Đầu tư ra nước ngoài không được như kỳ vọng

LINH NGA• 19/10/2021 03:00

Từ thực tế đầu tư, Chính phủ thừa nhận, hoạt động đầu tư ra nước ngoài của doanh nghiệp Nhà nước và doanh nghiệp có vốn nhà nước chưa đạt được như kỳ vọng đầu tư.

Một dự án khai thác, thăm dò dầu khí của PVN. Ảnh: PVN

Chính phủ vừa có báo cáo gửi Quốc hội về hoạt động đầu tư, quản lý, sử dụng vốn Nhà nước tại doanh nghiệp trong phạm vi toàn quốc năm 2020.

Theo báo cáo, tính đến cuối năm 2020, có 28 doanh nghiệp Nhà nước, doanh nghiệp có vốn Nhà nước (không bao gồm các ngân hàng thương mại có vốn Nhà nước) đã thực hiện 131 dự án đầu tư ra nước ngoài. Riêng trong năm 2020, có thêm một dự án đầu tư mới tại Lào của Tổng Công ty Hợp tác kinh tế.

Số vốn đầu tư ra nước ngoài trong năm 2020 của các doanh nghiệp Nhà nước, doanh nghiệp có vốn Nhà nước là khoảng 129,9 triệu USD. Nguồn vốn này chủ yếu tại các công ty con của Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam (PVN), Tập đoàn Công nghiệp cao su Việt Nam (VRG), Tập đoàn Bưu chính viễn thông Việt Nam (VNPT), Tập đoàn Công nghiệp viễn thông Quân đội (Viettel).

Lũy kế tính đến ngày 31/12/2020, vốn đầu tư ra nước ngoài của các doanh nghiệp Nhà nước, doanh nghiệp có vốn Nhà nước là 6,71 tỷ USD (bằng 50% vốn đăng ký).

Trong đó, PVN có số vốn đầu tư ra nước ngoài lớn nhất, khoảng 3,97 tỷ USD, chiếm 59% tổng vốn đầu tư ra nước ngoài của các doanh nghiệp Nhà nước, doanh nghiệp có vốn Nhà nước. Tiếp theo là các tập đoàn Viettel đầu tư ra nước ngoài khoảng 1,45 tỷ USD, VRG đứng thứ ba với 925,8 triệu USD.

Tổng số vốn đã đầu tư ra nước ngoài của 3 doanh nghiệp này chiếm 95% tổng số vốn đầu tư ra nước ngoài của khối doanh nghiệp Nhà nước, doanh nghiệp có vốn Nhà nước.

Về lĩnh vực đầu tư, các dự án chủ yếu tập trung ở lĩnh vực dầu khí, viễn thông, trồng chế biến cây cao su, khai thác khoáng sản... Các tập đoàn, tổng công ty Nhà nước đang đầu tư tại 26 quốc gia trên thế giới.

Xét theo vùng lãnh thổ, Campuchia đứng đầu về thu hút đầu tư của các doanh nghiệp Nhà nước, doanh nghiệp có vốn nhà nước tại Việt Nam với 41 dự án, đứng thứ hai là Lào 32 dự án, tiếp theo Malaysia 9 dự án, Singapore 8 dự án, Nga và Myanmar cùng 5 dự án, Peru 4 dự án.

Sau Campuchia, Viettel đầu tư sang Lào. Ngay từ khi khai trương, nhà mạng Unitel

Sau Campuchia, Viettel đầu tư sang Lào.

Về thu hồi vốn đầu tư của doanh nghiệp Nhà nước, doanh nghiệp có vốn Nhà nước tại nước ngoài, báo cáo của Chính phủ cho biết tổng số vốn các doanh nghiệp thu hồi trong năm 2020 là 248,58 triệu USD.

Nguồn tiền thu hồi này chủ yếu từ các dự án của Viettel (128,53 triệu USD, trong đó lợi nhuận 70,51 triệu USD); PVN thu hồi được 110,6 triệu USD, lợi nhuận thu về nước là 45,4 triệu USD; còn lại 5 doanh nghiệp khác chuyển về nước số tiền 2,52 triệu USD. Có 21 doanh nghiệp không phát sinh số thu hồi, chuyển về nước trong năm 2020.

Cũng trong năm 2020, có 121/131 dự án đầu tư ra nước ngoài của các doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp có vốn nhà nước có báo cáo kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh. Trong đó, 32 dự án không phát sinh doanh thu, 89 dự án có doanh thu, với tổng doanh thu tại nước ngoài khoảng 5,54 tỉ USD, bằng 79% cùng kỳ năm 2019.

Bên cạnh đó, có 28 dự án đầu tư bị lỗ, với tổng số lỗ 236,89 triệu USD, số lỗ của các doanh nghiệp tăng thêm 81 triệu USD so với năm 2019.

Cũng trong năm 2020, có 61 dự án đầu tư ra nước ngoài có lợi nhuận, tổng lợi nhuận sau thuế đạt khoảng 426,66 triệu USD, giảm 138,34 triệu USD so với năm 2019. Tính đến cuối năm 2020, có 46 dự án đầu tư ra nước ngoài của các doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp có vốn nhà nước lỗ lũy kế, với tổng số lỗ lũy kế các năm lên tới 1,17 tỉ USD.

Theo đánh giá của Chính phủ, trong năm 2020, nhiều dự án đầu tư ra nước ngoài tiếp tục gặp khó khăn, tiềm ẩn rủi ro, chưa có hiệu quả đầu tư. Nguyên nhân theo Chính phủ, ngoài các vấn đề về năng lực quản lý, quản trị rủi ro, năng lực dự báo thị trường, kinh nghiệm trong đầu tư ra nước ngoài, thì các chính sách đầu tư nước sở tại và đặc biệt là tác động của dịch bệnh Covid-19 cũng khiến cho tình hình hoạt động của các dự án bị ảnh hưởng tiêu cực hơn so với năm 2019.

Hiện tại, nhiều dự án tiếp tục gặp khó khăn, tiềm ẩn rủi ro, chưa có hiệu quả đầu tư như các dự án khai thác, thăm dò dầu khí, các dự án trồng và chế biến cây cao su.

Một số dự án viễn thông có số lỗ lũy kế lớn hoặc mất quyền kiểm soát và rủi ro tỷ giá và một số dự án không hiệu quả thuộc các lĩnh vực khác vẫn đang hoạt động hoặc dừng triển khai như Dự án khai thác muối mỏ Kali tại Lào, Dự án khai thác khoáng sản Steung Treng - Campuchia...