“Lò” tham nhũng cháy ở ngành Y tế (Bài 2): Lộ diện … phần chìm của tảng băng

>>“Lò” tham nhũng cháy ở ngành Y tế (Bài 1): Phát súng lệnh vào "thành trì"

Tiếp tục câu chuyện về “lò” tham nhũng đang cháy giữa đại dịch COVID-19 mà Diễn đàn Doanh nghiệp đã đưa, nhiều người ví tiêu cực trong ngành Y không khác nào một căn bệnh nhờn thuốc, ngày càng bộc lộ nhiều “khối u” di căn từ đơn vị này đến đơn vị khác. Bởi, thực tế hiện nay, tiêu cực trong ngành này vẫn chưa có dấu hiệu thuyên giảm, y đức xuống cấp khi đồng tiền “đè” mất lương tri…

“Nếu tôi làm trọn lời thề này và không có gì vi phạm, tôi sẽ được hưởng một cuộc sống sung sướng và sẽ được hành nghề trong sự quý trọng mãi mãi của mọi người. Nếu tôi vi phạm lời thề này hay tôi tự phản bội, thì tôi sẽ phải chịu một số phận khổ sở ngược lại”. Đây là đoạn cuối của lời thề Hippocrates mà ở nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam, các thầy thuốc phải đọc khi chuẩn bị ra trường để hành nghề. Lời thề này được các sinh viên Y khoa đọc và nguyện làm theo trong lễ tốt nghiệp.

Vậy nhưng nhìn lại thực tế, có những thầy thuốc vốn đang nhận được sự kính trọng của xã hội lại bỗng chốc trở thành tội phạm, phải đứng trước vành móng ngựa với còng số 8 trên tay. Phải chăng, lời thề Hippocrates đang “ám” vào những người đã phản bội lại lời thề.

Từ “móc ngoặc”, “thổi giá” để trục lợi…

Quay trở lại những sai phạm trong đấu thầu thuốc, trang thiết bị Y tế bị phát hiện trong thời gian qua. Ngay sau khi nổ “phát súng” đầu tiên tại CDC Hà Nội, Bệnh viện Bạch Mai, “lò” tham nhũng tiếp tục “cháy” tại Cần Thơ khi hàng loạt lãnh đạo sở Y tế của tỉnh này bị tra tay vào còng số 8.

Theo đó, đầu tháng 3/2021, Cơ quan CSĐT Bộ Công an đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với 11 đối tượng về hành vi "Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng" theo Điều 222 BLHS xảy ra tại Sở Y tế Cần Thơ, trong đó có nguyên Giám đốc và đương kim Giám đốc cùng nhiều cán bộ tại Sở Y tế Cần Thơ.

Cũng về tội danh nêu trên, cơ quan điều tra khởi tố Hoàng Thị Thúy Nga, Chủ tịch hội đồng sáng lập Tập đoàn Hành trình thành công mới (NSJ Group); Lê Huy Bình, Tổng Giám đốc NSJ cùng nhiều bị can là những cán bộ thuộc cấp.

Kết quả điều tra xác định, các đối tượng này có hành vi vi phạm đấu thầu trong quá trình thực hiện đấu thầu gói thầu số 01, cung cấp hệ thống DSA hai bình diện cho Bệnh viện Tim mạch TP Cần Thơ và hệ thống chụp cắt lớp vi tính CT 128 lát cắt cho Bệnh viện Nhi đồng Cần Thơ, do Sở Y tế Cần Thơ làm chủ đầu tư. Bước đầu xác định thiệt hại do các bị can gây ra lên tới hàng chục tỉ đồng.

Trao đổi về vụ án này, Đại tá Nguyễn Văn Thành, Phó Cục trưởng Cục CSĐT tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu (C03) cho biết, tội phạm trong lĩnh vực này thường là tội phạm ẩn, nếu nhìn trên hồ sơ thì tất cả đều đúng quy trình. Chỉ có đi sâu điều tra mới phát hiện đằng sau đó có sự móc ngoặc, thông đồng giữa chủ đầu tư, đơn vị tư vấn, đơn vị thẩm định giá và đơn vị trúng thầu.

Ngay từ đầu, các đối tượng đã có sự bắt tay ngầm, "đi đêm" để chuyển cho nhau các thiết bị cần bán, thông đồng với nhau về tiêu chuẩn kỹ thuật, xây dựng hồ sơ mời thầu, cùng thống nhất nâng giá, định hướng chủ đầu tư chọn các hồ sơ, dự án do nhà thầu đó bán. 

Theo một Điều tra viên cao cấp tại Cục C03, trong quá trình điều tra, các đối tượng này, đặc biệt là Công ty NSJ (nhà thầu) đã có hành vi cản trở CQĐT bằng thủ đoạn tiêu hủy một loạt tài liệu, chứng cứ liên quan đến hành vi phạm tội: Xóa toàn bộ các tin nhắn Zalo, Viber, việc trao đổi giữa lãnh đạo công ty với các nhân viên và trao đổi của công ty với chủ đầu tư và các đơn vị tư vấn.

