Hoàn thuế VAT - Cần được thực thi đúng luật

>> Gỗ xuất khẩu gặp khó về hoàn thuế GTGT: Phúc đáp từ Tổng cục Thuế

Theo đó, việc chậm hoàn thuế VAT không chỉ khiến doanh nghiệp đối mặt với nguy cơ dừng hoạt động, bị kiện quốc tế về vi phạm hợp đồng đã ký kết, mà còn khiến doanh nghiệp phát sinh nợ xấu với ngân hàng, đặc biệt, đứng trước nguy cơ lớn nhất là phá sản.

Đây không phải câu chuyện mới, mà đã trở thành vấn đề vô cùng bức bối một số năm vừa qua, và đã được cộng đồng doanh nghiệp lên tiếng nhiều lần, thế nhưng, cho đến nay, hiện trạng này vẫn chưa có lời giải.

Thông tin với báo chí, ông Thang Văn Thông - Phó Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam, Phó Chi hội trưởng Chi hội dăm gỗ Việt Nam cho biết, các doanh nghiệp ngành dăm gỗ đang “đau đầu” vì không thể thực hiện hoàn thuế VAT do việc thực hiện các quy định giữa Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế và các cơ quan quản lý thuế địa phương về truy xuất nguồn gốc nguyên liệu gỗ đầu vào và xác minh hoạt động xuất khẩu không rõ ràng, nhất quán.

Và theo tính toán của Chi hội (từ quý IV/2021 cho tới nay) số tiền mà các doanh nghiệp dăm gỗ xuất khẩu chưa được hoàn thuế VAT đã lên tới trên 1.500 tỷ đồng.

“Vì vậy, ngành gỗ kiến nghị các cấp quản lý cần thống nhất các quy định, tránh chồng chéo và đảm bảo tính nhất quán đồng thời có các văn bản hướng dẫn cụ thể cho các doanh nghiệp thực hiện các yêu cầu có liên quan tới việc xác định nguồn gốc gỗ và hồ sơ lâm sản hợp pháp trong quá trình hoàn thuế GTGT. Tổng cục Thuế chỉ cần xem xét xác minh nguồn gốc lâm sản đối với đơn vị đứng sau doanh nghiệp xuất khẩu”, ông Thông chia sẻ.

Không chỉ riêng Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam, xoay quanh câu chuyện hoàn thuế VAT, Hiệp hội Sắn cũng từng có đơn “kêu cứu” tới Thủ tướng vì bị ách tiền hoàn thuế.

>> Chậm hoàn thuế VAT, doanh nghiệp gỗ khó trăm bề

Thông tin về những hiện trạng đã nêu, Thứ trưởng Bộ Tài chính - Cao Anh Tuấn cho rằng, Luật Quản lý thuế và Luật Thuế Gía trị gia tăng chỉ rất rõ là có 2 loại “hoàn trước kiểm sau” và “kiểm trước hoàn sau”. Khi có rủi ro thì hệ thống sẽ tự xác định là kiểm trước hoàn sau, do vậy, các doanh nghiệp cũng cần chia sẻ với cơ quan thuế về việc thực hiện các quy định của pháp luật.

Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính, chính sách của Nhà nước là nhất quán, tuy nhiên, chuỗi sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp có những yếu tố vòng vèo thì phải đánh giá, nhận định sát.

“Trước đây xảy ra vụ gian lận đối với cà phê, trong đó có doanh nghiệp sản xuất cà phê Tây Nguyên nhưng lại bán lòng vòng cho F1 là doanh nghiệp ở Đồng Nai, F2 là doanh nghiệp ở TP. Hồ Chí Minh, F3 là doanh nghiệp ở Cần Thơ, F4, F5 lại quay lại doanh nghiệp ở Tây Nguyên sau đó mới xuất khẩu. Do đó, cần phải xác minh, điều tra cụ thể, phải có nộp thuế thì mới có hoàn thuế”, ông Tuấn dẫn chứng.

