Cải cách thể chế thực chất tạo động lực phát triển cho doanh nghiệp

Đây là một trong những nội dung được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm trao đổi tại phiên thảo luận về tình hình thực hiện kinh tế xã hội. Ngoài ra, tại Nghị quyết số 68, cải cách thể chế cũng đóng vai trò quan trọng trong việc mở đường cho sự phát triển kinh tế tư nhân.

Vì vậy, các chuyên gia kinh tế cho rằng, thực hiện các giải pháp đồng bộ để cải cách thể chế, cắt giảm “rừng” thủ tục hành chính trở thành một trong những nhiệm vụ cấp thiết, vấn đề cốt lõi trong thời gian tới nhằm khơi thông nguồn lực, đưa Nghị quyết số 68 vào cuộc sống.

Liên quan đến nội dung, TS Trần Thị Hồng Minh - Viện trưởng Viện Nghiên cứu chính sách và chiến lược (Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương) cho biết: tháo gỡ thể chế là câu chuyện dài và không thể cải cách chung chung. Cải cách thể chế cần bắt đầu từ những vấn đề cụ thể, nhỏ nhất cho doanh nghiệp.

TS Trần Thị Hồng Minh lấy ví dụ khi làm Luật Doanh nghiệp, một vấn đề đơn giản là cơ quan phụ trách đăng ký kinh doanh có thể yêu cầu doanh nghiệp nộp lý lịch tư pháp trong hồ sơ đăng ký doanh nghiệp. Nếu việc thực thi trên thực tế không thực sự khách quan, minh bạch có thể tạo thêm khó khăn cho doanh nghiệp.

Tương tự, một loạt vấn đề khác liên quan tới Luật doanh nghiệp, tới đăng ký kinh doanh… nếu không có sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước trong việc chia sẻ thông tin, doanh nghiệp phải chịu nhiều chi phí, tốn kém về thời gian, tiền bạc. Hay báo cáo do VCCI thực hiện cho thấy, nhiều tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật phát sinh vô hình chung chính là những điều kiện kinh doanh là rào cản doanh nghiệp tham gia, phát triển trong thị trường.

Báo cáo của VCCI về chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh và dòng chảy pháp luật kinh doanh cũng được một số đại biểu Quốc hội nhắc đến trong phát biểu của mình trên nghị trường khi đề cập về những bất cập, rào cản từ thủ tục hành chính trong đầu tư các dự án có sử dụng đất. Không chỉ là hệ thống văn bản pháp luật phức tạp mà nhiều doanh nghiệp tư nhân có thể gặp rủi ro bởi quy trình thủ tục khó xác định chính xác thời gian hoàn thành, có thể 1 năm, 2 - 3 năm hoặc nhiều hơn.

Điều tra của VCCI hàng năm cũng cho thấy, thực hiện các quy trình đầu tư đất đai là nhóm thủ tục được các doanh nghiệp phản ánh gặp nhiều khó khăn. Vì vậy, doanh nghiệp mong muốn cải cách quy tình giúp doanh nghiệp thuận lợi hơn, dễ dàng hoạt động và cách thức quản lý thông minh hơn.

Với quan điểm, cải cách thể chế, cắt giảm thủ tục hành chính cần đi vào thực chất nhằm khơi thông nguồn lực cho tăng trưởng cao, đại biểu Quốc hội Hà Sỹ Đồng đề nghị Chính phủ quyết liệt trong việc thành lập tổ công tác gồm các chuyên gia kinh tế, pháp luật để đề xuất tháo gỡ, đơn giản hoá thủ tục về đầu tư dự án, tập trung cắt giảm, hợp nhất hoặc liên thông thủ tục hành chính. Trước mắt, với dự án Một luật sửa 8 luật về lĩnh vực đầu tư tài chính mà Quốc hội sẽ thông qua cần có biện pháp đồng bộ đưa chính sách mới vào cuộc sống.

Liên quan đến việc câu chuyện thực thi, Viện trưởng Viện Nghiên cứu chính sách và chiến lược Trần Thị Hồng Minh đồng quan điểm và đề cập đến việc cần thực hiện triệt để hơn câu chuyện thực thi và cốt lõi nằm ở con người. Ở khâu cuối cùng, cán bộ công chức tiếp xúc với doanh nghiệp, doanh nhân được cải thiện sẽ góp phần đóng góp vào sự thành công của việc thực hiện Nghị quyết.

Do đó, chuyên gia cho rằng, cần có công cụ đánh giá năng lực, KPI đối với từng cán bộ, công chức và công cụ phản hồi từ người dân, doanh nghiệp về trách nhiệm và thái độ thực thi của cán bộ công chức. Đặc biệt ở những ngành nghề, lĩnh vực thường xuyên tiếp xúc với người dân, doanh nghiệp.