Hoàng Thị Thúy Nga thành lập các công ty con thuộc Tập đoàn NSJ từ năm 2015. Chỉ trong thời gian ngắn, đối tượng đã sử dụng nhiều thủ đoạn, thông qua các mối quan hệ với các tỉnh, thành phố để tạo dựng uy tín, xây dựng nguồn hàng (toàn bộ hàng hóa nhập khẩu), bàn bạc, thống nhất việc mua bán máy móc, thiết bị y tế. Tập đoàn này trúng nhiều gói thầu, tổng giá trị trên 2.000 tỷ đồng, gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng, thất thoát tài sản Nhà nước.

>>Đã đến lúc “đại phẫu” ngành Y tế

… đến nhận “lại quả” hàng chục tỉ đồng

Những “phi vụ” nhận “lại quả” hàng chục tỉ đồng của hàng loạt lãnh đạo các Trung tâm kiểm soát bệnh tật trên cả nước liên quan Công ty Việt Á vẫn đang là tâm điểm dư luận trong thời gian gần đây. Cũng từ vụ án này, phần chìm của “tảng băng tham nhũng” đang dần lộ diện, một vụ án có quy mô, phạm vi trải nhiều địa phương, ngành dọc, số lượng người bị khởi tố để điều tra ngày càng tăng.  

Nỗi đau lớn nhất từ vụ án này là nó xảy ra trong thời kỳ đặc biệt. Trong lúc toàn Đảng, toàn dân, toàn quân đang nỗ lực chống dịch, khi lòng yêu nước đang dâng trào, cả xã hội chung tay chống dịch, cả xã hội nhường cơm sẻ áo thì những tiêu cực lại bộc lộ. Đáng nói hơn, nó diễn ra trong lúc sự nghiệp chống tham nhũng của Đảng đang giành những thắng lợi to lớn, cơ chế chống tham nhũng từng bước được hoàn thiện. 

Thật đau lòng khi nhìn vào danh sách những người bị khởi tố có đủ các thành phần. Có người hôm trước còn hùng hồn tuyên bố không thèm lấy một đồng nào của Việt Á nhưng hôm sau đã lộ ra nhận "lại quả" đến mấy chục tỷ đồng.

Cái đau lòng của vụ án còn ở chỗ đây là vụ tham nhũng, vụ phạm tội có tổ chức. Vụ án đang trong quá trình điều tra song cũng đã rõ đường dây phạm tội. Bản thân bị can Phan Quốc Việt hay Công ty Việt Á không đủ sức để làm mưa làm gió từ Trung ương xuống địa phương như vậy được. 

Một mình Phan Quốc Việt không thể tác động để trang thông tin của Bộ KHCN tuyên truyền không đúng cho công trình khoa học tiêu gần 19 tỷ đồng là bộ kit xét nghiệm đã được WHO, các quốc gia Châu Âu công nhận. Một mình bị can Phan Quốc Việt không tác động để được tham gia đề tài ngay từ đầu. Một mình ông ta cũng không thể “bắt” những nhà chức trách thông qua công trình khoa học nhanh, triển khai sản xuất sớm. Việc này đã khiến cựu vụ trưởng, đương kim vụ trưởng, vụ phó hai bộ bị khởi tố.   

Chuyện nhập kít từ Trung Quốc của Việt Á không phải đến khi Hải quan công bố dư luận mới nghi ngờ mà ngay từ khi vụ án xảy ra, khi thực lực của Việt Á được báo chí, truyền thông vào cuộc điều tra chỉ rõ.  Và khi cơ quan điều tra công bố lời khai về "hoa hồng" mà các CDC nhận lên đến 40% thì những ai có tư duy thông thường cũng nhận thấy có sự khuất tất về giá cả. 

Quy mô của vụ án, tính chất của vụ án, tác hại của vụ án, thiệt hại của vụ án dần dần sẽ được sáng tỏ nhưng bước đầu cũng đã làm chúng ta giật mình. Giật mình vì sự táo tợn của nó, giật mình vì đồng tiền mà làm tha hóa cả một đội ngũ cán bộ nhiều tỉnh thành, vụ, đơn vị. 

Đây không chỉ là tham nhũng mà sự tha hóa quyền lực trầm trọng, một sự tự diễn biến, tự chuyển hóa. Người dân thấy tin tưởng khi có ngay sự chỉ đạo kịp thời, sự vào cuộc quyết liệt của các cơ quan chức năng. 

Theo đó, bắt đầu từ dư luận nghi ngờ về giá cả, Thủ tướng Chính phủ tuyên bố sẽ kiểm tra và thanh tra ngay. Ngay sau đó Bộ Công an đã vào cuộc điều tra. Ban Chỉ đạo phòng chống tham nhũng, tiêu cực đã đưa vụ án vào diện theo dõi chỉ đạo. Cùng với đó, Quốc hội đã yêu cầu Bộ Y tế báo cáo, Ban Dân nguyện tổng hợp ý kiến của cử tri... Tất cả như một trận đánh hợp đồng. Không có vùng cấm, không bỏ lọt tội phạm là thông điệp mà lãnh đạo cao nhất đã chỉ đạo.

Còn nữa…