Nghị quyết 68: Lộ trình cải cách thúc đẩy đầu tư, hỗ trợ tăng trưởng

Tăng trưởng kinh tế Việt Nam nửa cuối năm được dự báo tích cực hơn, với nhiều động lực.

Trong đó, ngoài kỳ vọng về chính sách thuế quan hỗ trợ xuất khẩu; động lực từ đầu tư công được đẩy mạnh hơn và tiền tệ mở rộng, Nghị quyết 68-NQ/TW với lộ trình cải cách thân thiện với doanh nghiệp đầy hứa hẹn.

Cụ thể, vào tháng 5, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 68 – một chỉ đạo cấp cao của Đảng xác định doanh nghiệp tư nhân là động lực chính của nền kinh tế, cùng với các Nghị quyết 198 của Quốc hội và Nghị quyết 139 của Chính phủ triển khai Nghị quyết 198/2025/QH15 về phát triển kinh tế tư nhân, với mục tiêu tháo gỡ rào cản, tạo môi trường thuận lợi và thúc đẩy kinh tế tư nhân phát triển thực chất... Các chỉ đạo này đề ra một định hướng phát triển nhằm duy trì tăng trưởng kinh tế, chuyển đổi khỏi mô hình hiện tại vốn tập trung vào vai trò trung tâm lắp ráp chi phí thấp cho dòng vốn FDI.

Chính phủ đặt mục tiêu tăng gấp đôi số lượng doanh nghiệp tư nhân vào năm 2030, nuôi dưỡng cả các tập đoàn lớn cạnh tranh toàn cầu và các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME). Một cách đầy tham vọng, Nhà nước kỳ vọng phát triển 20 tập đoàn tư nhân lớn có khả năng tích hợp vào chuỗi giá trị toàn cầu vào năm 2030. Điều này gợi nhớ đến mô hình “chaebol” của Hàn Quốc, nơi các tập đoàn lớn thúc đẩy việc làm, tri thức và tích lũy vốn. Một mục tiêu quan trọng khác là phát triển năng lực hàng đầu trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Ba Nghị quyết trên hướng tới cải thiện môi trường kinh doanh bằng cách giảm gánh nặng hành chính, tăng ưu đãi thuế, nâng cao tính ổn định của quy định pháp lý và đảm bảo tiếp cận công bằng tài nguyên cho các SME.

Gánh nặng hành chính – được đo bằng thời gian, chi phí và thủ tục khi kinh doanh – sẽ được cắt giảm 30% trước cuối năm. Sẽ có các ưu đãi thuế, cơ chế thử nghiệm chính sách (sandbox) và khả năng hỗ trợ tài chính ưu đãi cho các hoạt động R&D, công nghệ cao, chuyển đổi số và xanh.

Các biện pháp chính để tăng tính ổn định quy định bao gồm tăng cường bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, giới hạn số lần thanh tra xuống còn 1 lần/năm, chuyển sang chế độ hậu kiểm và tránh hình sự hóa các vi phạm kinh tế hoặc dân sự.

Để tạo sân chơi bình đẳng cho SME và các doanh nghiệp khởi nghiệp, sẽ có đất dành riêng với mức giảm giá thuê 30% trong 5 năm, cùng miễn thuế thu nhập doanh nghiệp/cá nhân. Các hợp đồng mua sắm công có giá trị tới 20 tỷ đồng (khoảng 767 nghìn USD) sẽ được dành riêng cho SME. Sẽ có chương trình đào tạo cho 10.000 giám đốc và dịch vụ tư vấn hỗ trợ chuyển đổi số cho các SME.

Các bộ, ngành đang xây dựng kế hoạch hành động và làm rõ chi tiết các chỉ đạo này, dự kiến sẽ dần hoàn thiện trước Đại hội Đảng lần thứ XIV. Lộ trình đầy hứa hẹn mang đến những kỳ vọng, động lực cho nền kinh tế.

Ngoài việc thúc đẩy một môi trường kinh doanh hiệu quả hơn, sự phát triển của các doanh nghiệp nội địa mạnh hơn và năng suất cao hơn sẽ được các tập đoàn đa quốc gia hoan nghênh – những doanh nghiệp đang tìm cách nội địa hóa chuỗi cung ứng (vượt xa các cơ sở lắp ráp đơn thuần) và giảm phụ thuộc vào linh kiện nhập từ Trung Quốc.

