Phát triển du lịch cộng đồng Quảng Ninh (Kỳ III): Cần giải pháp bền vững

LÊ CƯỜNG• 17/12/2022 02:00

Dù Quảng Ninh có nhiều tiềm năng, thế mạnh phát triển du lịch cộng đồng, song loại hình du lịch này vẫn còn manh mún. Do đó, Quảng Ninh cần có giải pháp phát triển bền vững du lịch cộng đồng.

Các chuyên gia cho rằng Quảng Ninh có thể tập trung phát triển mô hình du lịch cộng đồng chuẩn mực, từ đó nhân rộng ra toàn tỉnh.

p/Mô hình du lịch cộng đồng ở làng Yên Đức cần được nhân rộng ra toàn tỉnh Quảng Ninh

Mô hình du lịch cộng đồng ở làng Yên Đức cần được nhân rộng ra toàn tỉnh Quảng Ninh

>> Phát triển du lịch cộng đồng Quảng Ninh (Kỳ I): Khoảng trống kỳ quan!
Nhìn từ làng quê Yên Đức

Tiến sĩ – Kiến trúc sư Dương Đình Hiển, Viện Nghiên cứu phát triển du lịch phân tích, du lịch đúng nghĩa phải được hiểu là trực tiếp tham gia vào đời sống hàng ngày nơi mình đến, theo cách của người địa phương, trong cái thường nhật không bày biện vẽ vời.

Người dân vừa là chủ nhà, là người hướng dẫn, người tiếp chuyện, người chia sẻ kinh nghiệm sống, người tiếp nối và thể hiện một cách sinh động các giá trị di sản văn hóa. Theo nghĩa đó, chắc chắn sẽ không có những cuộc di dời, đập phá.

Chẳng hạn như làng quê Yên Đức. Khi Công ty CP Du thuyền Đông Dương “bắt tay” với người dân ở đây làm du lịch cộng đồng, không có những cuộc san lấp, không có những khối bê tông lừng lững, không có những cuộc ồn ào, huyên náo. Làng quê này vẫn cứ êm ả, thanh bình như vậy. Những rặng cau, khóm tre, những vạt rau, ruộng lúa, giếng nước, mái chùa, những ngôi nhà thờ họ, thoảng thơm hương lúa, hương cau.

Người dân làng Yên Đức vẫn trồng rau, cấy lúa, thả cá, nuôi lợn. Có khác chăng là thêm mấy điểm để khách dừng chân hoặc được làm bằng mái lá, gỗ, hoặc nhà gói, sân gạch theo lối những nhà cổ trong làng, thêm chiếc cầu tre dẫn vào vạt vườn xanh. Làm du lịch thì phải sạch đã trở thành ý thức của người dân nơi đây.

Người dân làng bận hơn? Chắc chắn là như vậy. Với dăm ba đoàn mỗi ngày với một vài trăm khách, người dân làng sẽ phải hái thêm rau, bắt thêm cá, nấu thêm những suất cơm, sẽ phải cho khách xem múa rối nước, nghe hát quan họ, đưa khách đi thăm làng, câu cá, trồng rau, gặt lúa, giã giạo, kể cho khách nghe những câu chuyện của làng, chuẩn bị nơi cho khách nghỉ qua đêm.

Nhưng đó chắc chắn là sự bận rộn trong sự phấn khởi. Bởi hàng chục gia đình được chọn là điểm trải nghiệm của khách sẽ có nguồn thu đều đặn hàng tháng. Đối với những ao cho khách câu cá, những khu vườn đẹp cho khách dừng chân, chủ nhân cũng được trả tiền thuê điểm. Hàng loạt lao động tại chỗ cũng được Công ty CP Du thuyền Đông Dương đưa vào làm các mảng dịch vụ phục vụ khách sẽ có thêm việc làm và thu nhập ổn định.

