Để doanh nghiệp nhỏ tiếp cận các gói thầu ưu đãi

NGỌC THÁI• 24/12/2022 15:00

Pháp luật quy định đối với các gói thầu xây lắp có tổng nguồn vốn đầu tư dưới 5 tỷ đồng chỉ dành cho doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ tham dự nhưng thực tế lại không đơn giản như vậy.

>>Nhận diện sai phạm trong đấu thầu

Mặt khác, số lượng doanh nghiệp loại hình này trên hệ thống công bố kết quả lựa chọn nhà thầu của Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng khó tìm thấy trong các gói thầu quy định tổng nguồn vốn theo quy định nói trên trong thời gian qua.

p/Nhiều doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ hiện nay đang “chật vật” với gói thầu dưới 5 tỷbr class=

Nhiều doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ hiện nay đang “chật vật” với gói thầu dưới 5 tỷ

Chính sách gợi mở

Tại khoản 3 Điều 6 của Nghị định 63/2014/NĐ-CP ban hành 26/06/2014 quy định về nội dung “ưu đãi đối với đấu thầu trong nước” như sau: “Đối với gói thầu xây lắp có giá gói thầu không quá 05 tỷ đồng chỉ cho phép nhà thầu là doanh nghiệp cấp nhỏ và siêu nhỏ theo quy định của pháp luật về doanh nghiệp tham gia đấu thầu”.

Mặt khác, tại khoản 1 Điều 6 Nghị định 39/2018/NĐ-CP ngày 11/3/2018 cũng nêu rõ: Doanh nghiệp siêu nhỏ trong lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản và lĩnh vực công nghiệp, xây dựng có số lao động tham gia bảo hiểm xã hội bình quân năm không quá 10 người và tổng doanh thu của năm không quá 3 tỷ đồng hoặc tổng nguồn vốn không quá 3 tỷ đồng.

Doanh nghiệp siêu nhỏ trong lĩnh vực thương mại, dịch vụ có số lao động tham gia bảo hiểm xã hội bình quân năm không quá 10 người và tổng doanh thu của năm không quá 10 tỷ đồng hoặc tổng nguồn vốn không quá 3 tỷ đồng.

Cũng tại khoản 2 Điều 6 Nghị định 39/2018/NĐ-CP quy định doanh nghiệp nhỏ trong lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản và lĩnh vực công nghiệp, xây dựng có số lao động tham gia bảo hiểm xã hội bình quân năm không quá 100 người và tổng doanh thu của năm không quá 50 tỷ đồng hoặc tổng nguồn vốn không quá 20 tỷ đồng, nhưng không phải là doanh nghiệp siêu nhỏ theo quy định tại khoản 1 Điều này.

Doanh nghiệp nhỏ trong lĩnh vực thương mại, dịch vụ có số lao động tham gia bảo hiểm xã hội bình quân năm không quá 50 người và tổng doanh thu của năm không quá 100 tỷ đồng hoặc tổng nguồn vốn không quá 50 tỷ đồng, nhưng không phải là doanh nghiệp siêu nhỏ theo quy định tại khoản 1 Điều này.

Cũng theo khoản 3 Điều 6 Nghị định 63/2014/NĐ-CP việc tổ chức lựa chọn nhà thầu phải tuân thủ theo quy định nêu trên. Trường hợp khi tổ chức lựa chọn nhà thầu nhưng không có nhà thầu cấp nhỏ và siêu nhỏ nào đáp ứng yêu cầu của hồ sơ mời thầu thì chủ đầu tư, bên mời thầu cần rà soát lại hồ sơ mời thầu, phạm vi công việc của gói thầu để chỉnh sửa quy định về năng lực, kinh nghiệm và các yêu cầu khác cho phù hợp, tránh đưa ra các yêu cầu quá cao, quá khắt khe dẫn đến làm hạn chế sự tham dự thầu của nhà thầu cấp nhỏ, siêu nhỏ hoặc làm cho các nhà thầu này không đáp ứng được yêu cầu của hồ sơ mời thầu.

>>Chống “cài cắm” tiêu chí trong đấu thầu

Trường hợp do tính chất đặc thù của gói thầu mà thực tế không có doanh nghiệp quy mô nhỏ, siêu nhỏ quan tâm hoặc không đáp ứng yêu cầu thực hiện gói thầu thì có thể coi đây là tình huống phát sinh trong đấu thầu quy định tại khoản 15 Điều 117 Nghị định số 63/2014/NĐ-CP. Theo đó, chủ đầu tư cần xem xét, quyết định theo hướng cho phép các doanh nghiệp khác tham dự thầu.

Và, theo quy định tại Điều 86 Luật Đấu thầu 2013, trong trường hợp không có nhà thầu là doanh nghiệp nhỏ và doanh nghiệp siêu nhỏ đáp ứng yêu cầu của gói thầu thì bên mời thầu cần báo cáo chủ đầu tư để xem xét, quyết định xử lý tình huống theo hướng cho phép các nhà thầu không phải doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ tham dự thầu.

Vướng mắc do đâu?

Thực tế cho thấy, quy định của Nhà nước là vậy nhưng nhiều doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ (chủ yếu tập trung ở các doanh nghiệp mới thành lập) gặp rất nhiều khó khăn để hướng tới tiếp cận các gọi thầu nhỏ trên lĩnh vực xây lắp từ vài trăm triệu đến dưới 5 tỷ đồng.

Đây cũng là thực trạng mà nhiều doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ ở nhiều địa phương trên địa bàn cả nước gặp phải khi tham gia dự thầu các gói thầu xây lắp với nguồn vốn dưới 5 tỷ đồng.
Chính phủ quy định điều kiện như trên sẽ tạo điều kiện cho các nhà thầu quy mô nhỏ, siêu nhỏ tham gia các gói thầu xây lắp (gói thầu quy mô nhỏ) để có thể trưởng thành, các nhà thầu lớn sẽ không được hoặc hạn chế tham gia những gói thầu này.

Tuy nhiên, thực tế đã có không ít startup - doanh nghiệp khởi nghiệp với số vốn ban đầu nhỏ khó có “đất sống” vì liên tục bị các doanh nghiệp lớn, có mối quan hệ thân quen với chủ đầu tư, bên mời thầu liên tục lấn sân, khó có thể phát triển để tăng doanh thu, mở rộng phát triển quy mô.

Chưa kể, tình trạng các “ông lớn” trong ngành xây lắp “bao sân” cả những gói thầu trị giá dưới 5 tỷ để trúng thầu, thi công ở nhiều tỉnh, thành trên địa bàn cả nước trong thời gian qua không ít. Tình trạng này khiến nhiều doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ đang phải chật vật với những gói thầu “vừa sức” của mình, khó có thể hình thành và phát triển cả về quy mô lẫn số lượng.

Qua đó, câu chuyện tạo công bằng, minh bạch trong công tác đầu thầu trong các gói thầu đối với những doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ sẽ được tạo điều kiện để các startup có thể phát triển, tăng doanh thu…vì một mục tiêu thịnh vượng chung cho đất nước nước.