Tuy nhiên, mô hình kinh tế mới này cũng có thể mang lại một số rủi ro trung hạn. Mục tiêu tăng gấp đôi số lượng doanh nghiệp tư nhân và xây dựng 20 tập đoàn lớn (tích hợp chuỗi giá trị toàn cầu) trong vòng 5 năm là rất tham vọng và đòi hỏi nguồn lực lớn.

Chiến lược kiểu “chaebol” sẽ đòi hỏi sự hỗ trợ đáng kể của Nhà nước cho các “doanh nghiệp vô địch quốc gia” thông qua trợ cấp, tín dụng ưu đãi và quy định có lợi, trong khi để lại ít dư địa hỗ trợ cho các SME. Khi các “chaebol” lớn mạnh và ngày càng có mối liên hệ lớn, nguy cơ SME và doanh nghiệp FDI gặp bất lợi trong cạnh tranh sẽ gia tăng, làm giảm hiệu quả kinh tế. Thêm vào đó, việc ưu ái “doanh nghiệp được nhà nước chọn mặt gửi vàng” có thể dẫn đến rủi ro đạo đức, khuyến khích đầu tư mạo hiểm và phân bổ nguồn lực kém hiệu quả.

Đây là những điểm cần sự cân bằng trong triển khai chính sách để vừa đảm bảo thúc đẩy được mục tiêu dẫn dắt của các doanh nghiệp lớn trong nền kinh tế, vừa mang đến cơ hội và động lực lớn mạnh của các doanh nghiệp SME.

Trên thực tế, Việt Nam hiện tại vẫn đang có những chính sách để thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân trong đó có hơn 96% doanh nghiệp SME cùng 5 triệu hộ kinh doanh. Song song, là các chính sách thu hút FDI vẫn đang tỏ rõ hiệu quả.

“

Tại Nghị quyết 154 về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu để đạt mục tiêu tăng trưởng năm 2025 từ 8% trở lên, trong đó, với định hướng điều hành tăng trưởng tín dụng phù hợp với mục tiêu tăng trưởng và kiểm soát lạm phát, Chính phủ yêu cầu nghiên cứu giao bổ sung chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cho các ngân hàng theo thẩm quyền.

Chính phủ yêu cầu chỉ đạo các ngân hàng hướng tín dụng vào các lĩnh vực sản xuất kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên, các động lực tăng trưởng kinh tế, các dự án, công trình trọng điểm khả thi.

Đồng thời, ngân hàng kiểm soát chặt tín dụng với các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro; cắt giảm thủ tục cho vay nhằm đáp ứng vốn kịp thời cho các dự án, lĩnh vực tạo động lực cho tăng trưởng, nhất là tăng trưởng xanh.

Chương trình tín dụng quy mô 100.000 tỷ đồng với lĩnh vực nông, lâm, thủy sản sẽ được thúc đẩy. Bên cạnh đó, các tổ chức tín dụng được khuyến khích nghiên cứu các gói tín dụng ưu đãi và cho người trẻ dưới 35 tuổi mua nhà.

Nghị quyết 154 đề ra loạt nhiệm vụ, giải pháp như giải ngân 100% vốn đầu tư công; mở rộng và đa dạng hóa xuất khẩu; nâng cao chất lượng các loại dịch vụ, nhất là ăn uống, lưu trú, du lịch để giúp tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng năm nay tăng 10-12%.

Trong đó, đầu tư công vào hạ tầng, vốn đang chậm tiến độ so với mục tiêu năm, chỉ đạt 24,3% kế hoạch cả năm trong 5 tháng đầu năm (+15,3% so với cùng kỳ, so với mục tiêu cả năm là 30%), nhiều khả năng sẽ được đẩy mạnh. Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu hoàn thành giai đoạn 1 của sân bay Long Thành trước cuối năm.

Về tiền tệ, theo dự báo của các chuyên gia, có khả năng NHNN sẽ xem xét nới lỏng thêm chính sách tiền tệ, bên cạnh mở rộng tín dụng, là giảm lãi suất, đưa lãi suất tái cấp vốn thấp hơn nhằm hỗ trợ tăng trưởng (L.M).