió toàn cầu vào năm 2023, châu Âu đứng thứ hai với 19% và Mỹ thậm chí còn tụt xa hơn ở mức 9%.

Tương tự, lĩnh vực xe điện và xe hybrid của Trung Quốc đã chứng kiến những trường hợp chuyển giao công nghệ thông thường đáng chú ý, đặc biệt rõ ràng trong việc thành lập liên doanh. Các liên doanh này chủ yếu được thúc đẩy bởi sức hút của thị trường do các tiêu chuẩn khí thải nghiêm ngặt, vượt qua tiêu chuẩn của Hoa Kỳ và các quy định của chính phủ yêu cầu các liên doanh cổ phần đa số của Trung Quốc đối với các công ty ô tô nước ngoài.

SAIC Motor, nhà sản xuất ô tô lớn nhất Trung Quốc, đã liên doanh với một công ty pin lithium-ion của Mỹ và Volkswagen, đồng thời thiết lập các cơ sở hợp tác để phát triển công nghệ xe hybrid và xe chạy hoàn toàn bằng điện với General Motors. SAIC cũng đã mở rộng sự hiện diện quốc tế của mình thông qua các nỗ lực R&D ở nước ngoài, chẳng hạn như mua lại một công ty có trụ sở tại Anh. Tương tự, các công ty khác như Chery Auto đã tập trung vào nỗ lực R&D nội bộ để phát triển xe điện và xe hybrid, đặc biệt là ở phân khúc xe cỡ nhỏ.