Còn “lỗ hổng” quản lý dịch vụ phát hành trái phiếu

>>Phân hạng tín dụng trái phiếu doanh nghiệp

Đây là chia sẻ của Luật sư Nguyễn Trọng Hiệp – Giám đốc Công ty Luật HPVN với DĐDN.

- Để tăng cường tính minh bạch của các tổ chức cung cấp dịch vụ phát hành trái phiếu doanh nghiệp, Nghị định 65/2022/NĐ-CP đã sửa đổi, bổ sung một số quy định, Luật sư đánh giá sao về nội dung này?

Nghị định 65/2022 mới đây đã sửa đổi, bổ sung nhiều quy định đối với hoạt động của các tổ chức cung cấp dịch vụ phát hành trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) như:

Các tổ chức đấu thầu, bảo lãnh và đại lý phát hành khi phân phối trái phiếu hoặc doanh nghiệp phát hành là tổ chức tín dụng bán trực tiếp trái phiếu cho nhà đầu tư phải cung cấp đầy đủ, chính xác các thông tin cho nhà đầu tư theo phương án phát hành trái phiếu đã được phê duyệt, đảm bảo không có nội dung để nhà đầu tư nhầm lẫn giữa việc mua TPDN và gửi tiền tại tổ chức tín dụng; cung cấp đầy đủ, chính xác thông tin cho nhà đầu tư về trách nhiệm và nghĩa vụ của tổ chức đấu thầu, bảo lãnh, đại lý phát hành khi phân phối trái phiếu; không cung cấp thông tin sai sự thật, không cung cấp thông tin dễ gây hiểu lầm về trái phiếu cho nhà đầu tư;...

Chỉ phân phối trái phiếu cho nhà đầu tư đã được doanh nghiệp phát hành hoặc công ty chứng khoán được ủy quyền xác định tư cách nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp sau khi đảm bảo nhà đầu tư đã được tiếp cận, hiểu rõ đầy đủ thông tin và ký văn bản xác nhận theo quy định; không được chào mời, hỗ trợ nhà đầu tư không thuộc đối tượng nhà đầu tư mua TPDN phát hành riêng lẻ…

Đặc biệt, Nghị định số 65/2022 còn quy định, tổ chức đấu thầu, bảo lãnh và đại lý phát hành khi phân phối trái phiếu không phải là người có liên quan đối với doanh nghiệp phát hành theo quy định của Luật Chứng khoán và các văn bản hướng dẫn. Các tổ chức này chịu hoàn toàn trách nhiệm trước pháp luật về hoạt động cung cấp dịch vụ của mình…

>>Khơi thông kênh vốn trái phiếu doanh nghiệp: Minh bạch thị trường

Tuy nhiên, nhìn vào thực tiễn thị trường TPDN những năm gần đây, có thể thấy, pháp luật điều chỉnh hoạt động của các tổ chức này vẫn tồn tại những hạn chế cần nghiên cứu hoàn thiện.

- Luật sư có thể phân tích rõ hơn về những tồn tại pháp luật, cần tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện?

Mặc dù đã có những sửa đổi, bổ sung như đã nêu, tuy nhiên, tại văn bản này vẫn thiếu những quy định cụ thể về cơ chế kiểm tra, giám sát đối với các tổ chức cung cấp dịch vụ phát hành TPDN.

Về cơ bản pháp luật mới chỉ có quy định về tổ chức, hoạt động và trách nhiệm của một số tổ chức trung gian cung cấp dịch phát hành trái phiếu như: các tổ chức có trách nhiệm xác định tư cách nhà đầu tư; tổ chức đấu thầu, bảo lãnh và đại lý phát hành TPDN; tổ chức tư vấn về hồ sơ chào bán trái phiếu; đại diện người sở hữu trái phiếu… (theo quy định tại Nghị định 65/2022). Trong khi đó, một số tổ chức khác như tổ chức xếp hạng tín nhiệm; tổ chức định giá trái phiếu; tổ chức tư vấn pháp lý độc lập… cũng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc hạn chế rủi ro, tăng cường tính minh bạch của thị trường TPDN, nhưng vẫn chưa có quy định cụ thể về trách nhiệm.

Ngoài ra, vấn đề về chế tài xử phạt đối với các tổ chức sai phạm còn yếu và thiếu, chưa đủ sức răn đe. Mặc dù Nghị định 156/2020/NĐ-CP quy định, mức phạt tiền tối đa trong xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi phạm trong phát hành trái phiếu lên đến 1,5 tỷ đồng. Tuy nhiên, với lợi nhuận thu về từ các hành vi vi phạm tại một số vụ việc thời gian qua có thể lên tới hàng nghìn tỷ, thì đây là mức phạt chưa hề tương xứng. Chưa kể, các hình thức phạt bổ sung như: đình chỉ hoạt động, tước quyền sử dụng giấy chứng nhận đăng ký hoạt động văn phòng đại diện, chứng chỉ hành nghề… vẫn chưa được áp dụng một cách triệt để.

- Với những tồn tại nêu trên, Luật sư có kiến nghị gì để bít “lỗ hổng” trong quản lý các tổ chức trung gian cung cấp dịch vụ phát hành trái phiếu doanh nghiệp?

Để thị trường phát triển theo đúng định hướng, chuẩn mực và thông lệ quốc tế, cơ quan quản lý nên nghiên cứu sửa đổi bổ sung, hoàn thiện cơ chế giám sát, báo cáo của các tổ chức trung gian khi cung cấp dịch vụ, đảm bảo họ thực hiện đầy đủ trách nhiệm của mình và tuân thủ nghiêm quy định pháp luật. Đồng thời, nghiên cứu ban hành các quy tắc đạo đức nghề nghiệp cho các tổ chức tham gia thị trường này.

Bên cạnh đó, nghiên cứu bổ sung các quy định cụ thể về tổ chức, hoạt động và trách nhiệm pháp lý của một số tổ chức trung gian cung cấp dịch vụ phát hành TPDN như tổ chức xếp hạng tín nhiệm; tổ chức định giá trái phiếu; tổ chức tư vấn pháp lý độc lập… để tăng tính chuyên nghiệp cho thị trường. Bởi theo thông lệ quốc tế, một đợt phát hành TPDN bắt buộc phải có ý kiến thẩm định pháp lý các tổ chức tư vấn pháp lý và kết quả xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp, TPDN của các công ty xếp hạng tín nhiệm.

Cùng với đó, cần tăng nặng chế tài hành chính, bổ sung chế tài hình sự đối với các hành vi vi phạm của các tổ chức trung gian cung cấp dịch vụ phát hành TPDN để tạo tính răn đe.

- Xin cảm ơn Luật sư!