Lợi thế nào của Trung Quốc trong xung đột thương mại Mỹ - Trung?

Những "phát súng" đầu tiên trong xung đột thương mại Mỹ - Trung đã được cả hai bên bắn ra. Điều này không chỉ gây tổn thương cho bản thân hai nền kinh tế này, mà còn tạo ra sự ảnh hưởng lan tỏa tới thế giới.

Trong khi Tổng thống Mỹ Donald Trump "bỏ ngoài tai" những lời cảnh báo về những nguy cơ mà nước này phải đối mặt khi căng thẳng thương mại với các đối tác lớn như Trung Quốc... leo thang, thì Bắc Kinh được đánh giá sở hữu nhiều "vũ khí" khác ngoài thuế quan trong cuộc xung đột này. Giới chuyên gia cho rằng, dường như ông Trump không nhận thức được một thực tế là Mỹ cần Trung Quốc hơn là Trung Quốc cần Mỹ.

 Trung Quốc là nền kinh tế phụ thuộc vào xuất khẩu, trong khi Mỹ là nhà tiêu dùng lớn nhất của quốc gia này. Tuy nhiên, tỷ lệ xuất khẩu trong GDP Trung Quốc được dự báo sẽ giảm từ 37% năm 2007 xuống còn dưới 20% vào năm 2018, mức giảm đáng kể sau nỗ lực tái cân bằng kéo dài một thập niên. Do bị Mỹ nghi ngờ áp dụng các biện pháp trợ giá hàng xuất khẩu, nên hàng hóa xuất khẩu của Trung Quốc đã và đang phải chịu các biện pháp trừng phạt thuế quan và nhiều biện pháp trừng phạt khác.

Tuy nhiên, Mỹ phụ thuộc nhiều vào hàng hóa giá rẻ từ Trung Quốc vốn là những loại hàng hóa mà nhiều người Mỹ có thu nhập thấp cần để sống qua ngày. Ngoài ra, Mỹ còn phụ thuộc vào Trung Quốc trong việc tài trợ cho thâm hụt ngân sách. Với trữ lượng tiền tệ khổng lồ, Trung Quốc hiện nắm giữ khoảng 1,2 nghìn tỷ USD trái phiếu kho bạc Mỹ. Điều này được xem là lợi thế để Bắc Kinh thương lượng với Washington.

Chuyên gia phân tích châu Á Louis Kuijs tại Oxford Economics cho biết, phim của Tom Cruise, cà phê Starbucks, iPhone X và xe ô tô Buick đều là những cái tên bán chạy nhất tại thị trường Trung Quốc, và giới chức Bắc Kinh có thể tìm cách gây khó dễ đối với những thương hiệu này.

Ông Kuijs đánh giá: "Trung Quốc có ít lợi thế hơn trong việc áp đặt thuế quan nhưng lịch sử cho thấy quốc gia này còn nhiều biện pháp khác có thể gây tổn thương đối với các doanh nghiệp Mỹ, ví dụ như kiểm tra an toàn thực phẩm, trì hoãn hoặc thậm chí dừng nhập khẩu hàng từ Mỹ...

Những động thái trả đũa đầu tiên của Trung Quốc được thể hiện qua việc các quan chức ngành hải quan của Trung Quốc đã bắt đầu tăng cường việc kiểm tra thịt lợn và xe hơi, gây ra tình trạng thông quan hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ bị chậm trễ nghiêm trọng. Liên quan đến vấn đề này, thương hiệu General Motors đến từ tiểu bang Michigan của Mỹ có thể bị thiệt hại nhất. Hiện doanh số của General Motors tại Trung Quốc đang nhiều hơn tại Mỹ và nhiều thương hiệu lớn khác của Mỹ cũng đạt được phần lớn doanh thu tại Trung Quốc.

Trung Quốc có thể thắt chặt hoạt động của các công ty Mỹ bằng cách kêu gọi tẩy chay từ người tiêu dùng nội địa. Ông Mark Williams, Giám đốc kinh tế châu Á tại Capital Economics, cho rằng Bắc Kinh có thể tạo ra một chiến dịch tuyên truyền cũng như tạo ra sự gián đoạn trong việc bán các hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ. Trên thực tế, những điều này đã xảy ra, chứng tỏ cả sự hiệu quả lẫn tốc độ nhanh chóng.

Chưa hết, Trung Quốc có thể hạn chế số lượng khách du lịch và khoảng 350.000 sinh viên tới Mỹ mỗi năm. Cũng theo ông Williams, chi tiêu của Trung Quốc cho du lịch và giáo dục tại Mỹ cũng tương đương với hai thương vụ lớn nhất là đậu tương và máy bay Mỹ xuất khẩu sang Trung Quốc.

Một vũ khí khác mà Trung Quốc sở hữu chính là việc đồng Nhân dân tệ được kiểm soát chặt chẽ bởi Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc để thúc đẩy xuất khẩu.