Trước những biến động của thị trường, đề xuất giảm thuế suất xuất khẩu vàng trang sức và mỹ nghệ từ 1% xuống 0% được cho sẽ giúp doanh nghiệp nâng cao sức cạnh tranh.
Thông tin từ Bộ Tài chính cho biết, đơn vị đã hoàn thiện Dự thảo sửa đổi Nghị định số 26/2023/NĐ-CP để gửi Bộ Tư pháp thẩm định. Nội dung chính là điều chỉnh mức thuế suất thuế xuất khẩu đối với mặt hàng vàng trang sức, mỹ nghệ thuộc các mã 7113.19.10, 7113.19.90, 7114.19.00, 7115.90.10 từ 1% hiện nay xuống 0%. Quy định mới, nếu được thông qua, sẽ có hiệu lực ngay từ ngày ký ban hành.
Theo Bộ Tài chính, đề xuất này xuất phát từ thực tế thị trường vàng trong nước và quốc tế đang có nhiều biến động. Giá vàng thế giới liên tục ở mức cao, trong khi nhu cầu tiêu dùng vàng trang sức trong nước sụt giảm. Cùng lúc, nguồn cung nguyên liệu vàng thô hạn chế, khiến doanh nghiệp chế tác đối mặt với áp lực chi phí lớn. Việc đưa thuế suất xuất khẩu về 0% được cho là cần thiết để tháo gỡ khó khăn, tạo thêm động lực cho ngành.
Các tính toán cho thấy, việc giảm thuế suất này có thể làm giảm thu ngân sách khoảng 3,3 triệu USD mỗi năm, dựa trên kim ngạch xuất khẩu vàng trang sức năm 2024. Tuy nhiên, lợi ích lâu dài được đánh giá vượt trội so với mức hụt thu trước mắt.
“Mục tiêu chiến lược khác của chính sách là khuyến khích chuyển hóa lượng vàng tích trữ trong dân thành sản phẩm có giá trị gia tăng. Thay vì cất trữ vàng nguyên liệu, việc thúc đẩy chế tác và xuất khẩu sẽ giúp khơi thông nguồn lực vàng trong xã hội, biến thành động lực phát triển kinh tế - xã hội, phù hợp với định hướng của Bộ Chính trị về huy động nguồn lực cho nền kinh tế”, Bộ Tài chính nhấn mạnh.
Nhìn nhận về nội dung đề xuất, không ít ý kiến cho rằng, khi thuế suất xuất khẩu bằng 0%, doanh nghiệp sẽ có điều kiện giảm chi phí, nâng cao sức cạnh tranh, đặc biệt là trên các thị trường quốc tế vốn đề cao yếu tố giá thành và chất lượng. Đây cũng là cơ hội để các doanh nghiệp Việt Nam mở rộng thị phần, khẳng định thương hiệu vàng trang sức trong khu vực và xa hơn là trên bản đồ xuất khẩu toàn cầu.
Theo ông Nguyễn Quang Huy – CEO Khoa Tài chính – Ngân hàng, Trường Đại học Nguyễn Trãi, đề xuất hạ thuế từ 1% xuống 0% là một bước điều chỉnh tinh tế, phù hợp với định hướng đưa vàng về đúng bản chất hàng hóa – tiêu dùng. Chính sách này tạo “đòn bẩy chi phí” trực tiếp cho doanh nghiệp, đồng thời gửi tín hiệu rõ ràng: ưu tiên giá trị gia tăng, thiết kế, chế tác và năng lực thương hiệu thay vì chỉ dựa vào hàm lượng kim loại.
Vị này cho rằng, trong ngắn hạn từ 6–12 tháng, việc hạ thuế sẽ giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh về giá, bởi mức thuế 0% cho phép giảm giá thành xuất khẩu, tạo dư địa điều chỉnh bảng giá và chiết khấu để tiếp cận các thị trường có biên lợi nhuận mỏng. Đồng thời, cũng tạo động lực để doanh nghiệp mở rộng công suất, chuẩn hóa quy trình, cải thiện mẫu mã, từ đó kéo theo sự phát triển của cả hệ sinh thái cung ứng như thiết kế, đúc, gắn đá, hoàn thiện bề mặt và bao bì.
Trong trung và dài hạn, mức thuế 0% được kỳ vọng sẽ mở đường để doanh nghiệp chuyển dịch từ gia công thuần túy sang khâu thiết kế, xây dựng thương hiệu và phát triển kênh phân phối quốc tế.
Và để chính sách phát huy hiệu quả, vị chuyên gia này cho rằng, cần song hành với nhiều giải pháp khác. Việt Nam phải đẩy nhanh việc chuẩn hóa tiêu chuẩn kỹ thuật, minh bạch nguồn gốc và chứng nhận hợp quy nhằm đáp ứng yêu cầu khắt khe của thị trường xuất khẩu. Song song với đó là đầu tư mạnh mẽ cho thiết kế, xây dựng thương hiệu, bảo hộ sở hữu trí tuệ và phát triển các bộ sưu tập theo mùa để tránh cạnh tranh chỉ bằng giá.
Không chỉ các chuyên gia, thẩm định chính sách, Bộ Tư pháp cũng cho biết, việc điều chỉnh thuế suất về 0% không chỉ đúng định hướng trong nước, mà còn đảm bảo phù hợp nguyên tắc thương mại quốc tế, góp phần khuyến khích phát triển ngành vàng trang sức, mỹ nghệ, thúc đẩy chuyển hóa vàng tích trữ thành sản phẩm có giá trị gia tăng.
Liên quan đến vấn đề này, trước đó, nhóm nghiên cứu của Đại học Kinh tế Quốc dân cũng đã khuyến nghị Bộ Tài chính xem xét đưa thuế xuất khẩu vàng trang sức về 0% như cũ, thay vì tăng lên 1% như hiện hành, để khuyến khích xuất khẩu, tái tạo nguồn ngoại tệ, đồng thời tăng sức cạnh tranh của nghệ mỹ nghệ kim hoàn của Việt Nam.
Theo nhóm nghiên cứu, thuế suất bằng 0% sẽ giúp sản phẩm vàng trang sức - mỹ nghệ của Việt Nam cạnh tranh tốt hơn với sản phẩm của các quốc gia khác trong Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), vì các nước này cũng đều đang áp thuế 0%.