Đồng tình với quan điểm của lãnh đạo Bộ Tài chính, mọi hoạt động đều phải thực hiện theo quy định của pháp luật, tuy nhiên, với hiện trạng doanh nghiệp đã và đang chịu tác động từ việc chậm hoàn thuế, chuyên gia cho rằng, việc thực thi đang chưa đúng với quy định Luật Quản lý thuế.

Thông tin với báo chí, Luật sư Trần Xoa - Giám đốc Công ty Luật Minh Đăng Quang cho rằng, theo quy định, với trường hợp doanh nghiệp thuộc diện “hoàn thuế trước kiểm tra sau”, thời gian hoàn thuế là 06 ngày làm việc.

Với doanh nghiệp thuộc diện “kiểm tra trước hoàn thuế sau”, thời gian hoàn thuế tối đa là 40 ngày. Luật thuế cũng quy định doanh nghiệp xuất khẩu đáp ứng ba điều kiện sau sẽ được hoàn thuế VAT: có hợp đồng xuất khẩu, có tờ khai hải quan, thanh toán qua ngân hàng. Như vậy, nếu doanh nghiệp xuất khẩu đủ điều kiện thì cơ quan thuế phải thực hiện hoàn thuế VAT.

“Nếu nghi ngờ doanh nghiệp gian lận, ngành thuế vẫn phải làm đúng luật là hoàn thuế trong thời gian quy định với những doanh nghiệp thỏa mãn các điều kiện trên rồi sau đó cơ quan thuế tiến hành điều tra. Nếu phát hiện doanh nghiệp sai phạm, cơ quan thuế truy thu số thuế đã hoàn và chuyển hồ sơ qua cơ quan công an để khởi tố doanh nghiệp về tội trốn thuế. Chứ không thể ban hành công văn để ách tiền hoàn thuế VAT của doanh nghiệp”, ông Xoa bày tỏ.

Theo ông Xoa, thời gian vừa qua ngành thuế đặt ra rất nhiều điều kiện như kiểm tra người mua ở nước ngoài, kiểm tra từ khâu đầu tiên đến khâu cuối cùng… để ách tiền hoàn thuế VAT của doanh nghiệp cả năm là trái Luật Quản lý thuế.

Ngoài ý kiến đã nêu, xoay quanh câu chuyện chậm hoàn thuế VAT cho các mặt hàng xuất khẩu như gỗ, cao su… trong báo cáo gửi Thủ tướng Chính phủ về những thách thức lớn nhất của doanh nghiệp các tháng cuối năm 2022 và đầu năm 2023 của Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV), thuộc Hội đồng Tư vấn cải cách thủ tục hành chính cũng đánh giá, các doanh nghiệp xuất khẩu nông sản đang gặp nhiều trở ngại trong việc xin hoàn thuế do quy trình xác minh nguồn gốc phức tạp, không nhất quán cách làm giữa các địa phương.

“Thời gian quy định với trường hợp kiểm tra trước, hoàn thuế sau theo công bố là 40 ngày, nhưng thời gian thực tế có thể lên tới nhiều tháng, thậm chí cả năm, làm đọng vốn với số tiền rất lớn của doanh nghiệp. Vấn đề này đã được Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân báo cáo Thủ tướng tại kỳ báo cáo tháng 4 - 5 năm 2021. Ở thời điểm hiện tại, việc chậm hoàn thuế càng tạo ra thách thức rất lớn cho doanh nghiệp vì doanh nghiệp đang gặp khó khăn về dòng tiền”, văn bản của Ban IV nêu rõ.

Trước những nội dung đã được nêu, trong nội dung văn bản Ban IV cũng đề xuất, Chính phủ… tháo gỡ trọng tâm các kiến nghị về hoàn thuế VAT cho doanh nghiệp ngành gỗ, cao su,…