Điều chỉnh định hướng phát triển không gian kinh tế - xã hội

Trình bày Tờ trình tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, các nội dung quy hoạch được bổ sung, điều chỉnh nhằm phù hợp với việc sắp xếp đơn vị hành chính các cấp, thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp;

Phấn đấu đạt mục tiêu tăng trưởng hai chữ số trong giai đoạn 2026-2030 và các năm tiếp theo; thực hiện các chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, giáo dục và đào tạo; bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân; an ninh năng lượng...; đồng thời ứng phó với các biến động nhanh, khó lường của bối cảnh quốc tế.

Trong đó, về điều chỉnh định hướng phát triển không gian kinh tế - xã hội, theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, trên cơ sở đánh giá hiện trạng lãnh thổ, các phương án phân vùng qua từng thời kỳ và yêu cầu phát triển trong bối cảnh mới, cả nước được phân thành 6 vùng. Cụ thể:

Vùng Trung du và miền núi phía Bắc: Phấn đấu tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) bình quân đạt khoảng 9-10%/năm giai đoạn 2026-2030. Phát triển công nghiệp chế biến, chế tạo, năng lượng, ưu tiên công nghiệp cơ khí chế tạo, điện tử, công nghệ số; đẩy mạnh dịch vụ logistics trên cơ sở khai thác lợi thế các cửa khẩu quốc tế và các tuyến đường sắt kết nối quốc tế. Tập trung xây dựng vành đai công nghiệp Thái Nguyên - Phú Thọ trở thành động lực thúc đẩy tăng trưởng cả vùng, gắn kết với tỉnh Bắc Ninh là vành đai công nghiệp liên vùng. Hoàn thành xây dựng đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng; xây dựng đường sắt Lạng Sơn - Hà Nội.

Vùng Đồng bằng sông Hồng: Tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân đạt khoảng 11%/năm giai đoạn 2026-2030. Xây dựng vùng đồng bằng sông Hồng là động lực phát triển hàng đầu, có vai trò định hướng, dẫn dắt quá trình cơ cấu lại nền kinh tế và xác lập mô hình tăng trưởng mới của đất nước. Phát triển nhanh các ngành dịch vụ mới như công nghiệp sáng tạo, tài chính công nghệ, logistics thông minh, dịch vụ công nghệ số.

Phát triển các khu kinh tế ven biển, khu thương mại tự do và các loại hình khu chức năng với mô hình phù hợp, có điều kiện thuận lợi về hạ tầng, cơ chế, chính sách nhằm thu hút đầu tư thúc đẩy phát triển các ngành công nghiệp và dịch vụ chất lượng cao, hiện đại. Xây dựng cảng hàng không quốc tế Gia Bình, các tuyến đường kết nối các đô thị quan trọng tại các tỉnh, thành phố sau sáp nhập.

Vùng Bắc Trung Bộ: Tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân đạt khoảng 10-10,5%/năm giai đoạn 2026-2030. Ưu tiên phát triển các khu kinh tế ven biển tập trung vào một số ngành trọng điểm phù hợp với các địa phương, tạo đột phá tăng trưởng. Phát triển các ngành công nghiệp lọc hóa dầu, luyện kim, cơ khí chế tạo, sản xuất ô tô và phụ trợ, công nghiệp chế biến nông, lâm, thủy sản, năng lượng tái tạo. Xây dựng thành phố Huế trở thành trung tâm lớn, đặc sắc của khu vực Đông Nam Á và châu Á về văn hóa, du lịch và y tế chuyên sâu, thành phố Festival. Xây dựng khu vực ven biển Thanh Hóa - Nghệ An - Hà Tĩnh là trung tâm phát triển công nghiệp của vùng và cả nước, trở thành vùng động lực quốc gia.

Vùng Duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên: Phấn đấu tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân đạt khoảng 9,5 - 10,0%/năm giai đoạn 2026-2030. Tại khu vực duyên hải đẩy mạnh kinh tế biển, phát triển mạnh công nghiệp cơ khí chế tạo, luyện kim, lọc hóa dầu; cảng biển và dịch vụ logistics; du lịch biển, đảo; nuôi trồng và khai thác thủy sản.

Phát triển chuỗi đô thị ven biển gắn với các trung tâm du lịch biển, trung tâm tài chính, các khu kinh tế, khu thương mại tự do, khu công nghiệp. Phát triển các trung tâm du lịch lớn gắn với tiềm năng đặc thù của mỗi khu vực, hình thành các tuyến du lịch kết nối chuỗi không gian núi - rừng - biển và không gian văn hóa - di sản.

