“Cởi trói” kinh tế tư nhân: “Bước ngoặt” để Việt Nam cất cánh

Trong bài viết “Phát triển kinh tế tư nhân – Đòn bẩy cho một Việt Nam thịnh vượng” mới đây, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh: “Kinh tế tư nhân là bộ phận không thể tách rời và ngày càng đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Nhà nước sẽ tạo điều kiện thuận lợi nhất để khu vực này phát triển”.

Đây không chỉ là sự khẳng định vị thế của kinh tế tư nhân mà còn thể hiện quyết tâm của Đảng và Nhà nước trong việc thúc đẩy khu vực này trở thành động lực quan trọng cho tăng trưởng.

Thực tế, kinh tế tư nhân đang đóng góp gần 40% GDP và tạo ra hơn 80% việc làm cho người lao động. Tuy nhiên, khu vực này vẫn đối mặt với nhiều rào cản, từ thể chế, chính sách đến môi trường kinh doanh, khiến doanh nghiệp chưa thể bứt phá mạnh mẽ. Vậy làm thế nào để "cởi trói" cho kinh tế tư nhân, tạo bước ngoặt giúp Việt Nam cất cánh?

Trụ cột quan trọng nhưng còn nhiều rào cản

Như Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh, phát triển kinh tế tư nhân không chỉ là thúc đẩy số lượng mà quan trọng hơn là nâng cao chất lượng, giúp khu vực này thực sự trở thành động lực dẫn dắt nền kinh tế. Tuy nhiên, dù có nhiều tiềm năng, doanh nghiệp tư nhân Việt Nam vẫn gặp không ít khó khăn. Theo PGS, TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam: “Doanh nghiệp tư nhân Việt Nam phát triển mạnh về số lượng nhưng còn yếu về chất lượng. Họ gặp rào cản lớn trong tiếp cận vốn, đất đai, thị trường và công nghệ. Đặc biệt, chính sách vẫn có xu hướng ưu ái khu vực doanh nghiệp nhà nước và FDI hơn là doanh nghiệp tư nhân trong nước”.

Thực tế, môi trường kinh doanh tại Việt Nam dù đã cải thiện nhưng vẫn còn những điểm nghẽn lớn. Báo cáo của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã công bố những năm gần đây cũng cho thấy, nhiều doanh nghiệp tư nhân vẫn gặp khó trong thủ tục hành chính, tiếp cận đất đai, tín dụng và bị ảnh hưởng bởi chi phí không chính thức. Điều này làm giảm động lực mở rộng sản xuất, đổi mới công nghệ và nâng cao năng lực cạnh tranh.

Ngoài ra, sự liên kết giữa doanh nghiệp tư nhân với khu vực FDI và doanh nghiệp nhà nước vẫn còn lỏng lẻo. Trong khi các doanh nghiệp FDI nắm giữ phần lớn chuỗi cung ứng giá trị cao, doanh nghiệp tư nhân nội địa chủ yếu chỉ tham gia ở các khâu có giá trị gia tăng thấp. Nếu không có chính sách hỗ trợ phù hợp, khu vực kinh tế tư nhân sẽ khó phát huy vai trò của mình trong việc thúc đẩy tăng trưởng bền vững.

Cần hành động ngay để kinh tế tư nhân bứt phá

Trong bài viết của mình, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh: “Phát triển kinh tế tư nhân không có nghĩa là buông lỏng quản lý, mà phải có cơ chế minh bạch, công bằng, giúp doanh nghiệp phát triển đúng hướng, đóng góp nhiều hơn cho đất nước”.

Đây là một thông điệp rõ ràng về việc cần một hệ thống chính sách đồng bộ để khu vực kinh tế tư nhân có thể phát triển mạnh mẽ hơn. Theo quan điểm của chuyên gia kinh tế Lê Duy Bình, Giám đốc điều hành Economica Việt Nam, để kinh tế tư nhân thực sự cất cánh, cần tập trung vào ba giải pháp cốt lõi.

Đó là tiếp tục đơn giản hóa thủ tục kinh doanh, cắt giảm giấy phép con và minh bạch hóa quy trình pháp lý để doanh nghiệp hoạt động thuận lợi hơn.

Nhà nước cần đảm bảo tính ổn định và nhất quán trong chính sách, tránh tình trạng thay đổi đột ngột gây khó khăn cho doanh nghiệp. Hệ thống ngân hàng cần có chính sách linh hoạt hơn để doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, có thể tiếp cận nguồn vốn dễ dàng. Cần phát triển mạnh mẽ hơn các quỹ đầu tư mạo hiểm, quỹ bảo lãnh tín dụng, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp niêm yết trên sàn chứng khoán để huy động vốn dài hạn.

Nhà nước cần có chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nghiên cứu và phát triển (R&D), ứng dụng công nghệ hiện đại, tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Việc hỗ trợ đào tạo nhân lực, xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo cũng là yếu tố then chốt giúp kinh tế tư nhân nâng cao năng lực cạnh tranh.

Ngoài ra, để tạo sự đột phá, cần thúc đẩy sự liên kết giữa doanh nghiệp tư nhân với doanh nghiệp nhà nước và FDI. Việc xây dựng các chính sách khuyến khích hợp tác, chuyển giao công nghệ sẽ giúp khu vực kinh tế tư nhân vươn lên, tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Như Tổng Bí thư Tô Lâm đã khẳng định, kinh tế tư nhân chính là động lực quan trọng để Việt Nam hiện thực hóa mục tiêu trở thành nước phát triển vào năm 2045. Tuy nhiên, để khu vực này thực sự cất cánh, cần một cuộc cải cách mạnh mẽ về thể chế, môi trường kinh doanh và chính sách hỗ trợ.

Đây là nhiệm vụ cấp bách, cần được thực hiện ngay để kinh tế tư nhân không chỉ phát triển bền vững mà còn đóng góp mạnh mẽ hơn vào sự thịnh vượng của đất nước. Nếu có những bước đi đúng đắn và quyết liệt, kinh tế tư nhân Việt Nam sẽ bứt phá, tạo nền tảng vững chắc để đất nước tiến nhanh trên con đường hội nhập và phát triển.