Một gia đình có thể nhận được 3- 5 triệu/ tháng mà không phải đánh đổi bất cứ thứ gì: Nhà cửa, vườn tược, ao chuôm, nếp sống, công việc. Khi làm du lịch cộng đồng, người dân làng sẽ không phải li tán, mà vẫn được đầm ấm bên nhau dưới một mái nhà.

Ở Quảng Ninh có rất nhiều bản làng, vùng miền giàu bản sắc văn hóa, cảnh quan đủ sức hấp dẫn để làm du lịch cộng đồng. Nhưng chưa có mô hình nào đủ chuyên nghiệp và bài bản như Làng quê Yên Đức – Đông Triều.

Có thể thấy, để một làng quê cùng tham gia làm du lịch cộng đồng mà vẫn giữ bản sắc thì rất cần một đơn vị đứng ra tổ chức như cái cách mà Công ty Cổ phần Du thuyền Đông Dương đã làm với Làng quê Yên Đức.

>> Phát triển du lịch cộng đồng Quảng Ninh (Kỳ II): Nhiều thách thức cần hóa giải

Giải pháp của Quảng Ninh

Trên thực tế, mô hình du lịch cộng đồng Yên Đức cũng được các cơ quan chức năng Quảng Ninh đánh giá cao và cần nhân rộng. Tuy nhiên, 2 năm đại dịch đã gây khó khăn cho việc phát triển loại hình du lịch này.

Để không lãng phí một tiềm năng lớn, mới đây tỉnh Quảng Ninh đã triển khai đề án phát triển du lịch cộng đồng. Mục tiêu của đề án hướng đến phát triển du lịch cộng đồng theo hướng bền vững, có trọng tâm, trọng điểm, góp phần bảo tồn, phát huy giá trị truyền thống, nhất là bản sắc văn hóa của các dân tộc thiểu số; phát huy giá trị các di tích văn hóa - lịch sử, danh lam thắng cảnh, góp phần nâng cao chất lượng đời sống văn hóa, tinh thần, vật chất của người dân, đồng thời thay đổi nhận thức về sinh kế để giảm nghèo bền vững.

Trong đó, đặc biệt quan tâm thực hiện theo hướng đa dạng và chuyên nghiệp, không mang tính cạnh tranh lẫn nhau và phải có tính liên kết, kết nối chặt chẽ thông qua sự hấp dẫn của những sản phẩm đặc thù, đặc trưng riêng, góp phần thúc đẩy du lịch phát triển...

Theo Giám đốc Sở Du lịch Quảng Ninh Phạm Ngọc Thủy, Quảng Ninh sẽ phát triển du lịch cộng đồng dựa trên các giá trị văn hóa và cảnh quan. Bởi đây là một lợi thế lớn của địa phương. Để du lịch cộng đồng phát triển bài bản, bền vứng hơn thì tới đây, bên cạnh làng Yên Đức thì Quảng Ninh sẽ xây dựng thí điểm các mô hình ở các địa phương khác để có cái nhìn tổng thể hơn, từ đó đánh giá, rút kinh nghiệm để hoàn thiện dần loại hình du lịch này.

Ông Đoàn Văn Dũng - Giám đốc công ty CP Du thuyền Đông Dương nhấn mạnh, muốn phát triển du lịch cộng đồng, tỉnh Quảng Ninh cũng cần tạo sự gắn kết chặt chẽ giữa các địa phương, doanh nghiệp và những người làm du lịch cộng đồng. Điều đó rất quan trọng, chỉ khi có sự tham gia của người dân trong khu vực cùng chia sẻ lợi ích, trách nhiệm thì du lịch cộng đồng mới có thể phát triển bền vững được.

“Du lịch cộng đồng chủ yếu phát triển ở vùng sâu, xa, biên giới, hải đảo khó khăn, vì thế rất cần bàn tay hỗ trợ của nhà nước trong việc định hướng phát triển, đầu tư hạ tầng thiết yếu, các công trình phụ trợ giống như “vốn mồi” để người dân, doanh nghiệp tại đó có thể phát triển được”, ông Dũng chia sẻ.