Đối với khu vực trung du, miền núi và cao nguyên, nâng cao hiệu quả phát triển cây công nghiệp, mở rộng diện tích cây ăn quả, dược liệu, rau, hoa; phát triển kinh tế lâm nghiệp. Phát triển bền vững công nghiệp khai thác bô-xit, chế biến alumin, sản xuất nhôm; đẩy mạnh phát triển công nghiệp chế biến nông, lâm sản, năng lượng tái tạo. Phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, du lịch văn hóa gắn với bảo tồn, phát huy giá trị, bản sắc văn hóa các dân tộc Tây Nguyên. Hình thành, phát triển các hành lang kinh tế Đông - Tây tại các tỉnh, thành phố nhằm tạo trục kết nối liên thông, khai thác hiệu quả không gian phát triển mới sau sáp nhập.

“Vùng Đông Nam Bộ: Phấn đấu tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân đạt khoảng 10%/năm giai đoạn 2026-2030. Phát triển mạnh các ngành công nghiệp cơ khí chế tạo, hóa dầu, hóa chất, dược phẩm, vật liệu mới, điện tử, chíp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, an ninh mạng, công nghiệp công nghệ số. Phát triển vùng trở thành trung tâm dịch vụ của khu vực Đông Nam Á về tài chính, thương mại, du lịch, giao lưu quốc tế. Phát triển TP Hồ Chí Minh là thành phố văn minh, hiện đại, năng động sáng tạo; trung tâm tài chính quốc tế; có vị thế nổi trội trong khu vực Đông Nam Á và phát triển ngang tầm các thành phố lớn trong khu vực châu Á. Đẩy nhanh xây dựng đường sắt đô thị TP Hồ Chí Minh, đường sắt kết nối trung tâm TP Hồ Chí Minh với các đô thị lân cận; các tuyến kết nối cảng hàng không Long Thành.

Vùng Đồng bằng sông Cửu Long: Tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân đạt khoảng 9,0-9,5%/năm giai đoạn 2026-2030. Phát triển vùng đồng bằng sông Cửu Long thành trung tâm kinh tế nông nghiệp hiện đại, bền vững, năng động và hiệu quả cao; đẩy mạnh phát triển nông nghiệp số, nông nghiệp thông minh.

Triển khai hiệu quả Đề án phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh. Phát triển mạnh kinh tế biển, trong đó chú trọng phát triển du lịch, dịch vụ biển, kinh tế hàng hải, khai thác dầu khí, năng lượng tái tạo, nuôi trồng và khai thác hải sản. Phát triển một số hành lang kinh tế Đông - Tây, hành lang kinh tế phía Tây, hành lang kinh tế ven biển phía Đông”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng chia sẻ.

Đồng thời, cũng theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, Dự thảo cũng điều chỉnh, mở rộng phạm vi và bổ sung một số nội hàm trong định hướng phát triển của 04 vùng động lực quốc gia bao gồm Vùng động lực phía Bắc, Vùng động lực phía Nam, Vùng động lực miền Trung, Vùng động lực Đồng bằng sông Cửu Long ra khu vực phụ cận, là các địa bàn có mạng lưới kết cấu hạ tầng đã và đang được đầu tư, bố trí các khu, cụm công nghiệp, các đô thị, khu đô thị...

Báo cáo thẩm tra về điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội - Phan Văn Mãi cho biết, Ủy ban cơ bản tán thành việc bổ sung, điều chỉnh các nội dung của Quy hoạch tổng thể quốc gia nhằm phù hợp với bối cảnh mới sau sắp xếp đơn vị hành chính các cấp, thực hiện mô hình chính quyền địa phương 02 cấp; phấn đấu đạt mục tiêu tăng trưởng hai con số trong giai đoạn 2026 - 2030 và các năm tiếp theo; thực hiện các nghị quyết của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế - xã hội, phát triển các ngành, lĩnh vực, vùng, địa phương.

Tuy nhiên, đối với các vùng, địa phương có sự điều chỉnh về phạm vi địa giới hành chính và đặt tên mới cần rà soát kỹ nội dung quy hoạch và tên vùng, tỉnh để chỉnh sửa thống nhất, tránh có cách hiểu khác, gây khó khăn trong việc cụ thể hóa khi thực hiện Nghị quyết.

Bên cạnh đó, để tiếp tục hoàn thiện dự thảo Nghị quyết trình Quốc hội xem xét, thông qua, Ủy ban Kinh tế và Tài chính cũng đề nghị Chính phủ chỉ đạo Cơ quan được giao lập điều chỉnh quy hoạch lưu ý một số vấn đề về quan điểm phát triển; về điều chỉnh phân vùng và định hướng phát triển vùng kinh tế - xã hội; về phát triển các vùng động lực; về định hướng phát triển hạ tầng kỹ thuật cáp quốc gia; về điều chỉnh định hướng phát triển không gian biển và sử dụng đất quốc gia.