Mở rộng dư địa du lịch nông nghiệp (Bài 4) Đồng bộ giải pháp chính sách kích cầu

NGỌC THÁI• 04/04/2023 03:00

Trong chuỗi giá trị du lịch nông nghiệp, dịch vụ có khả năng đem lại lợi nhuận cao nhất là lưu trú với hệ thống hạ tầng đồng bộ, tiện nghi và hiện đại để “giữ chân” khách du lịch.

>>Mở rộng dư địa du lịch nông nghiệp: (Bài 3) Duy trì liên kết, hoàn thiện hạ tầng

Mô hình du lịch nông nghiệp đang như

Mô hình du lịch nông nghiệp gần gũi với môi trường thiên nhiên đang như "mỏ vàng" nhưng nhiều vướng mắc về hạ tầng giao thông thành "điểm nghẽn" chưa thể phát huy hết tiềm năng, lợi thế

Vậy nhưng, ngoài những chính sách như hỗ trợ vốn và giảm thuế đối với mô hình khởi nghiệp từ du lịch nông nghiệp thì theo các quy định pháp luật hiện hành, nông dân và chủ các trạng trại không được phép xây dựng cơ sở lưu trú trên diện tích đất nông nghiệp.

Nghị quyết của Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII đã xác định: Nông nghiệp, nông dân, nông thôn có vị trí chiến lược trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Do đó, phát triển nông nghiệp, kinh tế nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới là nhiệm vụ quan trọng của Đảng, Nhà nước ta.

“Đẩy nhanh cơ cấu lại ngành nông nghiệp, xây dựng nền nông nghiệp sinh thái phát triển toàn diện cả về nông, lâm, ngư nghiệp theo hướng hiện đại, bền vững, trên cơ sở phát huy lợi thế so sánh và tổ chức lại sản xuất, thúc đẩy ứng dụng sâu rộng khoa học - công nghệ, nhất là công nghệ sinh học, công nghệ thông tin vào sản xuất, quản lý nông nghiệp và đẩy nhanh công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn để tăng năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh, bảo đảm chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh, bảo đảm vững chắc an ninh lương thực quốc gia cả trước mắt và lâu dài; nâng cao thu nhập và đời sống của nông dân. Chú trọng đầu tư vùng trọng điểm sản xuất nông nghiệp.

Có chính sách phù hợp để tích tụ, tập trung ruộng đất, thu hút mạnh các nguồn lực đầu tư phát triển nông nghiệp; từng bước hình thành các tổ hợp nông nghiệp - công nghiệp - dịch vụ công nghệ cao” - Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII nêu.

>>Mở rộng dư địa du lịch nông nghiệp: (Bài 3) Duy trì liên kết, hoàn thiện hạ tầng

>>Mở rộng dư địa du lịch nông nghiệp: (Bài 2) Tăng trưởng xanh

>>Mở rộng dư địa du lịch nông nghiệp: (Bài 1) Nguy cơ "lỡ nhịp" với xu thế

Nghị quyết của Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII đã được các địa phương cụ thể hoá vào thực tiễn để triển khai trong thời gian qua. Tuy nhiên, thực tế cơ chế, chính sách để phát triển du lịch nông nghiệp vẫn chưa được tháo gỡ khiến dư địa để phát triển loại hình kinh tế này còn nhiều bỡ ngỡ đối với người dân lẫn doanh nghiệp.

Một số doanh nghiệp du lịch cũng cho rằng, để mở rộng dư địa phát triển du lịch nông nghiệp, nơi được xem như "mỏ vàng" lâu nay chưa thể khai phá thì vấn đề cốt lõi liên quan đến tháo gỡ cơ chế, chính sách phù hợp với quy hoạch xây dựng, đất đai rất quan trọng.

Còn nhớ, khi trao đổi với phóng viên Diễn đàn Doanh nghiệp, ông Nguyễn Đức Hiển - Chủ tịch Hiệp hội du lịch tỉnh Nghệ An cho rằng, để phát triển du lịch được bài bản, chuyên nghiệp thì khâu quy hoạch cần có cái nhìn ở tầm vĩ mô hơn nữa. Lâu nay, chúng ta mới chỉ thu hút khách bình dân theo mùa vụ chứ chưa níu được chân khách du lịch lưu trú dài ngày.

“Ngay từ khi quy hoạch hạ tầng, nhiều địa phương đã chấp nhận xé lẻ các lô đất để cho nhà đầu tư nhỏ theo dạng hộ cá thể xây ốt, hoặc vài cái nhà hàng ăn lèo tèo. Cái dở của quy hoạch như vậy khiến các doanh nghiệp có tiềm lực tài chính khi muốn vào đầu tư nhưng sau khi đi khảo sát họ chẳng thể nảy sinh được ý tưởng nào nữa. Từ cái quy hoạch manh mún, nhỏ lẻ như vậy nó đã khiến cho tiềm năng du lịch của từng địa phương chẳng thể khơi dậy được hơn nữa” – ông Nguyễn Đức Hiển phân tích.

