“Giải phóng Donbass”, Putin đã thất bại?

Một tháng trước, Tổng thống Putin tuyên bố hùng hồn “phi quân sự hóa” và “phi phát xít hóa” Ukraine bằng “chiến dịch quân sự đặc biệt”. Quân Nga tràn qua từ phía Đông, mục tiêu hướng đến trung tâm đầu não Kiev, dùng quân sự tiệt trừ chính phủ Zelensky.

Quy mô chiến dịch đã vượt ra ngoài dự báo ban đầu, quân dân Ukraine chống trả quyết liệt, càng về phía Tây càng ác liệt, Kiev vẫn đứng vững. Mục tiêu 48 - 72h của Putin phá sản.

Gánh nặng kinh tế đè lên ngân sách Nga - ngày một eo hẹp vì hàng loạt lệnh cấm vận. Trong khi đó Ukraine nhận được sự ủng hộ càng lúc càng lớn từ châu Âu và Mỹ. Một cuộc chiến dai dẳng, lẻ tẻ không có lợi cho nước Nga và tương lai chính trị của Putin.

Mới đây, ông Sergei Rudskoi, Cục trưởng Cục Tác chiến thuộc Bộ Tổng tham mưu quân đội Nga, nói “Tiềm lực chiến đấu của Ukrraine giảm đáng kể và điều này giúp chúng tôi hoàn thành mục tiêu chính là giải phóng vùng Donbass”.

Phải chăng Moscow đã chuyển hướng chiến lược? Nếu cần tìm một chiến thắng thực tế nhất lúc này thì Donbass là mục tiêu khả dĩ. Vùng lãnh thổ này xưa nay được xem nằm trong tay người Nga.

Bộ Quốc phòng Nga cho hay, phe li khai hiện kiểm soát gần như hoàn toàn nhà nước Cộng hòa Luganks và phần lớn Donestk. Việc Nga bao vây Mariupol và Kharkiv coi như Donbass đã bị chia cắt.

Phần lớn dân số Donbass là người Nga, từ trước chính phủ Ukraine sử dụng chính sách không có lợi cho người Nga ở đây, cấm sử dụng tiếng Nga, bất ổn triền miên gây ra khủng hoảng kinh tế, tệ nạn xã hội nên người dân Donbass nổi dậy biểu tình chống chính phủ Kiev trong phong trào Euromaidan.

Nếu mục tiêu ban đầu chỉ là Donbass, Putin không cần huy động lực hùng hậu như vậy, như mô thức “lấy” Crimea năm 2014 chỉ là cuộc bạo loạn có hậu thuẫn!

Các cuộc đàm phán cấp thấp không có tiến triển, Putin chưa muốn gặp người đồng cấp phía Ukraine vì tương quan diễn biến trên chiến trường chưa có lợi để Nga ra điều kiện với Kiev.

Phát biểu của Sergei Rudskoi có thể xem là động thái xuống thang căng thẳng, được công bố ngay sau khi Tổng thống Mỹ đến châu Âu tổ chức Hội nghị Thượng đỉnh bất thường NATO và gặp Tổng thống Ba Lan, Andrej Duda.

Thông cáo chính thức của NATO cho biết nội dung cuộc họp sẽ tập trung phân tích và đánh giá về hậu quả của cuộc xung đột tại Ukraine, khẳng định sự ủng hộ của NATO đối với Ukraine và tăng cường hơn nữa khả năng răn đe và phòng thủ trước nguy cơ an ninh mới.

NATO tăng cường lực lượng tại Đông Âu, gồm có 40.000 quân do Brussels chỉ huy trực tiếp, bên cạnh 100.000 quân Mỹ ở “lục địa già” và 140 tàu chiến của các đồng minh.

Châu Âu đã nhanh chóng dựng lên mô hình quân sự “Chiến lược La bàn” để đối phó Nga trong trường hợp khẩn cấp; một vài thành viên EU ở vùng Baltic và Ba Lan tích cực vận động toàn khối cấm vận dầu khí Nga.

Việc Putin đề nghị các nước mua khí đốt thanh toán bằng đồng ruble đủ cho thấy khó khăn kinh tế như thế nào. Tất nhiên, yêu cầu này khó hanh thông vì vi phạm hợp đồng đã ký sử dụng đồng euro hoặc USD.

Như vậy “giải phóng Donbass” không phải là mục tiêu quá tồi vì lợi ích liên quan mang lại rất lớn. Ít ra không làm bẻ mặt Tổng thống Nga nếu tuyên bố chiến thắng và hoàn thành “chiến dịch quân sự đặc biệt”.

Nhưng không vì thế mà căng thẳng địa chính trị ở châu Âu sớm kết thúc, Donbass sẽ là cuộc khủng hoảng thứ hai sau Crimea, phương Tây vẫn cấm vận Nga như thường!