Gửi bình luận
Được xem là động lực quan trọng nhất của nền kinh tế, nhưng khu vực kinh tế tư nhân vẫn gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận vốn, trong đó có nguồn vốn tín dụng ngân hàng.
Chính vì vậy, việc khơi thông nguồn vốn cho kinh tế tư nhân phát triển là vấn đề cấp bách hiện nay.
Khu vực kinh tế tư nhân hiện có khoảng hơn 940 nghìn doanh nghiệp và hơn 5 triệu hộ kinh doanh đang hoạt động, đóng góp khoảng 50% GDP, hơn 30% tổng thu ngân sách Nhà nước và sử dụng khoảng 82% tổng số lao động. Trong những năm qua, khu vực kinh tế tư nhân đã có nhiều đóng góp vào tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm, là lực lượng quan trọng thúc đẩy đổi mới sáng tạo, nâng cao năng suất lao động, gia tăng năng lực cạnh tranh quốc gia, góp phần xoá đói, giảm nghèo, ổn định đời sống xã hội.
Mặc dù khẳng định kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia, song Nghị quyết 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị cũng thẳng thắn nhìn nhận, hiện kinh tế tư nhân vẫn đối mặt với nhiều rào cản kìm hãm sự phát triển, còn gặp nhiều khó khăn, trở ngại trong việc tiếp cận các nguồn lực, đặc biệt là nguồn vốn, công nghệ, đất đai, tài nguyên và nhân lực chất lượng cao.
Theo số liệu thống kê của NHNN, tính đến cuối năm 2024, dư nợ tín dụng đối với khu vực kinh tế tư nhân đạt khoảng gần 7 triệu tỷ đồng, tăng khoảng 14,7% so với năm 2023, chiếm khoảng 44% dư nợ tín dụng nền kinh tế. Trong đó, có 100 tổ chức tín dụng phát sinh dư nợ tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa với tổng dư nợ đạt 2,74 triệu tỷ đồng, tăng 10,7% so với cuối năm 2023, chiếm 17,6% dư nợ nền kinh tế; có 208.992 nghiệp nhỏ và vừa còn dư nợ.
Hiện nay, các doanh nghiệp nhỏ và vừa chiếm gần 98% số lượng doanh nghiệp trên toàn quốc, nhưng tiếp cận chưa đến 20% tổng dư nợ tín dụng của hệ thống ngân hàng.
Cũng chính bởi vậy, một trong những nhiệm vụ, giải pháp quan trọng được đề ra tại Nghị quyết 68-NQ/TW chính là đẩy mạnh và đa dạng hoá nguồn vốn cho kinh tế tư nhân. Trong đó, cần có chính sách ưu tiên một phần nguồn tín dụng thương mại để dành cho doanh nghiệp tư nhân, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo vay để đầu tư máy móc, thiết bị, công nghệ mới, chuyển đổi xanh, chuyển đổi số và tín dụng xuất khẩu, tín dụng theo chuỗi cung ứng…
Thực tế trên cho thấy, việc tiếp cận tín dụng ngân hàng của các doanh nghiệp khu vực kinh tế tư nhân vẫn còn rất hạn chế. Tuy nhiên theo các chuyên gia kinh tế, khó có thể trách các ngân hàng khi họ chỉ là trung gian tài chính, nguồn vốn cho vay được hình thành chủ yếu từ nguồn vốn huy động của người dân và các tổ chức kinh tế. Chính vì vậy, yêu cầu hàng đầu đối với các ngân hàng khi cấp tín dụng là phải bảo toàn vốn.
Trong khi đó, theo Bộ Tài chính, kinh tế tư nhân đông nhưng chưa mạnh. Gần 98% doanh nghiệp có quy mô siêu nhỏ, nhỏ và vừa; sức cạnh tranh, hiệu quả hoạt động, kỹ năng quản trị còn hạn chế.
Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam Nguyễn Văn Thân cũng nhìn nhận, cần thông cảm cho các ngân hàng bởi áp lực doanh thu đối với các ngân hàng là rất lớn. Các ngân hàng cũng là một doanh nghiệp, chịu sự quản lý của NHNN. Do đó, câu chuyện ở đây là vay vốn nhưng cũng cần nguồn lực để trả.
Theo Chủ tịch Hãng kiểm toán ASCO Nguyễn Thanh Khiết, một trong những thách thức lớn nhất mà các doanh nghiệp nhỏ và vừa gặp phải khi vay vốn ngân hàng là thiếu tài sản đảm bảo, hồ sơ tài chính chưa minh bạch… Để giải quyết vấn đề này, theo ông Khiết, cần triển khai các giải pháp đồng bộ từ cả phía ngân hàng, doanh nghiệp và cơ quan quản lý Nhà nước.
Về phía các ngân hàng, ông Khiết cũng đề nghị, nên thiết kế sản phẩm tài chính chuyên biệt, như khoản vay tín chấp dựa trên dòng tiền kinh doanh, khoản vay theo hợp đồng đầu ra hoặc khoản vay dựa trên tài sản hình thành từ vốn vay. Ngoài ra, cần mở rộng mô hình đánh giá tín dụng dựa trên dữ liệu giao dịch thực tế của doanh nghiệp thay vì chỉ tập trung vào tài sản đảm bảo.
Ngoài ra, tái cấu trúc Quỹ bảo lãnh tín dụng cũng sẽ góp phần tăng khả năng tiếp cận tín dụng cho các doanh nghiệp khu vực kinh tế tư nhân. Theo đó, trước hết cần tăng vốn điều lệ cho Quỹ bảo lãnh tín dụng. Bên cạnh đó, bảo lãnh tín dụng phải dựa trên nguyên tắc tín chấp gần như hoàn toàn. Bởi nếu Quỹ bảo lãnh tín dụng vẫn yêu cầu tài sản thế chấp như hiện hành, thì các doanh nghiệp sẽ vay vốn trực tiếp từ ngân hàng mà không cần thông qua Quỹ bảo lãnh tín dụng để tránh mất phí bảo lãnh tín dụng. Điều quan trọng, nếu doanh nghiệp ngừng hoạt động hoặc phá sản, thì mọi nghĩa vụ bảo lãnh tín dụng cần phải hủy. Để làm được điều này, Quỹ phải trích lập dự phòng rủi ro. Có như vậy, thì lãnh đạo Quỹ mới mạnh dạn bảo lãnh tín dụng cho các doanh nghiệp.