Ông Phan Đình Huê - Chủ tịch Công ty dịch vụ du lịch vòng tròn Việt kiến nghị đã đến lúc cần phải phát triển du lịch nông nghiệp thành kỳ nghỉ vùng quê, đồng thời liên kết với chương trình chuyển đổi ngành nông nghiệp chuyên sản xuất nông sản sang làm kinh tế và dịch vụ. Mục đích lâu dài là phát triển bền vững vùng nông thôn, đồng thời cung cấp cho ngành du lịch nhiều sản phẩm mới.

"Trong chuỗi giá trị du lịch nông nghiệp, dịch vụ có khả năng đem lại lợi nhuận cao nhất là lưu trú. Nhưng theo các quy định pháp luật hiện hành thì nông dân và các chủ trang trại không được xây dựng cơ sở lưu trú đất nông nghiệp. Vấn đề này cần được giải quyết thì mới phát triển chuỗi giá trị du lịch nông nghiệp hoàn chỉnh.

Bên cạnh đó, nhà nước cần có chính sách hỗ trợ vốn và giảm thuế đối với những người khởi nghiệp du lịch nông nghiệp. Đồng thời xây dựng các tiêu chuẩn an toàn về sản xuất, chế biến và môi trường với du lịch nông nghiệp - nông thôn" - ông Phan Đình Huê đề xuất.

Liên quan đến vấn đề vướng mắc về cơ chế, chính sách, qua theo dõi ông Huê thấy rằng, để phát triển du lịch nông nghiệp, ngoài đồng bộ các giải pháp mang tính căn cơ thì vấn đề rút ngắn thời gian về thu tục pháp lý cho nhà đầu tư cũng rất cần thiết. Bởi khi tiến hành khảo sát lựa chọn địa điểm đầu tư, doanh nghiệp gặp không ít cảnh "đầu xuôi nhưng đuôi không lọt".

Bằng chứng là thời gian gần đây xuất hiện khá nhiều tình trạng dự án du lịch xây dựng hạ tầng, hạng mục trái phép trên đất nông nghiệp bị xử phạt vi phạm hành chính. Không ít chủ đầu tư đã bỏ ra khối lượng lớn tiền bạc để xây dựng nhưng bị “tuýt còi” vì chưa có hành lang pháp lý cho phép triển khai thực hiện. Có chăng, trước khi triển khai, nhà đầu tư đã được địa phương mời chào bằng chính sách sẽ đưa đất nông nghiệp vào quy hoạch chuyển đổi mục đích, công năng…nhưng sau nhiều năm, thủ tục vẫn ở trạng thái “dậm chân tại chỗ” khiến doanh nghiệp không khỏi sốt ruột.

Để phát huy hết tiềm năng, lợi thế trên lĩnh vực du lịch nông nghiệp, nhiều nhà đầu muốn kiến thiết hạ tầng nhưng không thể vì quy định của pháp luật hiện nay đang ràng buộc, chưa thể thông thoáng

Để phát huy hết tiềm năng, lợi thế trên lĩnh vực du lịch nông nghiệp, nhiều nhà đầu muốn kiến thiết hạ tầng nhưng không thể vì quy định của pháp luật hiện nay đang ràng buộc, chưa thể phá "rào cản" để xây dựng công trình kiên cố trên đất nông nghiệp nếu như chưa được phép chuyển đổi mục đích sử dụng đất...

Ngay như tại tỉnh Kon Tum, theo bà Y Ngọc – Phó Chủ tịch UBND tỉnh cho biết, một số nhà đầu tư, hoặc hộ gia đình, cá nhân được giao đất, cho thuê đất làm trang trại nông nghiệp, nay có nhu cầu mở rộng để làm du lịch trang trại, trong đó có xây dựng các nhà lưu trú thì phải thông qua đấu thầu theo quy định của pháp luật hiện hành. Trong khi đó, theo quy định thì điều kiện khi xây dựng và kinh doanh cơ sở lưu trú phải đảm bảo hệ thống cơ sở vật chất cho khách du lịch. Tuy nhiên, theo Luật Đất đai khi đã quy hoạch đất nông nghiệp thì không được xây dựng nhà (hay phục vụ lưu trú). Mấu chốt của vấn đề này đang làm giảm đi nhu cầu và mong muốn của người kinh doanh du lịch dẫn đến việc kêu gọi đầu tư sẽ sụt giảm…

Liên quan đến vấn đề này, đề xuất, thời gian tới, Quốc hội cần xem xét sửa đổi, bổ sung các văn bản Luật, nhất là Luật Đất đai, tháo gỡ khó khăn cho các địa phương, doanh nghiệp đối với hoạt động kinh doanh du lịch trên đất nông nghiệp hoặc trang trại.