Cần có cơ quan điều phối công tác thanh tra, kiểm tra

Tham gia ý kiến tại Tọa đàm của Thủ tướng Chính phủ với doanh nghiệp về phát triển kinh tế tư nhân, ông Nguyễn Quốc Hiệp – Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam bày tỏ, Nghị quyết 66-NQ/TW và Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị thực sự là chìa khoá vàng mở cửa cho các doanh nghiệp vượt qua những rào cản lâu nay trong môi trường kinh doanh vốn dĩ đã rất khắc nghiệt. Đó là một cuộc cách mạng nhận thức đối với vai trò của các doanh nghiệp tư nhân trong sự nghiệp xây dựng, phát triển kinh tế đất nước.

Tuy nhiên, từ nhận thức đến hành động cụ thể là một quá trình đòi hỏi tất cả hệ thống chính quyền các cấp cùng vào cuộc.

Theo ông Hiệp, về cơ chế thanh kiểm tra, Nghị quyết 68-NQ/TW đã nêu rõ, mỗi năm chỉ thanh tra mỗi doanh nghiệp một lần nếu cần. Tuy nhiên chúng tôi cho rằng, nếu không cụ thể hoá và chỉ rõ đâu là cơ quan điều phối công tác thanh tra, kiểm tra thì vẫn xảy ra tình trạng kiểm tra chồng chéo doanh nghiệp.

Ví dụ cơ quan thuế, cơ quan quản lý đất đai, cơ quan quản lý xây dựng, quy hoạch, cơ quan quản lý phòng cháy, chữa cháy,… đều có thể vào kiểm tra các doanh nghiệp bất động sản. Vậy thì cơ quan nào sẽ điều phối công tác thanh kiểm tra để mỗi năm doanh nghiệp chỉ phải kiểm tra, thanh tra một lần?

“Ở đây các bộ, ngành đều độc lập với nhau, chưa kể các cơ quan chính quyền địa phương cũng có thể yêu cầu kiểm tra doanh nghiệp. Vì vậy, đây là vấn đề chúng tôi rất mong được quan tâm, chỉ đạo để gỡ, giúp doanh nghiệp không bị vướng vì một lần kiểm tra mất rất nhiều thời gian”, ông Hiệp bày tỏ.

Bên cạnh đó, về vấn đề thể chế và hệ thống pháp luật, ông Hiệp cho rằng, đây là vấn đề các doanh nghiệp nói chung và các doanh nghiệp bất động sản nói riêng thấy còn rất nhiều vướng mắc, ách tắc, mặc dù gần đây Quốc hội đã thông qua Luật Đất đai 2024, Luật Nhà ở 2023, Luật Kinh doanh bất động sản 2023 và nhiều luật khác để tháo gỡ khó khăn cho thị trường.

Trong quá trình áp dụng các luật mới, Chính phủ đều ra các Nghị định, Thông tư hướng dẫn cụ thể, nhưng có một số văn bản có những quy định chưa thực sự hợp lý, chính xác khi áp dụng vào các trường hợp cụ thể…

Từ đó, ông Hiệp kiến nghị, các văn bản pháp quy trước khi ban hành cần có sự đóng góp ý kiến của các chuyên gia, đối tượng trực tiếp bị chi phối một cách cụ thể; chất lượng các văn bản cần được kiểm tra chặt chẽ vì việc sửa một văn bản gây ra rất nhiều lãng phí cho các doanh nghiệp cả về thời gian và tiền bạc.

Về đơn giản thủ tục hành chính, theo ông Hiệp, hiện nay chúng ta đều đang phấn đấu để tiết giảm 30% thủ tục hành chính. Để để đơn giản thủ tục hành chính có 2 khâu. Cần giảm bớt các thủ tục pháp lý trong các bước đầu tư kinh doanh, ví dụ cắt giảm trong các khâu cấp phép đầu tư, điều chỉnh quy hoạch cấp phép xây dựng mà vừa rồi, ngày 29/5, Thủ tướng có ký Công điện 78/CĐ-TTg gửi các bộ ngành. Đối với các thủ tục không bỏ được, cần cụ thể cách điều hành, số hoá cách thực hiện, và cần có thời gian cụ thể và địa chỉ chịu trách nhiệm. Riêng với lĩnh vực đầu tư bất động sản, cần có cơ quan thống nhất quy định thủ tục bắt buộc, tối giản với quy trình đầu tư để hướng dẫn doanh nghiệp thực hiện.

Bên cạnh đó, với góc độ đại diện của Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam, trong bối cảnh đất nước đang từng ngày đổi mới, chuẩn bị triển khai những dự án, công trình trọng điểm quốc gia như Dự án đường sắt tốc độ cao, ông Hiệp kiến nghị với Thủ tướng:

Thứ nhất, đề nghị thay đổi, bỏ hệ thống đơn giá định mức chi tiết, xây dựng đơn giá tổng hợp cho một đơn vị sản phẩm như thế giới hiện nay đang làm - Đây là việc cần thiết và phù hợp, đặc biệt tạo cho nhà thầu có thể phát huy đầy đủ năng lực trong thi công xây dựng. Đặc biệt thay đổi đơn giá tiền lương để khuyến khích lực lượng lao động trong ngành xây dựng. Hiện nay chỉ có một mình nước ta còn sử dụng đơn giá định mức chi tiết, còn các nước người ta dùng đơn giá tổng hợp. Thêm nữa đơn giá tiền lương quá bất cập, hiện chỉ bằng 40% tiền lương thực tế phải trả.

Thứ hai, là cơ chế đặc thù. Trong bối cảnh các dự án lớn đang đòi hỏi nguồn lực vô cùng to lớn, toàn ngành xây dựng, kính đề nghị Thủ tướng cho thực hiện cơ chế đặt hằng hoặc chỉ định thầu có điều kiện để có đủ thời gian chuẩn bị lực lượng, xe máy, thiết bị, cũng như công nghệ. Trên cơ sở đó phát huy được sức mạnh tổng thể của các nhà thầu. Hiện nay Hiệp hội đang tiến hành chuẩn bị chương trình sắp xếp năng lực các nhà thầu, xếp hạng các nhà thầu và trong bối cảnh này, chúng ta chưa có năng lực xếp hạng cụ thể. Hiệp hội sẽ giới thiệu các nhà thầu tiêu biểu, đủ khả năng để Thủ tướng xét.

Cuối cùng, về công tác đào tạo, phát triển để đáp ứng nhu cầu chuyển đổi, tiếp nhận khoa học công nghệ, kỹ thuật mới, hiện các nhà thầu Việt Nam đại đa số là các nhà thầu quy mô nhỏ và vừa nên gặp khó khăn trong công tác đào tạo. Do đó, cần có cơ chế công tư phối hợp trong công tác đào tạo để đáp ứng nhu cầu lực lượng xây dựng của ngành xây dựng. Hiệp hội đã có văn bản kiến nghị chính thức với Bộ Xây dựng, xin được gặp mặt trình bày tất cả những vướng mắt của ngành xây dựng.